رفت‌وآمد هيأت‌هاي تجاري اروپايي، آسيايي به ايران این روزها پررونق‌تر از هر زمانی دنبال می‌شود. رقابت شدیدی بین کشورهای مختلف برای ...

رفت‌وآمد هيأت‌هاي تجاري اروپايي، آسيايي به ايران این روزها پررونق‌تر از هر زمانی دنبال می‌شود. رقابت شدیدی بین کشورهای مختلف برای سرمایه‌گذاری و افزایش تراز بازرگانی‌شان با ایران شکل گرفته تا از این طریق به بازار 75 میلیون نفری ایران درجمع 300 میلیون نفره منطقه خاورمیانه دست یابند. در این میان آمریکا که روابط تجاریش با ایران در سه‌دهه اخیر به دلیل سیاست‌های این کشور به حداقل ممکن کاهش یافته بود، درصدد صادرات مجدد محصولات خود به ایران است تا این‌گونه از رقابت با رقبایش باز نماند. حال آن‌که در ایران شرایط تازه‌ای رقم خورد و وضع را به شکلی تازه رقم زد.

با فرمان مقام معظم رهبری به رئیس‌جمهور، «پیگیری همه‌جانبه اقتصاد مقاومتی، تقویت تولید ملی، جلوگیری از واردات بی‌رویه و پرهیز از واردات مواد مصرفی از آمریکا» مدنظر دولت قرار گرفت و نخستین اقدام هم، تغيير تعرفه واردات كالا از امريكا بود. با این فرمان، دستور كار دولت این شد که ایران درشرايط پساتحريم تدابيري را براي عدم ورود كالاهاي مصرفي امريكايي به ايران اتخاذ كند. تصمیمی که با وجود در سایه بودن ٤٠‌درصد اقتصاد ایران و رونق قاچاق، اندکی دور از دسترس به نظر می‌رسد. چراکه هم‌اکنون واردات از آمریکا به صورت رسمی برای کالاهای غیرمصرفی رونق دارد و کالاهای مصرفی از مسیر قاچاق به ایران می‌رسد. به هرسو، حالا با ابلاغیه رسمی که در دولت صادر شده است، ثبت نمایندگی شرکت‌های عرضه‌کننده کالاهای آمریکایی ممنوع شد و با این حساب، ورود رسمی کالاهای مصرفی آمریکایی و توزیع آنها غیرقانونی و جرم تلقی می‌شود.

درفضای ضدآمریکایی این روزهای کشور که همین چند روز قبل باعث شد، شعبه شبیه به رستوران آمريکايي کي‌اف‌سي پلمب شود، حالا قرار است که محدودیت‌های بیشتری برای کالاهای آمریکایی اعمال شود و ممنوعیت عرضه و واردات کالاهای مصرفی آمریکایی و کالاهایی که نماد آمریکایی باشند، در دستورکار رسمی کشور باشد و واردات این کالاها غیرقانونی باشد.

تجارت ایران و آمریکا در چه حال بود؟

براساس گزارش «شهروند»، آن‌طور مقامات دولتي مي‌گويند: در دوران پساتحريم، ايران بنا ندارد افزايش واردات كالاهاي مصرفي را در دستوركار قرار دهد و ایران بازار مصرف کالاهای خارجی شود. از اين‌رو قرار است که محدودیت‌هایی در روند واردات کالاهای مصرفی ایجاد شود تا از این طریق واردات كالاهاي واسطه‌اي و سرمایه‌ای سهم بزرگتري را از واردات را به خود اختصاص دهند. درهمین رابطه چندی پیش مسعود کرباسیان رئیس‌کل گمرک از تغییر ضوابط واردات کالاهای آمریکایی در دوران پساتحریم خبر داد تا نشان دهند آن‌طور که دولتمردان نیز پیشتر گفته بودند، ایران پس از لغو تحریم‌های اقتصادی، كشورهايي كه در دوران تحريم کشور ما را تحت فشار قرار داده‌اند، مدنظر قرار خواهد داد.

در این میان بررسی‌ها نشان می‌دهد که میزان واردات کالا از آمریکا در ٦ماهه نخست امسال ٣٧,٢‌میلیون دلار بوده که در مقایسه با واردات ٢٠‌میلیارد دلاری کشور رقمی بسیار ناچیز است. با این وجود به دنبال اعلام این خبر محمدرضا نعمت‌زاده وزیر صنعت و معدن و تجارت کشور به‌عنوان یکی از دستگاه‌های مسئول در امر تجارت از بخشنامه‌شدن ممنوعیت واردات کالاهای مصرفی به ایران سخن گفت. او اشاره به الزامات برجام، مبنی بر عدم‌ مصرف کالاهای خارجی به‌خصوص کالاهای مصرفی آمریکایی، راهبردهای این وزارتخانه را براساس فرمایشات مقام معظم رهبری دانست و گفت: «جلوگیری از واردات کالاهای مصرفی آمریکایی را در بخشنامه‌ای اجرایی می‌کنیم». حال پس از گذشت ٥روز از این خبر متولی تولید و تجارت به معاونان و روسای سازمان‌های صنعت، معدن و تجارت استان‌ها اعلام کرد: با توجه به تأکید مقام معظم رهبری اجازه عرضه کالاهای مصرفی آمریکا را که جنبه نمادین حضور آمریکا درکشور هستند، ندهند.

