دنیای معدن - دور شدن از صادرات تک‌محوری یکی از برنامه‌های مهمی است که در صورت اجرایی شدن، به اقتصاد کشور کمک بزرگی خواهد کرد. سرمایه‌گذاری دولت و حضور پررنگ حاکمیت به‌طور قطع اثرگذاری قابل‌قبولی در صنعت معدنکاری خواهد داشت. در این میان شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران سرمایهگذاریهای متعددی در این زمینه انجام داده، سرمایهگذاریهای انجامشده در طرحهای تجهیز و در دست اجرای این شرکت در توسعه معادن و صنایع معدنی شامل ۲۱ طرح با مجموع سرمایهگذاری افزونبر ۲ هزار میلیارد تومان بوده که به نظر میرسد با راهاندازی این طرحها در آینده شاهد تاثیر چشمگیر فعالیتهای بخش معدن و صنایع وابسته به آن در اقتصاد کشور باشیم. سرمایهگذاری داخلی و خارجی شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران در دوره فعالیت خود از سال ۱۳۸۱ به عنوان بازوی اجرایی سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران در بخش معادن و صنایع معدنی تاکنون طرحهای بسیاری را اجرا کرده و به بهرهبرداری رسانده است. به گزارش روابط عمومی شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران، مجموع طرحهای جاری و در دست پیگیری فعلی توسعه معادن و صنایع معدنی ۲۱ طرح با مجموع سرمایهگذاری افزونبر ۲ هزار میلیارد تومان است که از این تعداد ۶ طرح با سرمایهگذاری ۶۴۰میلیارد تومان با استفاده از اعتبارات داخلی (درآمد شرکت، فاینانس و... ) فعال است و تاکنون حدود ۴۰ میلیارد تومان در این طرحها سرمایهگذاری شده است. همچنین ۴ طرح با سرمایه حدود ۶۰۰میلیارد تومان از سوی بخش خصوصی فعال شده است. این طرحها بین ۱۱ تا ۹۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارند و ۱۱ طرح نیز با سرمایهگذاری ۱۴۰۰ میلیارد تومانی در برنامه واگذاری به بخش خصوصی قرار دارد که ۵ طرح تاکنون منجر به عقد قرارداد شده است. به نظر میرسد طرحهای معرفی شده در این گزارش، در زمینه تحقق اهداف تعریف شده بخش معدن است. ایران نیز مانند دیگر کشورهای پیشرو در معدن که سرمایهگذاریهایی در سطح کلان در تمامی حلقههای معدن از اکتشاف تا فرآوری و تولید محصول انجام میدهند، قصد ورود به جرگه کشورهای قدرتمند معدنی جهان را دارد. براساس گزارش منتشر شده، در این زمینه بکارگیری مشاور خارجی در طرح تجهیز معدن زغالسنگ خمرود یکی دیگر از اقدامات شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران است. گفتنی است طرحهای معدنی به ویژه در حوزه زغالسنگ ایران، نیازمند تجهیزات و فناوریهای نوین و همچنین دانش فنی روز جهان است. حال با توجه به شرایط معدن زغالسنگ خمرود، امکان استخراج از آن به صورت مکانیزه وجود دارد. از این رو شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران طراحی این معدن را به مشاور خارجی سپرده است. بکارگیری مشاور خارجی در این طرح از این نظر اهمیت دارد که ضمن بهرهگیری از تجربیات کارشناسان در استخراج معدن به روش مکانیزه، امکان انتقال تجهیزات خارجی مناسب با این طرح فراهم میشود. احداث کارخانه فرآوری سنگآهن درحالحاضر و با توجه طرحهای فولادی تعریف شده در ایران نیاز به ماده اولیه برای فولادسازی به شدت احساس میشود. بنابراین کامل کردن چرخه تولید به منظور رسیدن به ارزشافزوده بالا و تامین نیاز صنایع مصرفکننده در دستور کار بسیاری از فعالان حوزه معدن از خصوصیها تا شرکتهای بزرگ دولتی قرار گرفته است. براساس گزارش یادشده، احداث کارخانه فرآوری سنگآهن در محل معادن برای ایجاد ارزشافزوده و درآمدزایی مورد توجه قرار گرفته و شرکت ایمپاسکو طرح احداث کارخانه فرآوری هماتیت جلالآباد را از طریق جذب سرمایهگذار در دست اجرا دارد. همچنین