فولاد به عنوان یک صنعت مادر می تواند بسیاری از بخش های پایین دستی دیگر را نیز در بهبود روند تولید ، عرضه و اشتغالزایی رونق دهد.

صنعت فولاد زیربنای صنایع متنوع و طرح های عمرانی توسعه ای است و ایران هم متناسب با ذخایر معدنی و سنگ آهن خود توانسته است به توانمندی تولید و صادراتی در این بخش دست یابد.
ایران با داشتن سه مؤلفه شامل انرژی، ذخایر معدنی و نیروی انسانی می‌تواند در حوزه معدن و صنایع معدنی فولاد پیشرفت خوبی داشته باشد که می تواند ان را به یکی از صنایع زیربنایی در مسیر اقتصاد مقاومتی تبدیل کند و توسعه دهد.
تولید سالانه فولاد در کشور به 17 تا 20 میلیون تن می رسد و در افق برنامه 1404 قرار است به 55 میلیون تن برسد که 37 میلیون تن آن مصرف داخلی و 18
میلیون تن به کشورهای مختلف صادر خواهد شد.
صادرات فولاد هم حدود 4 میلیون تن است.
گرچه برخی از کارشناسان این حوزه رسیدن به تولید 55 میلیون تن را دور از انتظار می‌دانند اما گروهی دیگر و از جمله تحلیلگران خارجی معتقدند که ایران می‌تواند به این مقدار تولید برسد به شرط اینکه بهره‌وری، حمل و نقل و فناوری ارتقا پیدا کند.
ایران 68 ماده معدنی متنوع دارد و مجموع حجم این ذخایر قطعی به 43 میلیارد تن می‌رسد.
ایران هم‌اکنون 2.7 میلیارد تن ذخیره سنگ آهن دارد.
معادن گل‌گهر و چادرمالو، بخش عمده‌ای از تولید سنگ آهن ایران را به خود اختصاص می‌دهند.
این ذخایر عظیم معدنی و گاز ارزان و در دسترس می تواند زیربنای اقتصاد مقاومتی را در ایران مستحکم تر سازد.
اما مدتی است که صنعت فولاد با رکود بازار همراه شده است و رکود اقتصاد جهانی هم کشش صادرات بیشتر را ندارد.
گفته می شود بخشی از تولیدات سال گذشته در انبارهاست و به دلیل کمبود تقاضا باید برای توسعه صادرات برنامه ریزی کنیم و طرح های فولادی که در مناطق آزاد اجرا می شود با رویکرد صادراتی باشد .
باید مزیت های تولید را با رویکرد صادراتی تقویت کنیم و البته بخشی از این محصولات در سال گذشته به عراق و افغانستان صادر می شود و باید افزایش یابد.
واردات بی رویه فولاد هم بازار داخلی این صنعت پایه ای کشور را تهدید می کند و به دلیل کاهش طرح های عمرانی تقاضای داخلی هم اندک است.
کاهش قیمت جهانی فولاد انگیزه را برای واردکنندگان بالا برده است تا جایی که حتی افزایش تعرفه گمرکی 15 درصدی هم نتوانسته است عرضه و تقاضا را به نفع تولیدکنندگان داخلی مدیریت کند.
ایران سالانه نیازمند 16 میلیون تن فولاد است و شرکت های داخلی هم به همین مقدار تولید می کنند و نیاز زیادی به واردات نیست.
کاهش قیمت حدود 40 درصدی قیمت فولاد در بازارهای جهانی هم انگیزه واردات را تقویت می کند.
بسیاری از بخش های استفاده کننده از صنعت فولاد در ایران همچون بازار مسکن دچار رکود هستند و در نتیجه تقاضا برای این کالا پایینتر از حد معمول است.
قدیمی بودن فناوری تولید فولاد داخلی هم یکی دیگر از مشکلات این صنعت در ایران است که باعث بالا رفتن قیمت تمام شده این کالا شده است .
اما ایران که این قدر منابع زیرزمینی ومعدن دارد ، نه تنها نباید واردکننده باشد بلکه باید به یکی از صادرکنندگان اصلی بازارهای جهانی فولاد تبدیل شود.
ایران کشور خوبی برای سرمایه‌گذاری در زمینه فولاد است چرا که قیمت گاز در ایران بسیار پایین است و این امر مزیت مهمی برای جذب سرمایه‌گذاران خارجی است اما باید
باید مشکل حمل و نقل، بهره‌وری و افزایش کیفیت سنگ آهن ساماندهی شود و هزینه تمام شده و قیمت هم کاهش یابد و رقابت پذیر شود.
تعرفه واردات هم باید تا سطح منطقی افزایش یابد تا دیگران به دامپینگ یا بازارشکنی روی نیاورند.
تولیدکنندگان فولاد ایران خواستار برقراری تعرفه معنی داری برای برای حمایت از تولید کنندگان داخلی هستند چون افت شدید قیمت های جهانی فولاد موجب شده است تولید کنندگان خارجی تنها پناهگاه برای واردات محصولاتشان را ایران ببیند و افزایش محدود
تعرفه ها نیز نتوانسته است حمایت خاصی از تولید کنندگان کند.

یادداشت: اسماعیل محمدی