سهم ۳۰درصدی یزد در معادن بزرگ و کلاس جهانی ایران
گروه معادن - چندی پیش در استان یزد، همایش نقش معدن در توسعه و اقتصاد کشور برگزار شد. در این همایش که مدیران و کارشناسان بخش معدن به ویژه سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی حضور گسترده‌ای داشتند، مباحث مختلفی درباره معادن ایران و جهان مطرح شد.
به گزارش ماین نیوز، یکی از گزارش‌های ارائه شده گزیده‌ای از کتاب تدوین نقشه راه علوم زمین و معدن استان یزد بود. از نکات مهم مطرح شده در این گزارش، بالا بودن میزان ذخایر فلزی استان یزد بود که ۷۸درصد از تولید را به خود اختصاص داده است.همچنین قرارگیری ۹۲درصد از ذخایر فلزی ایران در ۴ استان از دیگر نکات مهمی بود که به آن اشاره شد. یکی از گام‌های مثبت انجام شده در استان یزد، برنامه‌ریزی برای دستیابی به عناصر استراتژیک است. کاری که امروزه کشورهای پیشرو در عرصه معدن روی آن سرمایه‌گذاری کرده و به سوی این هدف در حال حرکت هستند. بنابراین تولید عناصر استراتژیک در این استان، گامی در جهت همگام شدن با کشورهای صنعتی جهان خواهد بود.رییس پایگاه ملی داده‌های علوم زمین کشور چندی پیش در همایش ملی نقش معدن در اقتصاد کشور، بخشی از نکات و مسائل مطرح شده در کتاب نقشه راه علوم زمین و معدن استان یزد را مورد بررسی قرار داد و گفت: در ۲ سال گذشته اقدامات و تلاش‌های بسیاری برای تهیه کتاب نقشه راه علوم زمین و معدن استان یزد انجام شده و امید است با نظرهای ارائه شده در این کتاب و اظهار نظر دیگر کارشناسان به پیشبرد اهداف کمک کنیم.
به گفته مهرداد حیدری نوع نگاه در این مجموعه از نوع آمایش سرزمینی است که به سطوح جهانی، منطقه‌ای ملی و استانی می‌پردازد. محورهایی که در این بخش بررسی می‌شود تنها منابع معدنی برای تولید ثروت و با استفاده از فرصت‌ها است. البته در کنار آن نیز مخاطرات دیده شده است.
وی افزود: جغرافیای طبیعی و انسانی بر عملکردها در بخش معدن و منابع معدنی اثرگذار است. در ایران نیز به دلیل شرایط متفاوت جغرافیایی وتفاوت اقلیم مناطق با یکدیگر، شاهد تفاوت در حوزه‌های یادشده هستیم. از جمله این تفاوت‌ها در میزان مساحت است. ایران با قرار گرفتن در رتبه ۱۸ جهانی، یک‌درصد از مساحت خشکی‌های جهان را دارد و هر استان نیز بخشی از این مساحت را به خود اختصاص داده است. حیدری افزود: استان یزد با ۴/۵ درصد از مساحت کشور در رتبه هشتم قرار گرفته و نیازها و اهداف استان باید بر اساس مساحت آن در نظر گرفته شود. از لحاظ پراکندگی بارش اگر بخواهیم به کشور نگاه کنیم می‌بینیم که در منطقه خشک دنیا قرار داریم زیرا متوسط بارندگی در کل دنیا رقمی افزون‌بر ۸۵۰میلی‌متر بوده و در ایران ۲۳۵ میلی‌متر است. حال این میزان در استان‌های مختلف متفاوت است. به عنوان مثال استان یزد با ۸۲ میلی‌متر میانگین بارندگی جزو آخرین استان‌ها از لحاظ میزان بارش است. از طرفی حجم بیشتر منابع آبی کشور زیرزمینی بوده و منابع سطحی آن کم شده است.
وضعیت مطلوب زیرساختی
رییس پایگاه ملی داده‌های علوم زمین کشور با اشاره به اینکه استان یزد بیشتر از منابع زیرزمینی آبی و چاه‌ها استفاده می‌کند در ادامه گفت: در بسیاری موارد میزان مصرف آب در صنعت بسیار پایین‌تر از ظرفیت‌های معدنی و صنعتی است.
وی در ادامه گفت: همچنین یکی از مباحثی که در کتاب نقشه راه علوم زمین و معدن استان یزد مورد بررسی قرار گرفته وضعیت راه‌ها و زیرساخت‌های سقفی است. به عنوان مثال اینکه استان یزد چنددرصد از راه‌های جاده‌ای کشور، چند درصد از بزرگراه‌ها و راه‌های اصلی و فرعی را به خود اختصاص داده بررسی شده که به طور کلی شرایط مطلوبی دارد.