طرح احداث کارخانه دانهبندی چاهگز و احداث کارخانه فرآوری سنگآهن میشدوان و آنومالی شمالی از طرحهای اولویتدار این شرکت است. گفتنی است برنامهریزی لازم برای احداث این کارخانهها از طریق جذب سرمایهگذار درحال انجام است. بهرهبرداری از املاح شورابهها وجود مواد معدنی تنها در معادن خلاصه نشده و میتوان بخش عظیمی از این ذخایر را در میان آب دریاچههای شور و شورابهها یافت. موادی همچون نمک طعام، منیزیم، پتاسیم، لیتیوم و... با کاربردهای فراوان در صنایع مختلف از پتروشیمی تا هایتک در بازار جهانی از ارزش اقتصادی بالایی برخوردار هستند و با قیمت بالایی به فروش میرسند. در شورابهها، پلایا و همچنین در جنوب کشور یعنی خلیجفارس ذخایر فراوانی از املاح معدنی ایران این مواد یافت میشود و در صورتی که برنامهریزی برای استحصال و برداشت از آنها انجام شود، تاثیر بسزایی بر رشد و توسعه دیگر بخشها خواهد داشت. براساس این گزارش، با در نظر گرفتن اینکه شورابهها سرشار از مواد اولیه پرمصرف در صنایع گوناگون است، اجرای طرح پتاس خور و بیابانک به عنوان نخستین تجربه این شرکت در استخراج مواد شورابهای است. براساس اطلاعات موجود، با بهرهگیری از تجربیات بهدست آمده در این طرح، برنامهریزی به منظور بهرهبرداری از املاح شورابههای قم و املاح ترود از طریق جذب سرمایهگذار در دستورکار این شرکت قرار گرفته است. تاثیر بسزای دولت در سرمایهگذاریها به عقیده کارشناسان، دولت به عنوان یکی از ارکان اصلی در حوزه معدن، به طور قطع اثر بیشتری نسبت به بخش خصوصی خواهد داشت. اما در کنار این موضوع، دولت میتواند با روانسازی امور، فضا را برای حضور سرمایهگذاران بخش خصوصی در کشور فراهم کند. عضو هیات رییسه خانه صنعت و معدن استان فارس در گفتوگو با صمت درباره نقش دولت در سرمایهگذاریهای کلان بخش معدن و صنایع معدنی اظهار کرد: به طور مسلم هرنوع سرمایهگذاری بین دولتها یا بخشهای خصوصی با یکدیگر و همچنین سرمایهگذاری مشترک این دو بخش در حوزه معدن میتواند اثر مثبتی داشته باشد. اما باید توجه داشت که تاثیرگذاری دولت بسیار بیشتر از بخش خصوصی است. سهراب شرفی در ادامه گفت: دولتها قدرت بیشتری در نوع مذاکرات و قراردادهای خود در حوزه معدن و صنایع معدنی دارند. اما برای اینکه مذاکراتآنها با سرمایهگذاران اعم از خارجیها به نتیجه دلخواه برسد باید به روانسازی امور بپردازند زیرا امروزه بروکراسی در چرخه دولتی و خصوصی وجود دارد و همچنان باقی است بنابراین دولت باید تمام تلاش خود را بر پالایش قوانین و مقررات دستوپاگیر بگذارد تا هرچه سریعتر بتوانیم کشور را از صادرات تک محصولی خارج کنیم. به گفته وی، اکنون حیات اقتصادی کشور به نفت وابسته است. حال اگر به سمت معادن حرکت کنیم به دلیل تنوع و بالا بودن ذخایر معدنی به نتیجه خواهیم رسید. یکی از دلایلی که ایران از چرخه رقابت منابع محصولات آهن خارج شده این است که سرمایهگذاری (لازم) در زمینه تامین زیرساختها انجام نشده و حتی حملونقل دریایی مواد معدنی نیز دچار مشکل است. این درحالیاست که هزینه حملونقل مواد معدنی در ایران به دلیل نبود زیرساخت و تجهیزات مناسب رقمی بالاست. عضو اتاق بازرگانی ایران معتقد است امنیت سرمایهگذاری در ایران زمانی احساس میشود که بستر برای ثروتسازی فراهم باشد. بخشی از این موضوع تلقینی است و بخشی دیگر به دستورالعملهای موجود بازمیگردد. حال اگر دولت مسیر و فضای سرمایهگذاری را فراهم کند شاهد حضور سرمایهگذاران خواهیم بود. شرفی افزود: با برداشته شدن تحریمها، امکان سرمایهگذاری مشترک ایران با دیگر کشورها در حوزه معدن و صنایع معدنی فراهم شده اما برای به نتیجه رسیدن، باید ابتدا در کشور رونق اقتصادی ایجاد شود.

