تحلیل صنعت دارو نیازمند شناخت ویژگی های خاص این صنعت است. صنعت دارو دارای ویژگی هایی است که این صنعت را از سایر صنایع متفاوت می‌کند. در این یادداشت مهمترین ویژگی های این صنعت مورد بررسی قرار گرفته است.

 وضعیت بازار جهانی دارو

روند فروش داروها

همانطور که شکل زیر نشان می ‌دهد میزان فروش جهانی دارو از 789.1 میلیارد دلار در سال 2013 به 1014.7 میلیارد دلار در سال 2014 رسیده است. نکته قابل توجه این است که این آمار بر اساس فروش کل صنعت دارو و بر مبنای آمارهای مناطق مختلف جهان بدست آمده است و لزوما به معنای فروش یک سری از دارو ها از در کارخانه نیست بنابراین این عدد اندازه بازار دارو را نشان می دهد و ممکن است آمار واردات و صادرات مناطق مختلف نیز در آن محسوب شده باشند.

سهم هر یک از مناطق از بازار فروش دارو در جهان

درست است که کشورهای در حال توسعه در حال افزایش سهم بازار خود هستند اما هنوز هم بازارهای سنتی دنیا بیشترین سهم را در اختیار خود دارند. عمده داروی جهان در مناطق آمریکای شمالی و اروپا تولید می‌شود. در آسیا نیز سردمدار تولید دارو کشور ژاپن است با توجه به آمار ارائه شده درسال 2013 آمریکای شمالی با 37 درصد بیشترین سهم از بازار جهانی دارو را داشته و آفریقا و خاورمیانه با 4 درصد کمترین سهم از بازار جهانی دارو را به خود اختصاص داده است. در سال 2015 معادل 46 درصد از ارزش بازاری جهانی دارو متعلق به کشور آمریکا، 21 درصد متعلق به اروپا، 22 درصد سهم بازارهای توسعه یافته و 11 درصد سایر بازارها است.

رتبه بندی کشور ها از لحاظ بازار دارو

بازار داروی کشورها بر اساس گردش مالی صنعت دارو اندازه گیری می‌شود. گردش مالی شامل خرید مواد اولیه از عرضه کنندگان، فروش دارو به مصرف کنندگان، واردات و‌ صادرات دارو، حجم سرمایه‌ گذاریها و ارزش بازار شرکتهای دارویی را شامل می ‌شود.

 

کشورهای توسعه یافته

در بازار جهانی دارو، کشورهای توسعه‌یافته در تولید و مصرف داروها پیشتاز هستند. آمریکای شمالی (38 درصد)، اروپا (29 درصد) و ژاپن (12 درصد) در مجموع نزدیک به 79 درصد از بازار جهانی دارو را در اختیار دارند. به بیان دیگر کشورهای در حال توسعه که نزدیک به 85 درصد از جمعیت جهان را به خود اختصاص داده‌اند، فقط مصرف‌کننده 21 درصد از داروی جهان هستند.

بازارهای نوظهور

حجم زیادی از رشد بازار جهانی دارو تا سال 2018 به دلیل رشد بالای بازار‌های نوظهور خواهد بود. نرخ رشد این بازارها تا سال 2018، 8 تا 11درصد خواهد بود. سهم بازار‌های نوظهور از 24 درصد در سال 2013 به 28 درصد در سال 2018 و از 242.9 میلیارد دلار در سال 2013 به 358 تا 388 میلیارد دلار در سال 2018 خواهد رسید و نزدیک به 50درصد از رشد بازار تا سال 2018 از آن این کشورها خواهد بود.

براساس این تعریف، کشورهای نوظهور شامل کشورهای چین (رده‌1)، برزیل، روسیه و هند (رده‌2) و مکزیک، ترکیه، لهستان، ونزوئلا، آرژانتین، اندونزی، آفریقای جنوبی، تایلند، مصر، اوکراین، پاکستان، الجزایر، کلمبیا، نیجریه، رومانی، عربستان سعودی و ویتنام (رده‌3) است. براساس این تعریف، ایران نیز می‌تواند در رده 3 کشور‌های نوظهور قرار گیرد. تا سال 2018، بازار کشورهای نوظهور به عنوان دومین بازار بزرگ از لحاظ هزینه‌های دارویی خواهد بود که به این ترتیب کشورهای اروپایی آلمان، فرانسه، ایتالیا، اسپانیا و انگلستان را پشت ‌سر گذاشته و بعد از ایالات متحده قرار خواهند گرفت.

