دنیای معدن - شرکت‌های معدنی فضایی از اقدامات و طرح‌های رو به رشد خود در راستای بهره‌برداری از مواد معدنی موجود در سایر سیاره‌ها می‌گویند.

مون‌اِکسپِرِس، دیپ‌اسپِیس‌اینداستریز و پِلَنتری‌ریسورسِز شرکت‌های پیشگام در این زمینه هستند که علاوه بر مواد معدنی بر وجود آب از اجرام آسمانی متمرکزند. به گزارش صمت به نقل از گاردین، شرکت‌های فناوری معدنی در تلاشند هر چه بیشتر استخراج معادن در فضا را به یک واقعیت تبدیل کنند. ماه و سایر سیاره‌ها دربردارنده مقادیر زیادی منابع طبیعی هستند که این مجموعه شامل آب هم می‌شود. چنین گنج هنگفتی می‌تواند تا میلیاردها ارزش داشته باشد و این شرکت‌ها را تحریک کند به فاز جدیدی از اکتشافات فضایی دست بزنند، ناوین جِین هندی‌الاصل یکی از کسانی است که می‌خواهد به این اتفاق جامه عمل بپوشاند. او ۵ سال پیش شرکت مون‌اکسپرس را در امریکا تاسیس کرد تا استارت‌آپی باشد با هدفی عجیب و غریب با عنوان استخراج مواد معدنی از فضا.
اوت (اواسط مرداد تا اواسط شهریور) گذشته شرکت مون‌اکسپرس، نخستین شرکت خصوصی شد که از اداره هوانوردی فدرال برای فرود آوردن یک فضاپیما بر ماه مجوز دریافت کرد. این شرکت تا پایان سال آینده میلادی (۲۰۱۷) تصمیم دارد نخستین فضاپیمای اکتشافی خود را به نزدیک‌ترین همسایه زمین در منظومه شمسی پرتاب کند. اگر این عملیات موفق باشد، احتمالا شرکت جِین، موفق می‌شود جایزه ۲۵میلیون دلاری گوگِل‌ایکس‌پرایز را به‌دست آورد. این جایزه به نخستین شرکت خصوصی که روی ماه فرود آید، وعده داده شده است.

استخراج معدن در خرده سیاره‌ها چگونه است؟
جین می‌گوید: برای دستیابی به مواد معدنی انباشته در سایر سیاره‌ها نیازی به حفر چاله مانند آنچه بر روی زمین اتفاق می‌افتد، نمی‌بیند و بیشتر ذخایری که او به دنبال آن است روی سطح سیاره قرار گرفته است؛ ذخایری که حاصل برخورد میلیون‌ها شهاب سنگ به سطح قمری در طول ۴ میلیارد سال گذشته است. جین همچنین می‌گوید: از اصطلاح «استخراج معدن از فضا» متنفر است. استخراج معدن آنچنان معنای ذهنی منفی دارد که مردم فکر می‌کنند شما می‌خواهید همه‌چیز را حفر و تخریب کنید، اما کاری که ما می‌خواهیم انجام دهیم، بیشتر شبیه جمع‌آوری و برداشت است. بلندپروازی و جاه‌طلبی‌های جین به همین جا ختم نمی‌شود و او مانند دیگر میلیاردرهایی که به مسیر فضا وارد می‌شوند، آرزوهای زیادی دارد. او پس از برداشت ذخایر مواد معدنی ماه امیدوار است بتواند هزینه‌های سفر فضایی را کاهش دهد، سفر به ماه و پس از آن به مریخ را امکان‌پذیر کند و در این مسیر جریانی از سود منظم را ایجاد کند. او در این باره به شوخی می‌گوید: سفر به ماه هم یک کسب و کار فوق‌العاده و زمین تمرین خوبی برای آماده شدن به منظور بازی در مریخ است.

