کمبود مشتری مسکن و وام‌های جدید
رکود بازار مسکن، در کلانشهرهای کشور به اوج خود رسیده است. به دنبال افزایش تعداد مهاجران از روستاها به شهرها، نیاز به مسکن هر روز بیشتر و بیشتر می‌شود و این وضع در شرایطی ادامه دارد که فاصله میان قدرت نقدینگی مردم و بهای مسکن هم بیشتر شده است.
رکود بازار مسکن در حالی به اوج خود رسیده که مسئولان از اهتمام دولت برای ایجاد رونق اقتصادی و تحریک تقاضا از طریق اجرای بسته خروج از رکود اقتصادی سخن می‌گویند.
آن‌طور که دولت وعده کرده از نیمه آبان پرداخت تسهیلات خرید لوازم خانگی و خودرو آغاز می‌شود تا معلوم شود اولویت بازارها از منظر دولت، کدام حوزه است. در شرایطی که رونق بازار مسکن می‌تواند صدها صنعت را به تحرک وادار کند، بازار مسکن امید زودهنگامی به بهبود ندارد و به گواه دولتمردان، هنوز هم برنامه جامعی برایش وجود ندارد. ریشه تأخیر دولت در ارایه راهکارها برای تحریک تقاضا در بخش مسکن هم به گواه کارشناسان، در دو عامل اصلی است. نخست این‌که اولویت دولت در شرایط فعلی حمایت از صنعت خودرو و خودروسازان است و دیگر این‌که برنامه جامعی برای بهبود ندارد.اهمیت این موضوع را آن‌جا می‌توان دریافت که با واقعیت‌های اعلامی در خبرهای رسمی مسئولان این حوزه روبه‌رو شویم، زیرا رکود بازار مسکن، محدود به کلانشهرهای کشور نیست و شهرهای کوچک و مسکن‌های ارزان‌قیمت را هم در بر گرفته است. از یک سو مسکن‌های آماده و ساخته شده، متقاضی ندارد و از سوی دیگر ترفندهای تسهیلات‌دهی به متقاضیان خرید مسکن مورد استقبال قرار نمی‌گیرد، تا دریابیم که اوضاع حوزه مسکن وخیم است و نیازمند درمانی است عاجل. به‌طوری که سرپرست شرکت عمران پرند از نبود متقاضی برای مسکن مهر خبر می‌دهد و معاون وزیر راه و شهرسازی درباره استقبال پایین مسکن اولی‌ها از وام ۸۰میلیون تومانی خرید خانه یاد می‌کند.
مسکن اولی‌ها از وام ۸۰ میلیونی استقبال نکردند
درحالی دولت چندی پیش افزایش تسهیلات مسکن به ٨٠میلیون تومان را در دستورکار خود قرار داد که آمارها از نبود استقبال از این تسهیلات و بروز یک واقعیت تلخ در اقتصاد حکایت می‌کند. واقعیتی از جنس کاهش قدرت نقدینگی مردم که حامد مظاهریان معاون وزیر راه و شهرسازی نیز بدان صحه گذاشت. او درباره استقبال مسکن اولی‌ها از وام ۸۰میلیون تومانی خرید خانه می‌گوید: آمار بانک مسکن خوب اما از سقف انتظاری وزارت راه بسیار پایین‌تر است. به گفته این مقام مسئول، قیمت واقعی مسکن به سال ۸۹ رسیده است و به دلیل کاهش سودآوری سرمایه‌گذاران از بازار مسکن خارج شده است. بر این اساس باید قدرت خرید مردم را افزایش دهیم، زیرا افزایش متقاضیان باعث ورود سرمایه‌گذاران و در انتها خروج مسکن از رکود خواهد شد.
مظاهریان اظهار داشت: برای خروج از رکود، صندوق پس‌انداز مسکن یکم را ایجاد کردیم که با توجه به جمعیت در استان‌ها توضیح شد و در تهران ۸۰میلیون تومان و سایر استان‌ها ۶۰-۴۰میلیون تومان است و با توجه به توانمندی بانک‌ها، وزارت راه پیشنهاد افزایش تسهیلات را ارایه داده است.معاون وزیر راه و شهرسازی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان این‌که وزارت راه و شهرسازی با مشکل تأمین مالی روبه‌رو است، ادامه داد: بر همین اساس ٢ وزارتخانه راه و شهرسازی و تعاون، کار و رفاه اجتماعی به توافق رسیدند تا از منابع داخلی خودشان در مقیاس کوچکتر برای یک‌سال آینده طرح مسکن اجتماعی را جلو ببرند. به گفته او، زمین و شناسایی افراد در ٢ وزارتخانه صورت گرفته که امید است تا یک‌سال آینده با کاهش مشکلات اعتبارات، ردیف بودجه مشخص شود تا ساخت مسکن اجتماعی رونق گیرد.
معاون وزیر راه و شهرسازی، کاهش پروانه‌های ساختمانی را ازجمله مشکلات اساسی در این بخش برشمرد و گفت: باید راهکارهای مناسبی برای این مشکل اتخاذ شود. بر این اساس اگر طرف‌های تقاضا را تقویت کنیم، سرمایه‌گذاران وارد بازار می‌شوند و تولید مسکن افزایش می‌یابد.