رتبه بندی برخی داروسازی های جهان براساس میزان فروش سال 2014

شرکت Novartis با فروشی معادل با 51 میلیارد و 300 میلیون دلار در جایگاه نخست رتبه بندی شرکتها قرار داشته و شرکت Pfizer با فروشی معادل 44 میلیارد و 900میلیون دلار در جایگاه بعدی این رده بندی قرار گرفته است. ازنظر مخارج تحقیق توسعه نیز شرکت Novartis از سوییس با 9.6 میلیارد دلار در جایگاه نخست رده بندی شرکتها در سال 2014 قرار دارد.

10 داروی پرفروش جهان در سال2014 و پیش بینی آن در سال2020

داروی هیومیرا (Humira) شرکت ابووی تا سال2020 داروی شماره یک جهان با 13.9 میلیارد یورو خواهد بود. اگرچه پیش بینی می شود که تهدید داروهای مشابه رقبا، باعث افزایش رشد فروش این محصول در سال 2017 به16 میلیارد دلار است. رتبه بندی 10 داروی پرفروش جهان بر اساس پیش بینی ها در سال2020 در جدول زیر آمده است:

چشم‌انداز بازار دارویی جهان تا سال 2018    

هفت روند عمده که محیط تجاری صنعت را تا سال 2020 تغییر شکل خواهد داد :

·         هزینه های ناشی از بیماریهای مزمن (همچون دیابت) رو به افزایش است (به علت شیوع این بیماری)

·         سیاستگذاران و هزینه کنندگان بخش سلامت به طور روز افزونی بر آنچه که پزشکان تجویز می کنند تأثیر می گذارند

·         پرداخت بابت عملکرد (کیفیت) در بین مصرف کنندگان بابت داروهای گوناگون رو به افزایش است

·         مرزهای بین انواع گوناگون خدمات بهداشت و درمان در حال محو شدن است

·         بازارهای جهان توسعه یافته که در آن تقاضا برای دارو در طی 13 سال آینده با سرعتی زیاد رو به افزایش خواهد بود، بسیار متنوع شده اند

·         بسیاری از دولت ها شروع به تمرکز بر شیوه پیشگیری به جای درمان کرده اند، هرچند که هنوز بر روی اقدامات حق تقدمی سرمایه گذاری زیادی نکرده اند

·         قانونگذاران در حال ریسک گریزی بیشتر هستند

از سوی دیگر مواردی همچون جمعیت کهنسال، بیماریهای مزمن، توسعه بازارهای نوظهور و پیشرفت های درمانی و فناوری باعث تسریع رشد صنعت دارو در سالهای آتی می شوند.

رشد علوم حیاتی با قدرت عمومی اقتصاد و سطوح مخارج مراقبت بهداشتی در کشورها همبستگی بالایی دارد. در سال 2013، مخارج مراقبت بهداشت جهانی در حدود 2.8 درصد پس از کاهش در 2012، افزایش یافت. طبق پیش بینی نشریه اکونومیست این نرخ رشد در فاصله سالهای 2014 تا 2018 با متوسط 5.2 درصد و همزمان با خروج تدریجی اقتصاد جهانی از رکود، ادامه خواهد یافت.

اگرچه این روندها برای صنعت امیدبخش هستند اما شرکت های دارویی در سراسر جهان از ناحیه موارد ذیل آسیب می بینند: انقضای حق اختراع داروهای پرفروش، رقابت شدید و فزاینده از سوی تولیدکنندگان داروی ژنریک و در نهایت تلاشهای دولت ها و صنعت خدمات بهداشتی برای کنترل هزینه ها-که شاهد آن کنترل قیمت ها، سیاست های حامی داروهای ژنریک و چالش های ناشی از حق اختراع هستند. برخی داروهای ویژه برند پیشرفته (همانند درمان سرطان و هپاتیت سی) همچنان می توانند از بدست آوردن قیمت های بالا و سودآور اطمینان و ضمانت دهند.