با اقساط وام ٢٥ میلیونی خودرو چه می‌توان کرد؟
چندوقتی که از ارائه بسته جدید اقتصادی دولت می‌گذرد و بحث‌ها بر سر اعطای وام خودرو ٢٥ میلیونی با سود ١٦ درصد آن بر سر زبان‌ها افتاده است. وامی که گفته می‌شود با اقساط ٤٩٦ هزار تومانی آن با بازپرداخت هفت‌ساله، چیزی حدود ٤٧ میلیون تومان از جیب خریدار خودرو کسر می‌کند.
بعد از آن بود که در گروه‌های مجازی، اخباری از میزان سود بالای این وام مطرح و قیاس‌هایی هم شد. یکی از این قیاس‌های بسیار خبرساز مربوط به خرید بیمه عمر و پس‌انداز (سرمایه‌گذاری) بود که با احتساب اقساط ٤٩٦ هزار تومانی، دستاورد ١٠٦ میلیون تومانی را برای خریدار به همراه داشت. برای صحت این آمار با یکی از نمایندگی‌ها تماس گرفتیم تا قیاس این دو بازار را تکمیل‌تر کنیم.
سود تضمینی ٧٠ میلیون تومانی بعد از ٧ سال
با یکی از نمایندگان بیمه ایران تماس گرفتیم. به‌گفته این نمایندگی، با درنظرگرفتن سرمایه فوت، ٢٥ میلیون تومان برای بیمه‌گزار (خریدار بیمه) و پرداخت ماهانه ٤٩٦ هزار تومان به بیمه‌گر (بیمه ایران)، می‌توان دو روند را در نظر گرفت. اینکه بیمه عمر بدون هیچ پوشش بیمه‌ای با آیتم‌های تکمیلی باشد یا تمامی پوشش‌های بیمه‌ای را در بر گیرد، در هر دو حالت بعد از هفت سال، ٤١میلیون‌و ٦٦٤ تومان از جانب بیمه‌گزار پرداخت می‌شود. در نوع نخست بدون هیچ‌گونه پوشش بیمه‌ای تکمیلی، بیمه‌گر مکلف به پرداخت ٧٠ میلیون تومان با حداقل‌های تضمینی پس از هفت سال به بیمه‌گزار است و در نوع دوم این رقم ٦٨ میلیون تومان خواهد بود. دو میلیون کسرشده به دلیل آیتم‌هایی به شرح زیر است: ١. اگر بیمه‌گزار در اثر حادثه فوت کند، بیمه‌گر مکلف به پرداخت ٢٥ میلیون تومان دیگر به او خواهد بود. ٢. پوشش نقص عضو کلی و جزئی در اثر حادثه. یعنی اگر بیمه‌گزار هر عضوی از بدن خود را به دلیل حادثه از دست بدهد، درصد آن را از ٢٥ میلیون تومان اولیه دریافت خواهد کرد. ٣. پوشش پرداخت هزینه‌های پزشکی ناشی از حادثه تا ٢٠ درصد از ٢٥ میلیون تومان (پنج میلیون تومان). به این معنا که اگر فرد در اثر هر حادثه‌ای راهی بیمارستان شود، بیمه‌گر این پنج میلیون را پرداخت خواهد کرد. ٤. پوشش معافیت پرداخت حق بیمه.
اگر بیمه‌گزار در اثر حادثه ازکارافتاده شود، حق بیمه‌ای پرداخت نمی‌کند و شرکت بیمه‌گر، مابقی اقساط آن را پرداخت می‌کند. ٥. پوشش دریافت مستمری ازکارافتادگی کامل. به معنای دیگر، بیمه‌گر علاوه بر اینکه معافیت پرداخت حق بیمه در صورت ازکارافتادگی را برای بیمه‌گزار درنظر می‌گیرد، ماهانه ٤٩٦ هزار تومان را نیز به بیمه‌گزار پرداخت می‌کند. ٦. پرداخت ٢٥ درصد از ٢٥ میلیون تومان برای امراض خاص (بدون احتساب سرطان). یعنی اگر فرد سکته کرده یا هر نوع پیوند اعضای اصلی داشته باشد، حدود شش‌میلیون‌و ٢٠٠ هزار تومان بلاعوض به‌عنوان غرامت از شرکت بیمه دریافت می‌کند. ٧. پوشش غرامت سرطان نصف ٢٥ میلیون تومان به‌صورت بلاعوض. یعنی ١٢,٥ میلیون تومان در صورت ابتلا به سرطان به بیمه‌گزار پرداخت خواهد شد.