در این میان شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران سرمایه‌گذاری‌های متعددی در این زمینه انجام داده، سرمایه‌گذاری‌های انجام‌شده در طرح‌های تجهیز و در دست اجرای این شرکت در توسعه معادن و صنایع معدنی شامل ۲۱ طرح با مجموع سرمایه‌گذاری افزون‌بر ۲ هزار میلیارد تومان بوده که به نظر می‌رسد با راه‌اندازی این طرح‌ها در آینده شاهد تاثیر چشمگیر فعالیت‌های بخش معدن و صنایع وابسته به آن در اقتصاد کشور باشیم.
سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی
شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران در دوره فعالیت خود از سال ۱۳۸۱ به عنوان بازوی اجرایی سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران در بخش معادن و صنایع معدنی تاکنون طرح‌های بسیاری را اجرا کرده و به بهره‌برداری رسانده است.
به گزارش روابط عمومی شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران، مجموع طرح‌های جاری و در دست پیگیری فعلی توسعه معادن و صنایع معدنی ۲۱ طرح با مجموع سرمایه‌گذاری افزون‌بر ۲ هزار میلیارد تومان است که از این تعداد ۶ طرح با سرمایه‌گذاری ۶۴۰میلیارد تومان با استفاده از اعتبارات داخلی (درآمد شرکت، فاینانس و... ) فعال است و تاکنون حدود ۴۰ میلیارد تومان در این طرح‌ها سرمایه‌گذاری شده است. همچنین ۴ طرح با سرمایه حدود ۶۰۰میلیارد تومان از سوی بخش خصوصی فعال شده است.
این طرح‌ها بین ۱۱ تا ۹۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارند و ۱۱ طرح نیز با سرمایه‌گذاری ۱۴۰۰ میلیارد تومانی در برنامه واگذاری به بخش خصوصی قرار دارد که ۵ طرح تاکنون منجر به عقد قرارداد شده است.
به نظر می‌رسد طرح‌های معرفی شده در این گزارش، در زمینه تحقق اهداف تعریف شده بخش معدن است. ایران نیز مانند دیگر کشورهای پیش‌رو در معدن که سرمایه‌گذاری‌هایی در سطح کلان در تمامی حلقه‌های معدن از اکتشاف تا فرآوری و تولید محصول انجام می‌دهند، قصد ورود به جرگه کشورهای قدرتمند معدنی جهان را دارد.
براساس گزارش منتشر شده، در این زمینه بکارگیری مشاور خارجی در طرح تجهیز معدن زغال‌سنگ خمرود یکی دیگر از اقدامات شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران است. گفتنی است طرح‌های معدنی به ویژه در حوزه زغال‌سنگ ایران، نیازمند تجهیزات و فناوری‌های نوین و همچنین دانش فنی روز جهان است. حال با توجه به شرایط معدن زغال‌سنگ خمرود، امکان استخراج از آن به صورت مکانیزه وجود دارد. از این رو شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران طراحی این معدن را به مشاور خارجی سپرده است. بکارگیری مشاور خارجی در این طرح از این نظر اهمیت دارد که ضمن بهره‌گیری از تجربیات کارشناسان در استخراج معدن به روش مکانیزه، امکان انتقال تجهیزات خارجی مناسب با این طرح فراهم می‌شود.

احداث کارخانه فرآوری سنگ‌آهن
درحال‌حاضر و با توجه طرح‌های فولادی تعریف شده در ایران نیاز به ماده اولیه برای فولادسازی به شدت احساس می‌شود. بنابراین کامل کردن چرخه تولید به منظور رسیدن به ارزش‌افزوده بالا و تامین نیاز صنایع مصرف‌کننده در دستور کار بسیاری از فعالان حوزه معدن از خصوصی‌ها تا شرکت‌های بزرگ دولتی قرار گرفته است.
براساس گزارش یادشده، احداث کارخانه فرآوری سنگ‌آهن در محل معادن برای ایجاد ارزش‌افزوده و درآمدزایی مورد توجه قرار گرفته و شرکت ایمپاسکو طرح احداث کارخانه فرآوری هماتیت جلال‌آباد را از طریق جذب سرمایه‌گذار در دست اجرا دارد. همچنین طرح احداث کارخانه دانه‌بندی چاه‌گز و احداث کارخانه فرآوری سنگ‌آهن میشدوان و آنومالی شمالی از طرح‌های اولویت‌دار این شرکت است. گفتنی است برنامه‌ریزی لازم برای احداث این کارخانه‌ها از طریق جذب سرمایه‌گذار درحال انجام است.
