سرگردان در تلاطم امواج بازارهای معدنی
گروه معادن - حمل‌ونقل، یکی از مهم‌ترین عوامل تعیین بهای تمام‌شده محصولات معدنی است و به همین دلیل معدنکاران جهان، به شدت روی کاهش هزینه‌های این بخش از فعالیت‌های خود متمرکز شده‌اند.
به گزارش ماین نیوز، به این منظور، حمل دریایی بر سایر راه‌های انتقال محصولات معدنی اولویت یافته و فعالان حوزه معدن تلاش دارند تا حمل‌ونقل خشکی را به کمترین میزان رسانده و معادن و صنایع خود را در کنار دریا احداث کنند اما این اقدام و کوتاه کردن مسیر انتقال محصولات با استفاده از نوار نقاله و خطوط راه‌آهن، تنها کاری نیست که برای کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل انجام می‌شود.کشتی‌های فله‌بر
بیشتر تجارت محصولات معدنی با استفاده از کشتی‌های فله‌بر انجام می‌شود. کشتی فَله‌بَر نوعی کشتی تجاری است که برای ترابری کالاهای بسته‌بندی‌نشده و فله‌ای مانند غلات، ذغال‌سنگ، کانی‌ها و سیمان به کار گرفته می‌شود. این‌گونه کشتی‌ها از میانه‌های قرن نوزدهم میلادی آغاز به رفت‌وآمد در آب‌ها کردند و امروزه یک‌سوم ناوگان تجاری کشتی‌های جهان را تشکیل می‌دهند.
عرشه این نوع کشتی مسطح است و در سرتاسر آن درهای ضد آب دیده می‌شود که محموله را در مقابل نشت آب حفاظت می‌کند. برخی از انواع این کشتی دارای جرثقیل‌های عرشه‌ای نیز هستند. اندازه این کشتی‌ها بر حسب نوع محموله و منطقه‌ای که از آنها استفاده می‌شود، متفاوت است. ظرفیت آنها از ۱۰ هزار تن تا ۴۰۰ هزار تن متغیر است. حتی نمونه‌ای از کشتی‌های فله‌بر موسوم به مینی بالک کریر وجود دارند که ظرفیت حمل آنها از ۳ هزار تن شروع می‌شود. در حال حاضر، بلندترین کشتی حمل فله خشک، حدود به ۳۴۰ متر طول دارد. قسمت موتورخانه و محل زیست سرنشینان در قسمت انتهای کشتی یعنی پاشنه واقع شده و به منظور حفظ تعادل کشتی یک مخزن آب اضافی در قسمت جلو یعنی سینه ساخته شده است. زمانی که کشتی خالی است، این مخزن از آب پر می‌شود. به منظور جلوگیری از صدمات احتمالی و برقراری تعادل کامل در مواقعی که کشتی بدون بار و خالی دریانوردی می‌کند، مخازنی نیز در گوشه‌ها و کف انبارها تعبیه شده که در چنین حالتی پر از آب می‌شود. این کشتی‌ها محموله‌هایی مانند زغال‌سنگ، سنگ‌آهن، سنگ‌های معدنی، کاکائو، گندم، جو و سایر غلات، کود شیمیایی، خوراک دام، آهن قراضه و سایر محموله‌های خشک را حمل می‌کنند. محموله این کشتی‌ها به وسیله جرثقیل یا پمپ‌های مکنده ویژه تخلیه و بارگیری می‌شود. نرخ کرایه کشتی‌های حمل بار فله در بازارهای جهانی همچون بازار بورس مشخص می‌شود و شاخصی با نام شاخص بالتیک آن را مشخص می‌کند.
شاخص بالتیک
«شاخص بالتیک» در سال ۱۹۸۵م به عنوان یک شاخص هزینه روزانه اجاره کشتی در لندن بنا نهاده شده است. این شاخص به صورت روزانه تغییر و مبنای تعیین هزینه حمل بین مشتری و صاحبان کشتی است. آمار نشان می‌دهد که در سال‌های گذشته و با رسیدن چین به ثبات نسبی در میزان واردات مواد اولیه، عرضه بر تقاضا در بخش حمل‌ونقل نیز چیره شده و قیمت‌های حمل دریایی رو به کاهش است؛ هر چند این قیمت‌های در ۳ ماه گذشته و به دنبال بهبود نسبی قیمت محصولات معدنی، اندکی افزایش یافت با این حال، شاخص بالتیک در ماه‌های انتهایی سال گذشته میلادی (۲۰۱۵) به پایین‌ترین سطح خود از سال ۱۹۸۵م به بعد رسید. به گزارش بلومبرگ، هزینه اجاره کشتی کپ سایز (۱۰۰ هزار تنی به بالا) در نوامبر ۲۰۱۵م به ۴۰۱۵ دلار رسید. همچنین این رقم برای کشتی‌های پاناماکس (۷۰ هزار تنی) به رقم ۳۷۳۷ دلار در روز رسید.
اثرپذیری از نرخ محصولات معدنی
انطباق نوسانات قیمت محصولات معدنی و شاخص بالتیک نشان می‌دهد که همبستگی قابل‌توجهی بین آنها وجود دارد. رکورد تاریخی شاخص بالتیک مربوط به اواسط سال ۲۰۱۰م است که نرخ محصولات معدنی هم در اوج خود به سر می‌بردند. در آن زمان، شاخص بالتیک حدود ۸/۵ برابر میزان آن در نوامبر ۲۰۱۵م بود. بلومبرگ، سقوط قیمت سنگ‌آهن (به عنوان پرمبادله‌ترین محصول معدنی) در سال‌های گذشته را عامل اصلی کاهش شاخص بالتیک می‌داند؛ کاهشی که باعث شد بسیاری از کشتی‌ها حتی نتوانند هزینه سوخت خود را تامین کنند و مجبور به توقف دائمی در بنادر شدند.
کارشناسان علاوه بر این عامل، افزایش روزافزون تولید کشتی به‌وسیله ۳ کشور چین، ژاپن و کره‌جنوبی همزمان با رشد ظرفیت کشتی‌ها (۴۰۰ هزار تنی) را هم عامل مازاد عرضه ظرفیت نسبت به تقاضای حمل بار در سال‌های اخیر و کاهش قیمت حمل دریایی می‌دانند.