به گفته حیدری پایش نرخ بیکاری در سال‌های متوالی استان یزد یکی دیگر از مباحث مطرح شده در این کتاب است. از سال ۹۲ تا ۹۳ نرخ بیکاری افزایش پیدا کرده؛ به همین دلیل دلایل آن واکاوی شده است. وی افزود: در جهان علاوه بر جغرافیای طبیعی و اجتماعی، به تولید ثروت و کشف منابع توجه می‌شود یعنی معدنکاری از مرحله زمین‌شناسی گرفته تا فرآوری و خروج مواد تولیدی در حوزه معدن و صنایع معدنی مورد بررسی قرار گرفته است. البته در جهان علاوه بر این موضوع چرخه دیگری برای بخش معدن نیز تعریف شده که مربوط به بازیافت است. وی با اشاره به اینکه اولویت‌های استان از لحاظ ظرفیت معدنی مشخص شده، افزود: با توجه به جایگاه زمین‌شناسی که اساس و تعیین‌کننده نوع منبع معدنی جهان است، می‌بینیم که هرکدام از استان‌ها، شرایط مختلف زمین‌شناسی دارند و نمی‌توان انتظار داشت که در تمامی استان‌ها ۶۸ نوع ماده معدنی یافت شود.
به عنوان مثال استان یزد با داشتن ساختار متفاوت، کمربند معدنی متفاوتی از معدنکاری دارد. البته نقطه قابل تامل زمین‌شناسی استان یزد این است که تنها ۳۰درصد رخنمون‌های سنگی آن شناخته شده و ۷۰درصد آن به دلیل شرایط موجود ناشناخته باقی مانده است. بنابراین استفاده از تجهیزات و فناوری‌های بروز، افزایش عمق اکتشاف و... راهکارهای اساسی برای توسعه معادن این استان است.
تهیه نقشه در مقیاس ۲۵هزارم
حیدری افزود: نقشه‌های زمین‌شناسی موجود در استان یزد در مقیاس ۱به۲۵۰هزارم و ۱ به ۱۰۰هزارم پایان یافته و مقیاس ۲۵هزارم آن آغاز شده و در حال انجام است. البته ژئوفیزیک هوایی نیز در این استان جزو اولویت‌ها است. به گفته وی اگر از لحاظ مواد معدنی به کمربند آلپ-هیمالیا نگاه کنیم، می‌بینیم ۱۰ درصد از خاک و ۱۵درصد از ذخایر معدنی ایران در این کمربند قرار دارد. بنابراین اگر فعالیت معدنی گسترش یابد، نقش قابل تاملی در اکتشاف خواهد داشت. همچنین با حرکت به سمت اکتشافات عمیق، این تاثیر بیشتر خواهد شد.
۷۸درصد ذخایر یزد فلزی هستند
رییس پایگاه ملی داده‌های علوم زمین کشور به ذخایر معدنی ایران اشاره کرد و گفت: اگر ۱۰معدن کلاس جهانی در ایران داشته باشیم ۳ معدن از بزرگترین معادن بزرگ کشور یعنی۳۰درصد از کل معادن بزرگ ایران در استان یزد قرار دارند. از طرفی ۹۲ درصد ذخایر فلزی کشور در ۴ استان ذخیره شده‌اند.
این در حالی است که از تمام ظرفیت‌های معدنی کشور استفاده نمی‌شود. البته باید توجه داشت که برای بقیه استان‌ها نیز راهکارهای بسیاری برای رشد و توسعه یافتگی آن وجود دارد. بر اساس صحبت‌های حیدری استان یزد از لحاظ رتبه‌بندی ذخایر معدنی رتبه نخست ذخیره سرب وروی، رتبه سوم سنگ‌آهن، رتبه سوم مس و رتبه دوم فلدساپ، باریت و رتبه نخست فسفات را دارد.
وی درباره عناصر نادرخاکی نیز گفت: با توجه به اقدامات انجام شده، ظرفیت‌های قابل قبولی در استان یزد دیده شده و در اولویت‌های اکتشاف و بهره‌برداری قرار گرفته که به نوعی با آینده‌نگری کشور در این زمینه مرتبط است. به گفته وی حرکت به سمت عناصر استراتژیک در جهان در دستور کار کشورهای صنعتی است اما کشورهای در حال توسعه در این مسیر نیستند. بنابراین می‌توان گفت اقدامات انجام شده در زمینه شناسایی ذخایر معدنی مانند عناصر استراتژیک، اقدامی برای همگام شدن با این کشورها است.