در بخشنامه محمدرضا نعمت‌زاده وزیر صنعت، معدن و تجارت آمده است: «با توجه به تأکید مقام معظم رهبری در انتهای نامه ۲۹ مهرماه ۹۴ خطاب به حضرت حجت‌الاسلام‌والمسلمین روحانی رئیس‌جمهوری محترم، درمورد توجه جدی به امر اقتصاد مقاومتی و ضرورت تقویت تولید ملی و نیز مراقبت بر جلوگیری از واردات بی‌رویه و به‌ویژه پرهیز از واردکردن هرگونه مواد مصرفی از آمریکا، لازم است کلیه معاونان و روسای سازمان‌ها ضمن تلاش در تقویت تولید ملی از واردات کالاهای مصرفی آمریکا جلوگیری کرده و اجازه عرضه کالاهای مصرفی آمریکا که جنبه نمادین حضور آمریکا درکشور است، را ندهند.

واردات ٢ دسته کالا از آمریکا ممنوع شد

آن‌طور که از بخشنامه وزیر صنعت، معدن و تجارت استنباط می‌شود، واردات و عرضه هرگونه کالای مصرفی که نماد آمریکایی باشد، ممنوع است. اما گویا این تمام ماجرا نیست. چراکه براساس اظهارات یدالله صادقی رئیس مرکز امور اصناف و بازرگانان ایران، ممنوعیت واردات محصولات آمریکایی تنها محدود به کالاهای مصرفی نخواهد بود و ورود کالاها دارای سبک زندگی آمریکایی نیز ممنوع شده است. حال آن‌که این محصولات که می‌توان بارزترین آن را پوشاک برشمرد، پیش از این نیز از محل مبادی غیررسمی یا همان قاچاق وارد کشور می‌شده و واردات رسمی نداشته است.  او با بیان این‌که به‌طورکلی برای ورود کالاهای آمریکایی به کشور محدودیت و دربخش مصرفی ممنوعیت اعمال می‌شود، خاطرنشان کرد: براساس این بخشنامه نمایندگی شرکت‌های عرضه‌کننده کالاهای آمریکایی را ثبت نمی‌کنیم و در سایر قسمت‌های وزارتخانه نیز این ممنوعیت برقرار خواهد شد. اما درحالی واردات کالاهای مصرفی به کشور ممنوع شده که بخش عمده‌ای از کالاهایی که به صورت رسمی از این کشور وارد شده را کالاهای با دوام و واسطه‌ای تشکیل می‌دهند و بیشتر کالاهای مصرفی کشور به صورت قاچاق و غیرمستقیم وارد کشور می‌شوند.

روند کاهشی واردات ایران از آمریکا

بررسی‌ها نشان می‌دهد که طی ۶ماهه ابتدای امسال ۱۱۹ قلم کالا از کشور آمریکا به ایران به حجم ١٩‌هزارو٦٩٨ تن کالا به ارزش بیش از ٣٧‌میلیون دلار از آمریکا وارد شده که بخش عمده‌ای از آنها مصرفی نبوده و تولیدی در این خصوص درکشور وجود ندارد. هرچند که انتقاد به واردات محصولاتی همچون فرآورده‌های زیبایی و آرایشی، مکمل‌های غذایی، خمیر برای قالب‌گیری یا برای سرگرمی کودکان، جت‌اسکی، مته فرز، گریس و سنگ گچ که در زمره کالاهای مصرفی هستند، وارد است.آمارهای ارایه‌شده ازسوی گمرک ایران حاکی از آن است که تجارت دوکشور درطول ٧‌سال گذشته به شدت کاهش یافته به‌طوری که از ٣١٦‌میلیون دلار در‌ سال ٨٨ به حدود ١٥٢‌میلیون دلار در ‌سال ٩٣ رسیده است.  گفتنی است درحالی صادرات آمریکا به ایران در ‌سال گذشته از رقم ١٥١‌میلیون دلار گذر کرد که طی ٦ماهه نخست امسال تنها ٣٧,٢‌میلیون دلار کالای آمریکایی وارد کشور شده که روند کاهشی دراین بخش خبر می‌دهد. در این میان در ‌سال ٨٨ حدود ٢٢٢‌میلیون دلار کالای آمریکایی وارد کشور شده که بیشترین رقم در طول ٧‌سال گذشته است.براساس این گزارش در نیمه نخست امسال ٤٣ تن کالا به ارزش ٤١٨‌هزارو٦٧٢ دلار کالا به آمریکا صادر کرده است. حال آن‌که میزان صادرات صورت گرفته در‌ سال گذشته ٤٨٠‌هزارو٢٢٩دلار بوده است.