بازار سرمایه این امکان را فراهم می کند که سرمایه گذار از مجاری بسیار شفاف وارد کشور شود و تحصیل یا ادغام و تملیک ها توسط مکانیزم های شفاف صورت بگیرد بنابراین این انتخاب یک استراتژی حاکمیتی است که می توان با سیاست گذاری، سرمایه گذار خارجی را به سوی بازار سرمایه گسیل کرد تا جایی که حتی اگر قصد ایجاد یک پروزه جدید را نیز داشتند آنرا در قالب صندوق های پروژه لیست کنند بدین ترتیب ریسک های سرمایه گذار خارجی که به آن اشاره شد تا حد زیادی قابل مدیریت است.

بحث سرمایه گذاری خارجی از دو منظر امکان تأمین مالی بنگاه ها و واردات دانش فنی قابل بررسی است اما آنچه که امروز بیشتر از هر چیز دیگر برای کشور ما ضرورت دارد انتقال دانش فنی و تکنولوژی است چون از نظر نقدینگی با توجه به آزاد شدن منابع کشور با محدودیت زیادی رو به رو نخواهیم بود.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بازار سرمایه (سنا)، امیر هامونی مدیرعامل شرکت فرابورس در خصوص ضرورت سرمایه گذار خارجی گفت: خیلی از بنگاه ها و شرکتها بعضاً توانستند تکنولوژی خودشان را به روز کنند اما بعضی از صنایع که در ایران با هزینه تمام شده بالا به فعالیت خود ادامه می دهند شاید با تغییر خیلی جزئی در فرایند تکلنولوژی بتوانند هزینه تمام شده خود را پایین بیاورند و بدین ترتیب بهره وری را افزایش بدهند .

وی در ادامه افزود: ما از نظر نقدینگی در کشور مشکلی نداریم بلکه مشکل اصلی اینجاست که چطور این نقدینگی وارد بنگاه ها شود. اما از آنجایی که سرمایه گذار خارجی از صنعتی که در آن قصد سرمایه گذاری دارد، شناخت کامل دارد بهتر است این تأمین مالی توسط آنها انجام گیرد.

مدیر عامل فرابورس با اشاره به انواع روش های سرمایه گذاری خارجی گفت: روش های متعددی برای سرمایه گذاری خارجی وجود دارد اما در گام اول اگر بتوانیم ضرورت حضور سرمایه گذار خارجی را برای تأمین مالی از طریق ابزارهای بدهی مالی مثل صکوک ارزی ایجاد کنیم، اقدام مناسبی صورت گرفته است.

وی اظهار داشت: هم اکنون خیلی از طرحهای ما برای واردات ماشین و دانش فنی نیاز به ارز دارند. سرمایه گذار خارجی می تواند این ارز را وارد کشور کند و بدین ترتیب صرفه های ناشی از مقیاس و نقل و انتقال را کاهش بدهد و به کاهش بهای تمام شده پروزه کمک کند.

هامونی با تأکید بر این نکته که بحث دانش فنی از اهمیت ویژه ای برخوردار است، تصریح کرد: منابع و نقدینگی به کفایت وجود دارد بنابراین ضرورت دانش فنی بسیار پررنگ تر است به خصوص برای شرکت هایی که بر پایه دانش و تکنولوژی بنا شده اند چون می تواند سودها را افزایش دهد.

ورود سرمایه گذار خارجی با حساب و کتاب

این مقام مسوول در خصوص دغدغه هایی که با حضور سرمایه گذاران خارجی رقم می خورد، اظهار داشت: اینگونه نیست که هر کشوری درهای کشور خود را به روی هر سرمایه گذاری باز کند بکله باید فیلتر خاصی صورت بگیرد. به عنوان مثال بعضی شرکت ها می توانند به اسم اینکه رقیب داخلی دارند کار را به ورشکستگی بنگاه داخلی بکشانند بنابراین باید دقت لازم در این خصوص انجام بگیرد.

هامونی با بیان اینکه بحث تبعات سرمایه گذار خارجی بسیار مهم است، گفت: حتی در کشورهای پیشرفته هم اینطوری نیست که یک سرمایه گذار منطقه ای به راحتی بتوانند وارد کشور میزبان شود و حساب و کتابی در این خصوص وجود نداشته باشد. در کشورهای غربی و اروپایی هم نظارتهای جدی روی سرمایه گذار خارجی می شود لذا ما نیز باید حساسیت های لازم را در این خصوص داشته باشیم در عین حال که در کشور را روی سرمایه گذار خارجی باز کنیم.

وی درباره چگونگی سرمایه گذاری خارجی با اشاره به دو نظریه سرمایه گذاری خارجی بورسی و غیربورسی گفت: نظریه ای وجود دارد که سرمایه گذار خارجی به طور مستقیم وارد بازار سرمایه نشود یعنی از سرمایه گذاری در اقتصاد شفاف اجتناب کند، نظریه دیگری هم وجود دارد که سرمایه گذار خارجی فقط از طریق بورس ها و به طور شفاف صورت بپذیرد که قابل نظارت برای کشور میزبان باشد که این دو رویکرد کاملاً متفاوت است.

هامونی در اینباره توضیح داد: عده ای معتقدند اگر سرمایه گذار خارجی خواست خارج از بورس و فرابورس وارد شود این امکان برای آنها فراهم شود در صورتی که با توجه به تجربه های گذشته ما که از این روش ماحصلی به دست نیامده، این روش مطلوب ما نیست چون نه تنها پروژه هایی که به اسم سرمایه گذاری خارجی استارت خورد به بهره برداری نرسید بلکه مخاطراتی را برای کشور ایجاد کردند.