به گفته یکی از نمایندگی‌های بیمه ایران، این موارد در حالی است که به اصل بیمه‌نامه خللی وارد نمی‌شود. این موارد با احتساب سود تضمینی ١٨ درصد در پنج سال اول، ١٥ درصد در پنج سال دوم و ١٠ درصد از سال یازدهم به بعد است و اگر شرکت‌های بیمه به سود بیشتری دست پیدا کردند، «سود مشارکت در منافع» را یعنی ٨٥ درصد از مابه‌التفاوت سود تضمینی با سود جدید را به بیمه‌گزار پرداخت می‌کنند. به‌عنوان مثال اگر شرکت بیمه در پنج سال اول ٢٧ درصد سود کرد، از مابه‌التفاوت ١٨ تا ٢٧ درصد، ٨٥ درصد به بیمه‌شده تعلق می‌گیرد.
این نمایندگی در پاسخ به اینکه چرا رقم اعلامی نسبت به ١٠٦ میلیون تومانی که در گروه‌های مجازی دست‌به‌دست می‌چرخد، کمتر است، افزود: در این دو، سه روز، سود شرکت‌های بیمه بنا بر دستور بیمه مرکزی تعدیل شده است، چراکه کاهش سود بانکی در راه است و بیمه‌ای‌ها زودتر وارد عمل شدهاند. حال اگر نرخ سود را ٢٥ درصد در نظر بگیریم، ٧٠ میلیون به ٩٣ میلیون تومان و ٦٨ میلیون به ٩١ میلیون تومان افزایش می‌یابد، اما نرخ سود ٢٥ درصد مطمئن نیست، اما رقم‌های اعلامی قبلی تضمینی است. به گفته او، خرید بیمه عمر نسبت به خرید خودرو با وام اعطایی ٢٥ میلیون تومان و اقساط ٤٩٦ هزار تومانی در طول هفت سال، برای فرد بسیار به‌صرفه‌تر خواهد بود. به‌طوری‌که فرد می‌تواند با ٧٠ میلیون پس از هفت سال، یک خودروی صفر روز بخرد، درعین‌حال بیمه هم باشد و اگر هر اتفاقی بیفتد، پرداخت شرکت بیمه نیز سر جای خود بماند. برای بررسی بیشتر دیدگاه دو کارشناس کلان و بانکی را نیز جویا شدیم.
خرید بیمه عمر از خرید خودرو به صرفه‌تر است
وحید شقاقی‌شهری، کارشناس اقتصادی
با عمیق‌ترشدن رکود، اقتصاد ایران درگیر کسادی بازار شد و در نهایت موجودی انبار بالای ٩هزار میلیارد تومان، روی دست تولیدکنندگان باقی ماند. بر این اساس دولت بسته جدید اقتصادی خود را با هدف کاهش موجودی انبار ارائه داد، زیرا موجودی بالای انبار تبعات منفی بالایی برای کشور به همراه دارد. موجودی بالای انبار سبب می‌شود تولیدکننده میزان تولید خود را پایین بیاورد و کاهش تولید نیز عمق‌بخشیدن به رکود و دامن‌زدن به بی‌کاری را به دنبال خواهد داشت. بر این اساس فشاری که تولیدکننده داخلی بابت اعمال سیاست تعدیل نیرو و کاهش تولید به خاطر افزایش موجودی انبارها بر دولت آورد، دولت را مجبور به پذیرش اعمال سیاست‌هایی در جهت کاهش موجودی انبارها کرد. در این شرایط دولت برای کاهش موجودی انبارها چاره‌ای جز اعطای وام نداشت. بازار خودرو به عنوان یکی از بازارهای هدف در این میان در نظر گرفته شد. اعطای وام ٢٥ میلیون تومانی خودرو با سود ١٦ درصد که به گفته مسئولان ٨٠درصد قیمت خودرو را شامل می‌شود، براین اساس در برنامه‌های دولت قرار گرفت. این در حالی است که وام کمتر از سود ٢٠درصد در کشور تقریبا وجود ندارد، اما نکته‌ای که در این میان توجه را به خود جلب می‌کند، به این بازمی‌گردد که وام خودرو با این میزان بهره، نمی‌تواند مردم را ترغیب به خرید خودرو کند، چراکه مردم در شرایط کنونی کمتر امکان خرید خودرو را با این بهره دارند. به بیان دیگر، ممکن است بخشی از مردم، که بخش محدودی محسوب می‌شوند، از این طرح استقبال کنند، اما بعید می‌دانم این طرح موجی را به همراه بیاورد و تحرک خاصی را در صنعت خودرو ایجاد کند، زیرا یک وام حتی با ١٦درصد سود برای بسیاری از افراد در شرایط فعلی به صرفه نیست.
