افریقای جنوبی، شیر پیر معدنی جهان
گروه معادن - نام افریقای جنوبی با معدنکاری گره خورده است. می‌توانیم دوران تحصیلی دبستان و راهنمایی خود را به یاد بیاوریم که با مشاهده نقشه ذخایر معدنی جهان، سریع به دنبال نمادهای طلا و الماس می‌گشتیم و دماغه قاره افریقا، جایی بود که همواره آن نمادهای درخشان را می‌یافتیم.
به گزارش ماین نیوز، شاید شادی ما از پیدا کردن آن نماد از شادی یک جست‌وجوگر طلا پس از کشف یک معدن جدید، کمتر نبود؛ هر چه بود شادی ما به دلیل غصه‌های کمتر، چند برابر می‌شد. در هر صورت، ما کودکی خود را از دست داده‌ایم و افریقای جنوبی، جوانی خود را. دیگر خبری از جنگ استعمارگران برای تسلط بر این سرزمین زرخیز نیست و به جای آن، مشکلات مختلف روی خاک آن چنبره زده‌اند.افریقای جنوبی در بهترین دوران معدنی خود هم تولیدکننده ۸۰درصد از طلای جهان بوده و هم تولیدکننده ۸۰درصد از الماس جهان اما ثروت این کشور تنها محدود به ارزشمندترین مواد معدنی نمی‌شد. در بهشت جست‌وجوگران، هر معدنی ریز و درشتی پیدا می‌شد اما این وضعیت به‌تدریج عوض شده است. معادن افریقای جنوبی، عیار خود را به‌تدریج از دست داده‌اند و کشورهای قدرتمند دیگری به جمع تولیدکنندگان جهانی پیوسته‌اند. به همین دلیل است که سهم ۸۰درصدی افریقای جنوبی از تولیدات طلای جهان به ۱۲درصد کنونی کاهش یافته است. این شرایط برای الماس هم دیده می‌شود. بیش از یک قرن از کشف الماس در مستعمره‌های بریتانیا در افریقای جنوبی می‌گذرد. در این سال‌ها، شرکت «دی بیرز» با کنترل تولید حدود ۸۰درصد از الماس تولیدی جهان، انحصار کاملی بر این بازار داشته است.
زمانی افریقای جنوبی و پس از آن، بوتسوانا بزرگترین تولیدکنندگان الماس جهان بودند. با این حال، این یکه‌تازی از سال ۲۰۰۰م و با ظهور کشورهایی مانند روسیه و استرالیا که به کشف و تولید منابع بزرگ الماس خود اقدام کردند، پایان یافت و سهم تولیدی دی بیرز تا ۴۵ درصد کاهش پیدا کرد.
ضربه به معادن افریقای جنوبی
حرکت نزولی قیمت محصولات معدنی، تاثیر زیادی بر افریقای جنوبی داشته است؛ تاثیری که به‌ویژه در حوزه‌های تولیدی منگنز، فلزات گروه پلاتینیوم، سنگ‌آهن و زغال‌سنگ این کشور مشهود بوده است. براساس گزارش‌های مرکز آمار افریقای جنوبی که تولیدات معدنی این کشور را از انتهای ماه مارس به بعد نشان می‌دهد، حجم تولیدات نسبت به مدت مشابه سال گذشته متحمل یک سقوط ۱۸درصدی شده است. این سازمان دولتی اعلام کرد که بیشترین ضربه به منگنز وارد شده که کاهشی ۲۴/۳درصدی داشته است و پس از آن، فلزات گروه پلاتینیوم با ۲۳/۷درصد قرار گرفته است. تولید سنگ‌آهن ۲۱/۴درصد کم شده و زغال‌سنگ تولیدی ۱۵/۸درصد. از دیگر محصولاتی که روند نزولی را تجربه کرده‌اند، طلا بوده که البته میزان آن از ۷/۴درصد بیشتر نیست. یک اقتصاددان برجسته افریقای جنوبی در گفت‌وگو با «ماین وب» گفت: این بزرگترین افت سال به سال است که من تاکنون شاهد آن بوده ام. قیمت محصولات معدنی و تولید آنها در افریقای جنوبی به‌طور همزمان رو به افول هستند که تاثیرات گسترده‌ای بر اقتصاد این کشور خواهد گذاشت. «مایک شوسلر» پیش از این در ماه ژانویه در مقاله‌ای ادعا کرده بود که «اَبَر دوره» کنونی معدنی که قیمت‌ها به‌طور مستمر به حرکت رو به پایین خود ادامه می‌دهند و خبری از بهبود نیست، ممکن است ۲۰ سال ادامه یابد. او در مقاله خود عنوان کرده بود که رکود تولیدات معدنی منجر به آن خواهد شد که تولید ناخالص داخلی افریقای جنوبی بین ۱/۴ تا ۱/۵درصد کاهش را تجربه کند. با این حال، اقتصاددانان دیگر تا این حد منفی‌بین نیست و عقبگرد اقتصادی برآوردی آنها برای اقتصاد افریقای جنوبی در حد ۰/۹درصد است.
