امریکاظمی در گفتوگو با ماین نیوز خبر داد:
بازگشت قشم به فهرست ژئوپارکهای جهانی در آینده نزدیک
گروه اكتشاف و زمين شناسي - رئیس گروه میراث زمین شناختی و ژئوپارک سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی با اشاره به نقش ژئوپارکها در سیاستهای اقتصاد مقاومتی اظهار کرد: این مناطق هیچ نوع وابستگی به خارج از کشور و زیرساختهای گران قیمت ندارند و تمام منابع آن در کشور وجود دارد. از سوی دیگر ژئوپارکها راهبرد خوبی برای مناطق کمبهره است که صنعت و هیچ نوع درآمد خاصی ندارند. در واقع میتوان با استفاده از ژئوپارک به درآمد و پایداری دست پیدا کرد.
علیرضا امری کاظمی در گفتوگو با خبرنگار ماین نیوز درباره اقدامات و پروژههای در دست اجرا در زمینه ژئوپارک و ژئوتوریسم اظهار کرد: سازمان زمینشناسی از حدود 15 سال قبل کار شناسایی و مطالعات پتانسیلهای کشور در این زمینه را آغاز کرد. البته در طول 5 سال گذشته این موضوع به صورت جدی و سیستماتیک دنبال شد.وی افزود: شاید 10 سال پیش کارها کمی پراکنده بود زیرا مفهوم ژئوتوریسم یا ژئوپارک شکل واقعی خود را پیدا نکرده بود. در واقع نه تنها در ایران بلکه در دنیا نیز یک مفهوم جدید تلقی میشد اما خوشبختانه در 5 سال گذشته فعالیت چشمگیری در این زمینه داشتیم.
وی ادامه داد: نتایج مطالعات و بررسیهای سراسری کشور منجر به چاپ دو اطلس میراث زمینشناختی ایران و اطلس توانمندیهای ژئوپارک و ژئوتوریسم ایران شد و همچنین در کتاب بینالمللی که با عنوان عنوان «ژئوتوریسم» در کشور انگلستان به چاپ رسید مشارکت داشتیم بطوریکه فصل 5 این کتاب درباره ایران بود که بنده آنرا نوشتم. این کتاب به زبان فارسی ترجمه و در حال حاضر جزو کتابهای دانشگاهی دنیا است که در زمینه توریسم تدریس میشود.
امری کاظمی درباره برنامههای سازمان زمینشناسی در زمینه ژئوتوریسم افزود: پس از پایان مطالعات سراسری قرار است وارد فاز مطالعات استانی و منطقهای شویم و پتانسیلیابی نقاطی که میتوان برای یک ژئوپارک و ژئوتوریسم از آنها استفاده کرد را شناسایی کنیم.
به گفته وی، قرار است بسترسازی در این زمینه انجام شود، یعنی اطلاعات پایه را تهیه و در اختیار بهرهبرداران قرار دهیم تا در کنار حفاظت از پدیدههای زمینشناختی بهرهبرداری از آنها نیز انجام شود.
رئیس گروه میراث زمین شناختی و ژئوپارک سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی در تعریف ژئوپارک اینطور میگوید: ژئوپارک منطقهای است که مرز مشخص داشته و در داخل آن تعداد قابل توجه پدیدههای منحصر به فرد زمینشناختی وجود دارد که مورد حفاظت قرار میگیرد، در کنار آن نیز پدیدهای طبیعی فرهنگی و تاریخی نیز وجود دارد که همه با هم ارتباط داشته و حفاظت میشوند. نکته مهم این است که در ژئوپارک جامعه محلی به طور مستقیم در امر آموزش، بهرهبرداری و حفاظت مشارکت میکند. یعنی قرار نیست دولت در آن منطقه حفاظت یا بهرهبرداری کند.
امری کاظمی تصریح کرد: بحث ژئوتوریسم یا زمینگردشگری 3 هدف عمده را دنبال میکند. هدف اول حفاظت از میراث زمین شناختی (پدیدههای کمیاب زمین شناختی)، هدف دوم آموزش عمومی در زمینههای مفاهیم علوم زمینشناختی و هدف سوم، افزایش درآمد و انتفاع جامعه محلی و مناطق میزبان این نوع گردشگری است که سود گردشگری به خود مردم منطقه برسد.
وی درباره شرکتهای فعال در حوزه زمینشناسی گردشگری نیز افزود: شرکت های فعال در این زمینه اغلب در بخش اکوتوریسم فعالیت میکنند. تنها موسسهای که در حال حاضر به صورت تخصصی در زمینه ژئوتوریسم فعالیت میکند موسسه خصوصی میراث زمینشناختی خاورمیانه است.