روبات‌ها و گلوله‌های برف
مون‌اکسپرس، شرکت جِین، تنها شرکتی نیست که قصد دارد به فضایی صدها هزار مایل بالای سر ما سفر کند. دیپ‌اسپیس‌اینداستریز شرکت دیگری است که دارد یک فضاپیمای مستقل می‌سازد تا بتواند مواد معدنی را از خرده‌سیاره‌ها استخراج کند. مگان کرافورد معاون مدیرعامل این شرکت در ارتباطات راهبردی می‌گوید: انتظار داریم این فضاپیما برای نخستین ماموریت آزمایشی خود در سال آینده میلادی (۲۰۱۷) به فضا پرتاب شود. پِلَنتری‌ریسورسز دیگر شرکتی است که در زمینه توسعه این فناوری کار می‌کند و می‌خواهد تا ۲۰۲۰ میلادی (۱۳۹۹خورشیدی) اکتشاف خرده سیارک را آغاز کند. این سیارات چه دارند که ارزش استخراج شدن داشته باشد؟ پاسخ این است؛ هر نوع عنصری که از سوی انسان شناخته شده است، در اندازه به‌طور تقریبی بی‌نهایت! در سال ۲۰۱۴ میلادی (۱۳۹۳ خورشیدی) وب سایت شرکت خدمات مالی مولی‌فول ارزش ذخایر معدنی موجود در ماه را بین ۱۵۰ کادریلیون (هر کادریلیون هزار تریلیون است) تا ۵۰۰ کادریلیون تخمین زده است. این مقدار مواد معدنی می‌تواند ۵۰۰میلیون فردِ میلیاردر بسازد. علاوه بر ذخایر معدنی ماه ذخایر دیگری هم هستند که داخل سیارک‌ها پیدا شده‌اند. برای مثال ماه سرشار از ذخایر هلیوم۳ است، عنصری بسیار نادر در زمین که در فرض علمی می‌تواند به‌عنوان سوخت کارخانه‌ها در آینده استفاده شود و با سوخت هسته‌ای کار می‌کند. همچنین خرده سیارک‌ها پر از آهن، نیکل، کُبالت، پلاتینیوم و تیتانیوم هستند. اما گل سرسبد همه مواد موجود در اجرام آسمانی «آب» است. بسیاری از سیارک‌های نزدیک به زمین پر از سنگ‌های کیهانی کربن‌دار هستند که مقداری زیاد یخ در خود دارند. کرافورد می‌گوید: فکر کنید یک گلوله برفی غول پیکر کثیف دور تا دور خورشید را با سرعت ۵۵ هزار مایل در ساعت می‌پیماید و یک روبات روی این گلوله یخی است که می‌تواند یخ را از آن استخراج کند و به نقطه‌ای دور بفرستد، همچنین آب در فضا یک سوخت است. اجزای اصلی آن اکسیژن مایع و هیدروژن مایع هستند که سوخت موشک است. ما داریم روی فناوری دیگری کار می‌کنیم که از آب داغ شده به اندازه بالاتر از نقطه جوش به عنوان سوخت استفاده کند، در نتیجه مجبور نیستید اکسیژن را از نیتروژن جدا کنید. جین نیز در این‌باره بیان می‌کند: بیش از ۹۰درصد وزن موشک‌های مدرن مربوط به سوخت آنهاست و وقتی شرکت‌هایی مانند اسپیس‌ایکس و بلواُرجین ماشین‌آلات قابل استفاده مجدد را به فضا می‌فرستند، سوخت، بیشترین عامل هزینه‌ساز برای رفتن به فضا می‌شود، بنابراین هر چه کمتر سوخت به فضا ببرید سفر فضایی شما ارزان‌تر تمام می‌شود. در چنین حالتی خرده سیارک‌های آبدار باید مخزن سوخت باشند و این امکان را فراهم کنند تا فضاپیماها سوخت کافی حمل کنند، بتوانند به خوبی از پس جاذبه زمین برآیند، مخازن خود را از سیارک‌ها پر کنند و به سوی مقصد نهایی عازم شوند. علاوه بر اینها آب برای نوشیدن، بهداشت، آبیاری و استخراج اکسیژنی که افراد مقیم در مریخ به آن نیاز دارند هم به کار می‌آید. همچنین آب نسبت به سُرب پوشش موثرتری برای محافظت از تابش خورشید است و امکان دارد اهالی مریخ در آینده در سازه‌های گنبدی‌شکلی زندگی کنند که با یک لایه حفاظتی در برابر آب، عایق بندی شده است. شرکت دیپ‌اسپِیس‌اینداستریز می‌گوید به چگونگی استخراج آب پی برده است. این شرکت همچنین می‌گوید تصمیم دارد کانه‌های موجود در فضا را نه برای آوردن به زمین بلکه برای کمک به ساخته شدن سازه‌هایی در فضا که بسیار بزرگ هستند و حمل و جا دادن آنها با یک موشک گران تمام می‌شود، به کار ببرد. پِلَنتری‌ریسوریز نیز می‌گوید که تصمیم دارد آب و فلزات را در فضا منتشر کند که انجام این کار نسبت به حمل آن به بالای سطح زمین، به دلیل وجود جاذبه، بسیار ارزان‌تر خواهد بود. کریس لِاوکی، مدیرعامل این شرکت می‌گوید: ما به دنبال این هستیم که مواد معدنی را در فضا به‌دست آوریم و در همان حوالی از آنها استفاده کنیم؛ در نهایت تلاش ما این است که بتوانیم انسان‌های بیشتری را با خود به فضا ببریم تا اقلام و کالاهای بیشتری را.

تا کجا پیش رفته؟
آیا فقط شهروندان امریکایی می‌توانند به فضا بروند؟ به لطف قانونی که در نوامبر ۲۰۱۵ میلادی (۱۳۹۴ خورشیدی) اوباما آن را امضا کرده است، بله!
در حالی که براساس معاهده فضای خارجی که در سال ۱۹۶۷ میلادی (۱۳۴۶ خورشیدی) برقرار شد، هیچ ملتی نمی‌تواند ادعا کند مالک یک خرده سیاره و هر نوع جرم آسمانی است، اما حالا و با امضای این قانون جدید، شرکت‌های امریکایی قادر خواهند بود مالک هر نوع ماده‌ای باشند که بتوانند آن را در فضایی بالاتر از زمین استخراج کنند. کرافورد می‌گوید: کشورهای دیگر تاکنون خود را با معاهدات مشابه سال ۱۹۶۷ میلادی وفق داده‌اند، اما انتظار داریم در چند سال آینده توافق‌های دوجانبه و چندجانبه‌ای به وقوع بپیوندد که بر مبنای یک قرارداد قانونمند شود، مشابه آنچه امروزه در معدنکاری در اعماق آبها انجام می‌شود. در حال حاضر، استخراج معادن از فضا صنعتی نوظهور و در حال رشد است و حتی با وجود تلاش‌های شرکت‌هایی مانند اسپیس‌ایکس و بلواُرجین به منظور تخفیف هزینه‌های پرتاب، فرستادن هر چیزی به فضا یک قضیه از اساس گران است و ایجاد ایستگاه‌های سوخت‌رسانی باید حالت عملی به خود بگیرد. هر ۳ شرکت معدنی تصمیم دارند در آینده نزدیک فضاپیماهای خود را پرتاب کنند، اما هیچ یک انتظار ندارند دست‌کم تا پایان دهه جاری میلادی و سال ۲۰۲۰ (۱۳۹۹ خورشیدی) بتوانند چیز ارزشمندی را استخراج کنند.