مشکلات متعدد افریقای جنوبی
در گزارش ماین‌وب درباره وضعیت معدنی افریقای جنوبی آورده شده که این بخش اقتصادی کشور ثروتمند قاره سیاه ممکن است شاهد تعدیل ۳۲هزار شغل دیگر هم باشد. به این صورت کل مشاغل معدنی افریقای جنوبی به ۴۰۰هزار نفر خواهد رسید که کمترین رقم از دهه ۱۹۳۰ میلادی به بعد است. این اتفاقات اثرات «تکاثری» زیادی هم خواهد داشت که به دیگر بخش‌های اقتصادی هم ضربه می‌زنند. در این بین، بخش‌هایی مانند حمل‌ونقل، امنیت ملی، بانکداری و صنعت بیشترین ضربه‌ها را از رکود معدنی خواهند خورد. در حال حاضر، درآمدهای معدنی، حدود نیمی از آورده‌های ارزی افریقای جنوبی را شامل می‌شود. اما مشکلات افریقای جنوبی به همین جا ختم نمی‌شود. سال گذشته، موسسه مطالعاتی فرایزر کانادا در گزارش سالانه خود، کشور نلسون ماندلا را از فهرست ۱۰ مقصد اصلی سرمایه‌گذاری‌های معدنی قاره افریقا خارج کرد. بر این اساس جایگاه جهانی این کشور هم با ۱۱ پله سقوط به جایگاه ۶۷ جهانی رسید. مشکلات بخش معدن افریقای جنوبی ناشی از مسائل اقتصادی گسترده‌تری است. رشد اقتصادی این کشور در سال ۲۰۱۴م به کمترین سطح ۵ساله خود رسید. هر چند این وضعیت تا حدی ناشی از رکود موجود در بازارهای معدنی جهان بود اما دلیل اصلی را باید در اعتصاب کارگران جست‌وجو کرد. افریقای جنوبی در آن سال مجبور شد با یک اعتصاب بی‌سابقه ۵ ماهه رویارو شود. کارگران معادن پلاتین، نسبت به دستمزدهای خود اعتراض داشتند و دست از تولید کشیدند. با این حال، اتمام این اعتصاب، دردی از مشکلات افریقای جنوبی را درمان نکرد چرا که بلافاصله یک اعتصاب طولانی دیگر شروع شد که ۲۲ کارگر واحدهای تولیدی فلزات و همچنین مهندسان آنها را شامل می‌شد. مجموع این اتفاقات باعث شد رشد اقتصادی افریقای جنوبی به ۱/۵درصد کاهش پیدا کند. در این میان، قطعی‌های متناوب برق هم مشکلات افریقای جنوبی را افزون کرد. زیرساخت‌ها و نیروگاه‌های زغال‌سنگی این کشور که باید برق واحدهای تولیدی را فراهم می‌کردند، در انجام وظیفه خود ناتوان ماندند تا برنامه‌ریزی‌های کسب‌وکارها را به هم بریزند.
نظر کارشناسان در گزارش موسسه فرایزر هم مشکلات نیروی کار و تامین انرژی را مهم‌ترین دلایل وضعیت موجود می‌داند: «نیروی کار افریقای جنوبی بسیار سیاسی است و اتحادیه‌های کارگری قدرت بسیاری در به‌دست آوردن خواسته‌های خود دارند. آنها همواره خواستار حقوق بیشتر و بیشتری هستند اما بهره‌وری کمتر و کمتر ارائه می‌دهند». «تامین ناکافی انرژی و قوانین کارگری غیرکارا برای حل مشکلات اعتصاب کارگران، از مهم‌ترین مشکلات شرکت‌های معدنی افریقای جنوبی است. »