دنیای معدن -جلسه هم‌اندیشی و بررسی کلیپی با عنوان «صادرات خاک به امارات» از صدا و سیما با همکاری خانه معدن ایران و سازمان نظام مهندسی معدن تهران و با حضور تعدادی از مدیران بخش معدن ایران و فعالان صنعت سیمان در خانه معدن ایران برگزار شد.

ازجمله مباحث مطرح شده در این جلسه، نیاز به اطلاع‌رسانی و آگاه کردن عموم جامعه با نوع فعالیت‌های معدنی بود زیرا شاهدیم در برنامه‌های جمعی، اطلاعات نادرستی از فعالیت‌های معدنی داده می‌شود و در نهایت معدنکار و سرمایه‌گذاران معدنی به‌عنوان اشخاص متخلف معرفی می‌شوند. در این زمینه سازمان‌ها و تشکل‌های معدنی می‌توانند با هم یک دست شوند و برنامه‌ای برای آگاه‌سازی جامعه تدوین کنند تا بخش صنعت از حواشی این ناآگاهی‌ها بیش از این دچار ضرر و زیان نشود.

معدنکار تولیدکننده است
در ابتدای این جلسه کوروش شعبانی، مدیر آموزشی سازمان نظام مهندسی معدن تهران اظهار کرد: در اینجا دور هم جمع شده‌ایم تا ببینیم هدف ساخت این برنامه چه بوده و ببینیم آیا ما تولیدکننده هستیم یا خیانتکار و تکلیف خود را درباره سرمایه‌گذاری در این بخش بدانیم زیرا اکنون که فعالان معدنی در دورترین نقاط کشور سرمایه‌گذاری کرده‌اند و به توسعه و آبادانی کشور کمک می‌کنند مورد هجمه قرار گرفته‌اند. این درحالی است که صنعت معدنکاری یکی از بخش‌هایی است که اشتغالزایی فراوانی دارد. چه زمانی قرار است از فعالان و سرمایه‌گذاران این بخش حمایت شود؟

معدن، پایه تولید است
نادعلی اسماعیلی‌دهج، رییس سازمان نظام مهندسی معدنی کشور نیز به عنوان یکی دیگر از حاضران در این جلسه اظهار کرد: معدن پایه و اساس تولید در کشور بوده و ساخت و پخش این گزارش از صدا و سیما ضربه بزرگی به بخش معدن زده است. در این میان می‌توان به آگاهی نداشتن افرادی که به سراغ ساخت این فیلم رفته و از محصولی به نام کلینکر - که نوعی سیمان است- نام‌برده‌اند، اشاره کرد. به عقیده وی، رسانه‌های دیداری و شنیداری بهتر است به عملکرد مثبت بخش معدن و توسعه و اشتغالزایی صنعت معدنکاری - که به طور عمده در مناطق کمتر توسعه یافته و دور دست قرار گرفته‌اند - بپردازند. وی افزود: به‌عنوان مثال اگر تولیدکنندگان ماده معدنی آهک برای مدتی دست از کار بکشند بخش عمده‌ای از فعالیت‌های کشور دچار مشکل خواهد شد و به اصطلاح به خواب خواهد رفت. همچنین یکی دیگر از مزیت‌های اقتصادی این ماده معدنی در داشتن بازار مصرف بزرگ به است. به گونه‌ای که می‌توان گفت صادرات آهک به قیمت هر تنی ۱۰ دلار از حاشیه خلیج‌فارس سود بیشتری نسبت به صادرات نفت خواهد داشت.

بهره‌برداران معدن، مستاجر دولت هستند
در این جلسه هم اندیشی، رییس هیات مدیره خانه معدن ایران نیز اظهار کرد: امروزه مشکلات برای تمامی بخش‌های معدنی وجود دارد و تنها ویژه صنعت سیمان نیست. در اینجا باید توجه داشت که بهره‌برداران معدن مستاجران دولت هستند و باید از آنها حمایت لازم شود. همچنین باید از آنها در برابر کسانی که سرمایه ملی را خدشه‌دار کرده‌اند و ریسک کار را در این بخش افزایش می‌دهند دفاع کنند. به گفته محمدرضا بهرامن، جامعه ما اطلاعات و آشنایی کافی با فعالیت‌های معدنی و صنایع وابسته به آن ندارد. در نتیجه اطلاعات غلط همچون فیلمی که مدتی پیش از طریق صدا و سیما منتشر شد، پخش می‌شود و عموم جامعه نسبت به آن واکنش نشان می‌دهند و ذهنیت‌شان نسبت به معدن و معدنکار تغییر می‌کند. در واقع این تغییر نگرش و ضربه در نهایت به اقتصاد کشور و عموم جامعه بازمی‌گردد. وی افزود: در این میان تشکل‌های معدنی در کنار یکدیگر می‌توانند با اطلاع‌رسانی از عملکرد بخش معدن و مشخص کردن سهم معدن در جی‌دی‌پی کشور دید روشنی برای جامعه نسبت به فعالان این بخش ایجاد کنند. گفتنی است در معادنی که در مناطق دورافتاده و کمتر توسعه یافته قرار گرفته‌اند، سرمایه‌گذاری‌های بزرگی می‌شود و اشتغالزایی قابل قبولی برای کشور به‌ویژه بومیان منطقه ایجاد می‌کنند. به عقیده بهرامن، ساختن چنین فیلم‌هایی برای صنعتی همچون سیمان که امروزه به دلیل رکود در بازار ساخت‌وساز با مشکل و رکود روبه‌رو است اثرات منفی دارد و در کنار آن دیگر بخش‌های مرتبط با این صنعت را درگیر خواهد کرد. از همه مهم‌تر رغبت سرمایه‌گذاران برای عمده فعالیت‌های معدنی همچون سیمان را کاهش می‌دهد. در واقع اگر به این موضوع همچون یک مسئله اجتماعی نگاه کنیم، خواهیم دید که در تمام دنیا این موضوع وجود دارد و کشورهایی همچون جمهوری آذربایجان، ترکمنستان و فراتر از آن امریکا با توجه به فعالیت‌های اقتصادی و نوع عملکرد فعالان براساس اصول و منطق عمل می‌کنند.