بهره‌برداری از املاح شورابه‌ها
وجود مواد معدنی تنها در معادن خلاصه نشده و می‌توان بخش عظیمی از این ذخایر را در میان آب دریاچه‌های شور و شورابه‌ها یافت. موادی همچون نمک طعام، منیزیم، پتاسیم، لیتیوم و... با کاربردهای فراوان در صنایع مختلف از پتروشیمی تا «های‌تک» در بازار جهانی از ارزش اقتصادی بالایی برخوردار هستند و با قیمت بالایی به فروش می‌رسند. در شورابه‌ها، پلایا و همچنین در جنوب کشور یعنی خلیج‌فارس ذخایر فراوانی از املاح معدنی ایران این مواد یافت می‌شود و در صورتی که برنامه‌ریزی برای استحصال و برداشت از آنها انجام شود، تاثیر بسزایی بر رشد و توسعه دیگر بخش‌ها خواهد داشت. براساس این گزارش، با در نظر گرفتن اینکه شورابه‌ها سرشار از مواد اولیه پرمصرف در صنایع گوناگون است، اجرای طرح پتاس خور و بیابانک به عنوان نخستین تجربه این شرکت در استخراج مواد شورابه‌ای است. براساس اطلاعات موجود، با بهره‌گیری از تجربیات به‌دست آمده در این طرح، برنامه‌ریزی به منظور بهره‌برداری از املاح شورابه‌های قم و املاح ترود از طریق جذب سرمایه‌گذار در دستورکار این شرکت قرار گرفته است.

تاثیر بسزای دولت در سرمایه‌گذاری‌ها
به عقیده کارشناسان، دولت به عنوان یکی از ارکان اصلی در حوزه معدن، به طور قطع اثر بیشتری نسبت به بخش خصوصی خواهد داشت. اما در کنار این موضوع، دولت می‌تواند با روان‌سازی امور، فضا را برای حضور سرمایه‌گذاران بخش خصوصی در کشور فراهم کند.
عضو هیات رییسه خانه صنعت و معدن استان فارس در گفت‌وگو با صمت درباره نقش دولت در سرمایه‌گذاری‌های کلان بخش معدن و صنایع معدنی اظهار کرد: به طور مسلم هرنوع سرمایه‌گذاری بین دولت‌ها یا بخش‌های خصوصی با یکدیگر و همچنین سرمایه‌گذاری مشترک این دو بخش در حوزه معدن می‌تواند اثر مثبتی داشته باشد. اما باید توجه داشت که تاثیرگذاری دولت بسیار بیشتر از بخش خصوصی است.
 سهراب شرفی در ادامه گفت: دولت‌ها قدرت بیشتری در نوع مذاکرات و قراردادهای خود در حوزه معدن و صنایع معدنی دارند. اما برای اینکه مذاکرات‌آنها با سرمایه‌گذاران اعم از خارجی‌ها به نتیجه دلخواه برسد باید به روان‌سازی امور بپردازند زیرا امروزه بروکراسی در چرخه دولتی و خصوصی وجود دارد و همچنان باقی است بنابراین دولت باید تمام تلاش خود را بر پالایش قوانین و مقررات دست‌وپاگیر بگذارد تا هرچه سریع‌تر بتوانیم کشور را از صادرات تک محصولی خارج کنیم. به گفته وی، اکنون حیات اقتصادی کشور به نفت وابسته است. حال اگر به سمت معادن حرکت کنیم به دلیل تنوع و بالا بودن ذخایر معدنی به نتیجه خواهیم رسید. یکی از دلایلی که ایران از چرخه رقابت منابع محصولات آهن خارج شده این است که سرمایه‌گذاری (لازم) در زمینه تامین زیرساخت‌ها انجام نشده و حتی حمل‌ونقل دریایی مواد معدنی نیز دچار مشکل است. این درحالی‌است که هزینه حمل‌ونقل مواد معدنی در ایران به دلیل نبود زیرساخت و تجهیزات مناسب رقمی بالاست.
عضو اتاق بازرگانی ایران معتقد است امنیت سرمایه‌گذاری در ایران زمانی احساس می‌شود که بستر برای ثروت‌سازی فراهم باشد. بخشی از این موضوع تلقینی است و بخشی دیگر به دستورالعمل‌های موجود بازمی‌گردد. حال اگر دولت مسیر و فضای سرمایه‌گذاری را فراهم کند شاهد حضور سرمایه‌گذاران خواهیم بود.
شرفی افزود: با برداشته شدن تحریم‌ها، امکان سرمایه‌گذاری مشترک ایران با دیگر کشورها در حوزه معدن و صنایع معدنی فراهم شده اما برای به نتیجه رسیدن، باید ابتدا در کشور رونق اقتصادی ایجاد شود.