وی با بیان اینکه بازار سرمایه در سرمایه گذار خارجی یک ابزار شفاف برای حاکمیت است، خاطرنشان کرد: بازار سرمایه این امکان را فراهم می کند که سرمایه گذار از مجاری بسیار شفاف وارد کشور شود و تحصیل یا ادغام و تملیک ها توسط مکانیزمهای شفاف صورت بگیرد بنابراین این انتخاب یک استراتژی حاکمیتی است که با سیاست گذاری، سرمایه گذار خارجی را به سوی بازار سرمایه گسیل دهد تا جایی که حتی اگر قصد ایجاد یک پروزه جدید را نیز داشتند آنرا در قالب صندوق های پروژه لیست کنند بدین ترتیب ریسک های سرمایه گذار خارجی که به آن اشاره شد تا حد زیادی قابل مدیریت است.

هامونی در ادامه این گفتگو به زیرساختهای مورد نیاز برای جذب سرمایه گذار خارجی اشاره کرد و گفت: زیرساخت ها به طور کامل آماده نیست منتهی اگر بخوایم در قالب مارکتینگ و تبلیغ برای سرمایه گذار خارجی کاری انجام دهیم باید یک سری مسائل مثل استاندارد سازی صورت های مالی شرکت ها، در قالبIFRS  که یک زبان مشترک بین المللی است  یا XBRL که ترجمان استانداردهای بین المللی و ملی است، رعایت شود.

وی گفت: موضوع هجینگ منابع نرخ ارز نیز از دیگر مسائل مطرح شده در این امر است. یکی از ریسک هایی که سرمایه گذار خارجی در ایران دارد نوسانات ارز است که باید از طریق ابزارهایی مثل آتی ارز یا آپشن ارزی پوشانده شود. سرمایه گذار خارجی به این موضوع نیاز دارد باید این بازار راه بیفتد تا سرمایه گذار خارجی با هر ارزی یک پوزیشنی بگیرد و معامله کند.

هامونی تصریح کرد: در حوزه انتشار داده، شاخص سازی باید انجام شود. انتشار معاملات بورس و فرابورس توسط استانداردهای بین المللی به زبان انگلیسی باید انجام گیرد در حالیکه برخی سایتها کفایت این کار را ندارند در حالیکه این یکی از الزامات است که باید انجام شود.

مدیرعامل فرابورس به حضور جهانی نهادهای مالی ایران نیز اشاره کرد و گفت: عضویت فرابورس در بورس ها و نهادهای بین المللی و عضویت سازمان بورس در ISCO فرصت های بیشماری را در اختیار بازار سرمایه ایران قرار می دهد و زمینه ورود خیلی از فایندها به بازار مارا ایجاد می کند.

هامونی اما با یکسان سازی ریزساختارها با بورس های جهانی مخالف بود و دراینباره توضیح داد: هر کشوری متناسب با شرایط اقتصادی، جغرافیایی و حتی اقلیم فرهنگی خود ریزساختهای مختص خود را دارد، برای همین ممکن است در بورس استانبول عرضه اولیه، نحوه مچینگ یا تسویه معاملات با بورس نیویورک کاملاً متفاوت باشد.

وی ادامه داد: بنابراین این موضوع برخلاف ساختار هاست و نباید انتظار داشت که همه کشورها ریزساختارهایشان مشابه هم باشد منتها از اصلاحات و تغییراتی که منجر به بهبود شرایط شود همیشه استقبال کردیم مثل کشف قیمت در عرضه اولیه، تغییر حجم مبنا، دامنه نوسان و ... که همگی در جهت بهبود و عمق بخشی بازار بوده است ولی این نکته که بین المللی شدن ما منوط به یکسان سازی ریز ساختارها باشد، نادرست است.

صنایع جذاب برای سرمایه گذاران خارجی

مدیرعامل فرابورس درباره صنایع برتر ما که می تواند زمینه حضور سرمایه گذارن خارجی را فراهم کند، گفت: صنعت نفت، گاز، پتروشیمی و معدن بزرگترین صنایع ما هستند به طوریکه 50 درصد مارکت فرابورس پتروشیمی و 10 درصد پالایشی است و شرکت های معدنی و فولادی از لحاظ ارزش بازار سهم زیادی دارند بنابراین این شرکت ها فرصتهای خوبی برای سرمایه گذاران خارجی هستند.

وی در پایان به ظرفیت بانک های حاضر در بورس و فرابورس و شرکت های بیمه اشاره کرد و گفت: علاوه بر جذابیتی که شرکت های بانکی و بیمه ای حاضر در بورس و فرابورس برای سرمایه گذاران خارجی دارند، حوزه گردشگری یکی از فرصت های بسیار خوب برای سرمایه گذاران خارجی است.

مدیرعامل فرابورس افزود: ما در صنعت گردشگری و برخی صنایع دیگر ده ها سال سابقه فعالیت داریم اما بهره وری خوبی در آن نداریم بنابراین سرمایه گذار خارجی می تواند با دانش فنی وارد آن شود و منتج به بهره وری شود به عنوان مثال شاید صنعت سیمان به بزرگی نفت و گاز و پتروشیمی نباشد اما با ورود تکنولوژی و افزایش بهره وردی می تواند به یک صنعت بزرگ و پربازده تبدیل شود.

هامونی در پایان به نقش کلیدی نهادهای مالی در جذب سرمایه گذار خارجی اشاره کرد و خاطر نشان کرد: نقش نهادهای مالی در جذب سرمایه گذار خارجی بسیار پر اهمیت است به خصوص تأمین سرمایه ها که در بحث تأمین مالی شرکتها فعالیت می کنند، نقش اساسی در این امر دارند بنابراین باید ساختارهای لازم را در این امر را ایجاد کنند.