صادرات کلینکر به کشورهای منطقه
مدیرعامل هلدینگ سیدکو که یکی از سخنرانان این جلسه هم‌اندیشی بود، در ابتدا توضیحاتی درباره نوع فعالیت‌های این مجموعه ارائه کرد؛ زیرا شرکت ساروج که در این فیلم به عنوان خاک فروش از آن یاد شده زیرمجموعه این هلدینگ است. به گفته مرتضی داداش، ساخت این فیلم، تاثیر بسیاری روی صادرات محصولات این شرکت گذاشت. به همین دلیل تصمیم گرفتیم از طریق مراجع قانونی این موضوع را پیگیری کنیم. در همین زمینه نیز فیلمی درباره روند فعالیت‌های این شرکت ساخته شده که در هفته جاری از تلویزیون پخش خواهد شد. وی گفت: این مجموعه برای تامین مواد اولیه به منظور تولید کلینکر به سیلیس نیاز دارد و این ماده را از یکی از معادن بوشهر تامین می‌کند و در نهایت تولیدات خود را بیشتر به کشورهای افریقایی، هند، بنگلادش و گاهی کشورهای خلیج‌فارس صادر می‌کند. واحد ساروج بوشهر در عمل ۸سال است که به بهره‌برداری رسیده و روزانه ۶هزار تن تولید کلینگر دارد. به گفته داداش، به طور کلی این مجموعه با دیدگاه صادراتی ایجاد شده و در سال گذشته یک میلیون و ۸۰۰هزار تن تولید داشته است. در واقع اساس طراحی این مجموعه برای صادرات بود. یعنی بخش عمده‌ای از آن ماهانه حدود ۴۰ تا ۵۰هزار تن برای مصرف منطقه تولید کرده و مختصر صادرات دارند. داداش در ادامه، اطلاعاتی درباره میزان تولید سیمان در جهان داد و گفت: بیشترین میزان سیمان در جهان ۴هزار و ۵۰۰میلیون تن بوده که از این میزان ۲هزار و ۵۰۰میلیون تن آن از سوی چین مصرف شده است. این در حالی است که ایران به‌عنوان یکی از کشورهای موفق در زمینه تولید به‌شمار می‌آید. وی در ادامه به روند فعالیت‌های صادراتی کشور در حوزه صادرات اشاره کرد و گفت: براساس افق ۱۴۰۴ ایران باید ۱۲۰میلیون تن سیمان تولید کند.  در این راستا شاهد ظرفیت‌سازی قابل توجهی هستیم. در کنار این موضوع می‌توان به سال‌های طلایی ایران در تولید سیمان یعنی سال‌های ۹۲ و ۹۳ اشاره کرد که میزان تولید نزدیک به ۷۲میلیون تن بود و از این مقدار ۱۹میلیون تن صادر شد. داداش در ادامه درباره فعالیت‌های انجمن سیمان کشور اظهار کرد: هماهنگی در ایران یکی از پیچیده‌ترین کارهاست. در این میان انجمن سیمان با خرد جمعی مدیران توانست آنچه برای آن تهدید جدی بود را از بین ببرد زیرا از خرداد تا مرداد امسال قیمت تمام شده برای کلینکر زیر ۷۵هزار تومان بود. واسطه‌ها به قیمت کمتر از ۵۰هزار تومان سیمان فله را خریداری می‌کردند. در اینجا انجمن صنفی سیمان، مدیران واحدهای تولیدی را در کنار هم قرار داد و چند منطقه در کشور تشکیل شد که در هر کدام از آنها مدیران چند استان در کنار یکدیگر قرار گرفتند تا تمام مباحث را مطرح کنند. وی افزود: زیرا اگر قرار بود تولیدکنندگان با ظرفیت۱۰۰درصدی کار کنند منجر به فاجعه می‌شد. بنابراین مدیران مختلف سیمانی کشور قبول کردند که سقف تولید خود را به ۷۰ درصد برسانند. بنابراین ۳ ماه در سال مجبور شدند کوره را متوقف کنند اما مجموعه آسیاب کار خواهد کرد.
داداش ادامه داد: تا مرداد بدترین وضعیت را شاهد بودیم که اگر ادامه می‌یافت حداقل ۲۰ واحد صنعتی تا پایان سال ۹۵ متوقف می‌شوند و دیگر ادامه حیات نداشتیم. به همین دلیل مشکل را بین همه پخش کرده و قرار شد واحدها۳۰درصد از تولید خود را کاهش دهند. وی به یکی دیگر از دستاوردهای این صنعت اشاره کرد و گفت: در نشستی که با معاون اول رییس‌جمهوری داشتیم نخستین کارگروهی که در اقتصاد مقاومتی تشکیل شد برای سیمان بود که از۵ عضو وزیر صنعت، معدن و تجارت، وزیر راه و مسکن، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی، بانک مرکزی و انجمن سیمان تشکیل شده بود. در نخستین جلسه، یکی از مصوبه‌های تعیین شده این بود که قیمت در اختیار انجمن سیمان قرار گیرد. در انتهای شهریور، قیمت‌ها به قیمت‌های سال ۹۳ رسید.