مسکن مهر هم بدون متقاضی ماند
البته رکود این روزهای بازار مسکن تنها محدود به کلانشهرهای بزرگ کشور نیست، چرا که خرید و فروش خانه‌های مسکن مهر که قیمت بسیار پایینی دارند، نیز به شدت کاهش یافته است. دراین‌باره سیدعلی طاهری اطاقسرا سرپرست شرکت عمران پرند با تأکید بر این‌که مپسا بدون اجازه شرکت عمران نمی‌تواند برای واحدهای بدون متقاضی مسکن مهر عضوگیری کند، گفت: برای واحدهای بدون متقاضی مسکن مهر مپسا واجدان شرایطی که از قبل ثبت‌نام کرده‌اند، در اولویت قرار دارند. او با اشاره به واحدهای در دست ساخت مسکن به تسنیم گفت: حدود ٥ هزار واحد توسط این شرکت در حال ساخت است که حدود ٣ هزار و ٥٠٠ واحد، مشکل زیرساخت‌ها را داشتند. برای حل این مشکل باید با کمک شرکت عمران پرند و همچنین از محل آورده متقاضیان بحث تأمین کنتورهای آب، برق و گاز را انجام دهیم.
این مقام مسئول با بیان این‌که مشکلات این واحدها برطرف شده است، افزود: روند تحویل واحدهای مذکور آغاز شده و خوشبختانه کار به نحو خوبی درحال پیگیری است. سرپرست شرکت عمران پرند با یادآوری این‌که حدود ١١٠٠ واحد به دلیل نبود متقاضی تبدیل به پروژه‌های راکد شدند، تصریح کرد: این واحدها متقاضی نداشت و به همین دلیل فشاری روی پیمانکاران نبود تا آنها به نوعی این پروژه‌ها را رها کنند.او همچنین با اشاره به کم‌کاری‌های گذشته، بیان کرد: خوشبختانه کارهای اجرایی شروع شده است و با پیشرفت خوبی، عملیات تکمیل واحدهای مسکن مهر در حال پیگیری است. سرپرست شرکت عمران پرند با تأکید بر این‌که مپسا بدون اجازه شرکت عمران پرند حق عضوگیری برای واحدهای بدون متقاضی را ندارد، گفت: برای واحدهای مسکن مهر مپسا واجدان شرایطی که از قبل ثبت‌نام کرده‌اند، در اولویت قرار دارند.
ارایه تسهیلات به متقاضیان مهاجرت معکوس
تعداد مهاجران از روستاها به شهرها درحالی روند افزایشی به خود گرفته که به باور برخی باید تسهیلات خاصی برای توقف این رویه از سوی دولت در نظر گرفته شود. حال احمد شاملو معاون عمران روستایی بنیاد مسکن از ارایه تسهیلات خاص به متقاضیان مهاجرت معکوس از شهر به روستا خبر می‌دهد. هرچند که به گفته او، هنوز آیین‌نامه اجرایی ارایه تسهیلات خاص به متقاضیان مهاجرت معکوس از شهر به روستا ابلاغ نشده است اما در برنامه ششم توسعه، سازوکارهایی برای اجرایی‌شدن واگذاری این تسهیلات در نظر گرفته شده است. او با بیان این‌که در ماده ١٩٤ قانون برنامه ششم توسعه به ارایه تسهیلات به متقاضیان مهاجرت معکوس اشاره شده است، اظهار کرد: هنوز طرح جامع، مصوبه و آیین‌نامه اجرایی این قانون به نهادهای روستایی و بنیاد مسکن و دهیاری‌ها ابلاغ نشده است.
به گفته معاون عمران روستایی بنیاد مسکن، واگذاری زمین و ارایه تسهیلات ارزان‌قیمت ازجمله تسهیلات در نظر گرفته شده برای متقاضیان مهاجرت معکوس است.شاملو با بیان این‌که واگذاری زمین از طریق بنیاد مسکن انجام می‌شود و نه دهیاری‌ها، گفت: بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در هر منطقه‌ای که زمین داشته باشد، بخشی از اراضی متعلق به خود را در اختیار متقاضیان قرار می‌دهد. معاون عمران روستایی بنیاد مسکن افزود: دهیاری‌ها ابزار زیادی برای اجرای این قانون ندارند و مسئول اجرا و عملیاتی کردن ارایه تسهیلات به مهاجران معکوس بنیاد مسکن آن منطقه است.او با اشاره به ارایه تسهیلات خاص به مهاجران معکوس کارآفرین، تأکید کرد: علاوه بر ارایه تسهیلاتی که ذکر شد؛ تسهیلات دیگری به هر یک از متقاضیانی که بتوانند در زمینه کارآفرینی برای آن روستا فعالیتی داشته باشند، ارایه می‌شود. معاون عمران روستایی بنیاد مسکن در پاسخ به این سوال که آیا بنیاد در روستاها با پدیده جدید دریاخواری مواجه شده است، گفت: خوشبختانه پدیده دریاخواری به روستاها سرایت نکرده است و به‌طور قطع بنیاد مسکن در چارچوب قوانین موجود در طرح هادی، این موضوعات و تخلفات را کنترل می‌کند.