شاید اگر دولت درصد پایین‌تری را برای اعطای این وام در نظر می‌گرفت و در کنار آن مابه‌التفاوت درصد پایین‌تر تا ١٦درصد را خود پرداخت می‌کرد، استقبال عمومی از آن افزایش می‌یافت. بنابراین آنچه از شواهد پیداست شاید کارت ١٠ میلیونی برای خرید کالاهای خانگی با ١٢درصد سود، بیشتر مورد استقبال قرار گیرد تا خودرو، در مقابل این طرح‌ها سرمایه‌گذاری در بیمه عمر قطعا برای مردم به‌صرفه‌تر خواهد بود. حتی سود بانکی روزشمار ٢٠درصد هم می‌تواند با این طرح رقابت کند. بیمه عمر وضعیت بهتری دارد؛ زیرا سود آن تضمینی است و هر زمان که فرد تمایل به خروج از آن را داشته باشد، البته بعد از سه یا پنج سال، مبلغ با همان سود تضمینی پرداخت خواهد شد. به همین دلیل گرایش و تمایل به سرمایه‌گذاری در بیمه عمر و سپس گرایش به پس‌انداز در بانک‌ها با سودهای روزشمار ٢٠ درصد نسبت به وام خودرو بیشتر خواهد بود. در حقیقت ما در ایران اقتصاد رفتاری نداریم که طبق آن اقتصاددانان رفتاری با درنظرگرفتن رفتار آتی مردم، برنامه‌ریزی کرده و حضور مردم را در بازارهای مختلف ارزیابی کنند تا طبق آن برنامه‌ریزی‌های لازم صورت گیرد. این طرح و بسیاری از طرح‌های دیگر نیز بدون درنظرگرفتن رفتار مردم ارائه شده است و نمی‌توان برآورد مشخصی از آن ارائه داد.
خودروی خریداری‌شده با وام را اجاره دهید
بهاءالدین حسینی‌هاشمی، کارشناس بانکی
ایده پرداخت وام برای خرید موجودی انبارهای صنایع ایده خوبی است، اما نه فقط برای یک کالا، زیرا کل اقتصاد در رکود است، نه‌فقط بخش خودرو. اعطای وام فقط به بخش خودرو ممکن است نه‌تنها موجب رونق در این بخش نشود، بلکه واسطه‌گری و دلالی را افزایش دهد و فرد خودرو را خریده، سپس بفروشد و این چرخه معیوب ادامه پیدا کند. با این حال وام ٢٥ میلیون تومانی خودرو با سود ١٦ درصد هزینه بالایی محسوب نمی‌شود و در حقیقت وامی با سوبسید بالاست، زیرا اگر فرد خودرو را خریده و اجاره دهد، می‌تواند یک میلیون تومان ماهانه دریافت کند، اما در مقابل فقط به‌طور میانگین حدود ٥٠٠ تومان قسط بپردازد یا اینکه با خودرو کار کرده و دو میلیون درآمد داشته باشد و اقساط آن را به‌راحتی بپردازد. در واقع فرد می‌تواند با باقی مبلغ اجاره، به زندگی خود رونقی بخشد. بیان این نکته نیز ضروری است که با اعطای این وام، وام‌دهنده ضرر می‌کند نه وام‌گیرنده. در عین حال این وام در حالی اعطا می‌شود که فرد هیچ پولی برای خرید خودرو ندارد، اما اگر فرد دارای نقدینگی باشد، بهتر است که در بانک یا بیمه پس‌انداز کند نه اینکه خودرو بخرد. اما اگر فرد نقدینگی ندارد و قصد دارد برای خرید خودرو استقراض کند، این وام برای او به‌صرفه خواهد بود.