اعضای سازمان اوپک در نشست اخیر خود برای اولین بار در ٨ سال اخیر درباره کاهش تولید نفت به توافق رسیدند.

براساس این توافق، اعضای اوپک باید تولید نفت خود را به میزان ٧٠٠ هزار بشکه در روز کاهش دهند اما ایران از این موضوع مستثناست. یعنی ایران می‌تواند همچنان تولید نفت خود را افزایش دهد. بیشترین حجم کاهش تولید در اوپک نیز به عهده عربستان سعودی است. این موضوع نشان دهنده پیروزی بزرگ نفتی ایران در برابر عقب نشینی سعودی‌هاست.
عربستان سعودی پیش تر گفته بود تنها در صورت توقف رشد تولید ایران، حاضر به کاهش تولید نفت خود است. با این حال تصمیم نشست الجزایر اوپک نشان داد عربستان سعودی از موضع پیشین عقب‌نشینی کرده و پذیرفته است با وجود تولید بدون سقف ایران، لیبی و نیجریه، سایر اعضای اوپک تولید خود را کاهش دهند.
عربستان سعودی با تولید بیش از ١٠ میلیون بشکه در روز، بیشترین سهم کاهش تولید اوپک را به عهده خواهد داشت. تولید نفت لیبی به دلیل بحران این کشور بعد از سقوط قذافی، به شدت کاهش یافته است و اصولا این کشور، نفت بسیار اندکی تولید می‌کند و تاثیری در بازار ندارد. نیجریه نیز قصد ندارد تولید خود را کاهش دهد اما تولیدش را افزایش نیز نخواهد داد.
قطعا این اتفاق به معنای پیروزی بزرگ برای ایران است زیرا در صورت کاهش تولید اوپک و به معنای واقعی تر، کاهش تولید نفت عربستان سعودی، این ایران خواهد بود که می‌تواند راحت‌تر از قبل، نفت بیشتری را بفروشد و در نتیجه تولید نفتش را افزایش دهد. باید به این نکته نیز اشاره کرد آنچه در بازار نفت اهمیت بیشتر دارد، در درجه نخست مقدار تولید و صادرات و سهم هر کشور از بازار تولید و صادرات نفت خام است و تعیین قیمت نفت در رتبه بعدی اهمیت قراردارد. نبرد نفتی امروز عربستان با ایران نیز در رتبه نخست رقابت بر افزایش سهم از بازار صادرات است و قیمت این ماده در رتبه بعدی اهمیت قرار می‌گیرد.
نتیجه نشست ١٧١ اوپک همچنین نشان داد بیژن زنگنه، وزیر نفت ایران، در برنامه خود برای بازگرداندن تولید نفت به قبل از تحریم‌ها همچنان مصمم و تاکنون نیز در این برنامه موفق بوده است. زنگنه بارها گفته است که ایران تا پیش از بازگشت تولید به قبل از تحریم‌ها، در هیچ برنامه تثبیت تولید نفت مشارکت نخواهد کرد. از تدبیر عالمانه وزارت نفت و شخص مهندس زنگنه در این دستاورد بزرگ نمی‌توان به راحتی گذشت. در وضعیت کنونی با توجه به اینکه معادلات جهانی در پیچیده‌ترین حالت خود قرار دارد، این تدبیر دیپلماسی نفتی را باید قدر دانست و بر صدر نشانید.
آمارها نیز نشان می‌دهد تولید نفت ایران در سه ماه اخیر، به رقم بیش از ٣,٦ میلیون بشکه در روز رسیده است. این رقم نزدیک به میزان تولید نفت ما قبل از تحریم‌هاست اما ایران گفته می‌خواهد تولید را به بیش از ٤ میلیون بشکه در روز برساند. تولید نفت خام ایران در سال ١٣٨٤ شمسی به روزانه ٤.٢ میلیون بشکه در روز رسیده بود.
تولید نفت ایران به دلیل تحریم‌ها روند کاهشی را آغاز کرد تا در سال ١٣٩١ به حدود ٢ تا ٢,٥ میلیون بشکه در روز رسید. در این مدت صادرات نفت ایران هم از حدود ٣ میلیون بشکه در روز به کمتر از ٨٠٠ هزار بشکه در روز کاهش یافت. با این حال با انتخاب حسن روحانی به ریاست جمهوری در سال ١٣٩٢ و دست یابی به توافق هسته‌ای (برجام)، تولید و صادرات نفت ایران روند افزایشی گرفت و این روند تا بازگشت به حالت قبل از تحریم‌ها همچنان ادامه دارد. این روند بازگشت به شرایط، خود نشان از توفیق و عزم ایران در اجرای برنامه‌هایی است که از آغاز به کار دولت وعده داده شده بود.

علی خرم، تحلیلگر مسائل بین‌الملل