امری کاظمی با اشاره به اکوتوریسم بیان کرد: بطورکلی هدف اکوتوریسم بخش جاندار طبیعت (گیاهان، جانوران و محیط زندگی آنها) مانند پارکهای حیات وحش و مناطق حفاظت شده است اما در ژئوتوریسم توجه ما به طبیعت بیجان و پدیدههای زمین شناختی مانند پدیدههای آتشفشانی، چشمههای رسوب ساز، گسلها، معادن و ... است.
وی ادامه داد: اکوتوریسم سابقه زیادی در ایران و جهان دارد به همین دلیل میزان شرکتهای فعال در این زمینه بسیار است اما ژئوتوریسم بحثی بسیار جدید است حتی بحث ژئوپارکها که در حال حاضر مورد توجه یونسکو قرار گرفته حدود 10 سال است که به صورت جدی دنبال میشود.
امری کاظمی در پاسخ به این سوال که آیا مردم با ژئوتوریسم آشنایی دارند یا خیر؟ اظهار کرد: متاسفانه چون تنها قطب اطلاعرسانی در حال حاضر سازمان زمین شناسی است، فعالیت در حوزه اطلاعرسانی بسیار محدود بوده اما این پتانسیل وجود دارد که شرکتهای بیشتری در این زمینه ورود پیدا کنند.
وی ادامه داد: شرکتها میتوانند در حوزههای مطالعات و پژوهشهای وابسته به این موضوع، گردشگری و بهرهبرداری (برگزاری تورها و فعالیت دانشگاهی ارائه پایاننامههایی با این عنوان) ورود پیدا کنند.
به گفته امری کاظمی اگر شرکتی بخواهد در زمینه بهرهبراداری از ژئوتوریسم ورود پیدا کند، باید مجوزهای لازم را از سازمان میراث فرهنگی دریافت کند اما در بحث شناسایی، ارزیابی و بحثهای علمی و پایه، مجوزها از سوی سازمان زمینشناسی صادر میشود.
رئیس گروه میراث زمین شناختی و ژئوپارک سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی بیان کرد: در کشور ما تنها یک ژئوپارک به نام ژئوپارک قشم است که در سال 1386 ثبت جهانی شد، متاسفانه این منطقه به دلیل برخورد با مشکلاتی از فهرست جهانی خارج شد اما دوباره امسال پرونده آن مورد تایید قرار گرفته و به زودی به فهرست ژئوپارکهای جهانی بازمیگردد، البته این موضوع در انتظار رای یونسکو است.
به گفته امری کاظمی، ارس منطقه دیگری است که در این زمینه ژئوپارک ها داوطلب شده است. بطورکلی سازمان زمین شناسی در طول مطالعات خود به 22 منطقه با پتانسیل بالا رسیده است.
وی افزود: در دنیا 120 ژئوپارک وجود دارد که در کشورهای مختلف ثبت شدهاند، علت کم بودن این مناطق آن است که ثبت آنها از سال 2004 آغاز شده است.
او با اشاره به نقش ژئوتوریسم در اقتصاد مقاومتی تصریح کرد: ژئوپارکها نقش بسیار مهمی را در ارتباط با اقتصاد مقاومتی ایفا میکنند به این دلیل که هیچ نوع وابستگی به خارج از کشور و زیرساختهای گرانقیمت ندارد و تمام منابع آن در کشور وجود دارد. از سوی دیگر این مناطق راهبرد خوبی برای مناطق کمبهره است که صنعت و هیچ نوع درآمد خاصی ندارند. در واقع میتوان با استفاده از ژئوپارک به درآمد و پایداری دست پیدا کرد.
رئیس گروه میراث زمین شناختی و ژئوپارک سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی درباره آمار بازدیدکنندگان از ژئوپارک قشم تصریح کرد: متاسفانه آمار دقیقی درباره میزان بازدید از ژئوپارکهای کشور وجود ندارد زیرا کشور از دیدگاه آمار و اطلاعات خیلی ضعیف است. البته میتوان در این رابطه یک منطقه مشخص مثل ژئوپارک قشم را مثال زد زیرا آنجا مدیریت مشخص داشته و آمار آن جمعآوری میشود. براساس آمار، ژئوپارک قشم در سال گذشته 150 هزار نفر بازدیدکننده داشته است. البته بخش عمدهای از گردشگرانی که به قشم میروند برای تجارت و خرید می روند اما آمار تفکیکی ژئوپارک قشم بین 15 تا 20 هزار نفر است و اوج آن در تعطیلات نوروز است. البته با ثبت جهانی این آمار بسیار زیاد میشود. براساس آمار گزارش شده، آمار گردشگران خارجی که از ژئوپارک بازدید کردند حدود 3000 نفر بوده که 80 درصدآنها متخصص بودند و این نکته بسیار مهمی محسوب میشود.
گفتوگو از محمدجواد بهآبادی