كارنامه بازرگانی ایران در سال 94؛ بررسی دلایل مثبت شدن تراز تجاری
مثبت شدن تراز تجاری كشور بعد از سالها از یك طرف و كاهش صادرات و واردات از طرف دیگر، دو روی سكه بازرگانی كشور در سال 1394 است.
به گزارش خبرنگار اقتصادی ایرنا، در سالی كه گذشت، 42 میلیارد و 415 میلیون دلار انواع كالا صادر و 41 میلیارد و 499 میلیون دلار كالا وارد كشور شد؛ این ارقام نشان می دهد كه ارزش صادرات كشور 16.11 درصد و واردات 22.53 درصد نسبت به سال 1393 كاهش داشته است.همچنین در این مدت، حجم صادرات كشور به 93 میلیون و 520 هزار تن و حجم واردات به 35 میلیون و 70 هزار تن رسید كه در مقایسه با مدت مشابه سال پیش از آن، حجم صادرات و واردات به ترتیب 7.18 و 18.47 درصد كاهش یافته است.
از این آمارهای گمرك برداشت های متفاوتی شده است؛ برخی با تاكید بر مثبت شدن تراز تجاری كشور، این اعداد و ارقام را یكی از دستاوردهای مهم اقتصادی پارسال قلمداد و برخی به كاهش بیش از 16 درصدی صادرات اشاره می كنند و كاهش 22 درصدی واردات را كاهش تامین بخشی از مواد اولیه مورد نیاز كشور می دانند؛ در این میان، برخی نیز دلیل اصلی روند كاهشی در صادرات و واردات كشور را علاوه بر تحریم ها، ناشی از وجود عواملی همچون روند كاهش قیمت در بازار كالاها و افت جهانی قیمت نفت می دانند.
رئیس كمیسیون صادرات اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و كشاورزی ایران در این ارتباط به خبرنگار اقتصادی ایرنا گفت: تراز تجاری مثبت به هر شكل، امری مبارك است؛ تراز تجاری منفی به این معنی است كه ما در جیبمان پول نداریم اما داریم خرج می كنیم.
رضی میری اضافه كرد: تراز تجاری مثبت یعنی اینكه از داشته هایمان، از فروشی كه كرده ایم و به اندازه ای كه داشته ایم خرج كرده ایم.
این عضو شورای گفت و گوی دولت و بخش خصوصی با یادآوری كاهش صادرات و واردات در سال گذشته، گفت: كاهش واردات به دو دلیل می تواند رخ داده باشد؛ نخست محدودیت در صدور مجوزها و ثبت سفارش ها و دوم ركود بازار داخلی؛ به دلیل كنترل تورم در داخل وارد كنندگان جنس فروش نرفته دارند، و به واردات جدید اقدام نمی كنند.
رئیس كمیسیون صادرات اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و كشاورزی ایران افزود: این نكته قابل توجه است كه چه میزان از صادرات سال گذشته نفتی و غیرنفتی بوده است.
محمد لاهوتی رئیس كنفدراسیون صادرات ایران نیز به ایرنا گفت: پیشی گرفتن صادرات از واردات به شرطی مثبت است كه حجم تجارت خارجی كاهش پیدا نكرده باشد.
وی افزود: موضوع تراز تجاری مثبت و پیشی گرفتن صادرات از واردات در ظاهر می تواند نكته مثبتی باشد، اما نكته قابل توجه اینكه تجارت خارجی ما در بخش صادرات و واردات با كاهش چشمگیری مواجه بوده است و این نشان می دهد كه تجارت خارجی كشور نسبت به سال 93 كوچكتر شده است.
این عضو هیات نمایندگان اتاق های بازرگانی تهران و ایران گفت: به این دلیل صادرات از واردات پیشی گرفت كه بسیاری از كالاها مثل خشكبار، پوست، فرش و محصولات كشاورزی كمتر درگیر مسایل وارداتی هستند و این كالاها به ارز وارداتی نیاز ندارند.
لاهوتی افزود: درست است كه كاهش قیمت نفت سبب كاهش 40 درصدی صادرات میعانات گازی شده است، اما باید توجه داشته باشیم كه در بخش صادرات صنعت نیز شاهد كاهش حدود 20 درصدی هستیم، در كشاوزی نیز كاهش داشتیم و در معدن – كه هیچ ارتباطی به قیمت نفت ندارد – نیز شاهد كاهش 40 درصدی صادرات هستیم.
رئیس كنفدراسیون صادرات ایران، برخی سیاست گذاری ها را عامل كاهش 40 درصدی صادرات در حوزه معدن ذكر كرد و افزود: به عنوان نمونه در یك دوره زمانی، صادرات ممنوع شد؛ به سرعت محدود به عوارض و سپس عوارض برداشته شد؛ این یعنی اینكه صادركننده ما نتوانسته است مشتری های خود را به دلیل چندگانگی تصمیم ها حفظ كند.
وی افزود: از طرف دیگر، درست است كه كاهش قیمت های جهانی در بعضی قیمت ها تاثیر داشته اما قیمت های پایه صادراتی در گمرك، همان قیمت های سال 93 بوده است؛ یعنی در اظهار نامه ها قیمت های سال 93 اعمال می شده است؛ بنابر كالاهایی كه در دنیا به دنبال كاهش قیمت نفت كاهش پیدا كردند در آمارهای ما خود را نشان نداده كه بگوییم بدنبال آن صادرات ما كاهش پیدا كرده است.
لاهوتی در مورد عوامل تاثیرگذار بر كاهش صادرات پارسال گفت: ركود حاكم بر جامعه، كاهش تولید و صادرات را بدنبال داشته است؛ كاهش قیمت های نفت و میعانات گازی موجب كاهش ارزش صادرات در سال گذشته شد و از همه مهمتر، كاهش واردات كالاهای نیمه ساخته و خطوط تولید نیز میزان صادرات را كاهش داده است.
رئیس كنفدراسیون صادرات ایران تاكید كرد: سازمان توسعه تجارت ایران بعنوان متولی تجارت خارجی كشور باید با حضور دست اندر كاران بخش خصوصی كاهش حجم مبادلات تجاری كشور در سال گذشته را بررسی كند.
لاهوتی در واكنش به مثبت ارزیابی كردن «كاهش واردات» گفت: كاهش واردات لزوما معنای مثبت ندارد؛ افرادی كه از كاهش واردات خوشحال می شوند، باید این نكته را بدانند كه 85 درصد كالاهای وارداتی كشور كالاهای واسطه تولید یعنی مواد اولیه تولید، مایحتاج عمومی (مانند گندم، جو و كنجاله) و خطوط تولید است.
وی ادامه داد: كاهش واردات به این معنی است كه ماشین آلات تولیدی وارد نشده است و واحدهای تولیدی مواد اولیه وارد نكرده اند؛ نتیجه این امر، كاهش تولید، اشتغال و صادرات و از همه مهمتر، مهیا شدن زمینه برای ورود كالاهای قاچاق خواهد بود.