اقتصاد > انرژی - مرتضى ایمانى راد

مدتى است كه قيمت نفت در بازارهاى جهانى در حال افزايش است و نفت وست تگزاس اينترمديت از كانال 20 دلارى خارج شده و قيمت هاى بالاى 30 دلار را تجربه مي كند. در همين حال ارزهاى كالا پايه مهم همانند دلار كانادا، دلار استراليا و دلار نيوزيلند نيز افزايش هاى قابل توجهى را تجربه مي كنند. در اين ميان، افزايش دلار كانادا در مقابل دلار امريكا بى نظير و كم سابقه بوده است. در طرف ديگر، ارزهاى كالا پايه ديگر هم همانند پزو و روبل و كرون نروژ نيز تغييرات مثبتى را در چند هفته گذشته داشته اند. 

همه اين تحولات ممكن است منجر به افزايش قيمت نفت و بازگشت روزهاى درآمدهاى نفتى بالا براى ايران شود. در اين صورت مي توانيم رونق اقتصادى را در سال آينده تجربه كنيم، بنابراين بررسى اين امكان براى اقتصاد ايران بسيار مهم است.
همان طور كه در نوشته هاى ديگرى هم بررسى كردم، قيمت نفت حاصل تنها عرضه و تقاضاى نفت در بازارهاى جهانى نيست. قيمت نفت به ميزان بسيار زيادى به قيمت شاخص دلار امريكا دارد و اين شاخص هم تابع تحولات اقتصادى در امريكا است. يعنى وقتى شاخص هاى اقتصادى خوب است دلار تقويت مى شود و به دنبال آن، قيمت نفت هم كاهش مى يابد و برعكس، وقتى آمارهاى اقتصادى در آمريكا مطلوب نيست،   شاخص دلار كاهش مى يابد و با خود قيمت نفت را بالا مى برد.

نكته جالب اين است كه به دليل اينكه اخبار يك دست خوب و يا بدى در امريكا بيرون نمى آيد، از ابتداى سال ٢٠١٦ شاخص دلار مدام نوسان مي كند و فاقد يك روند جهت دار است. دليل تغييرات محدود شاخص دلار به اخبار منتشر شده در آمريكا ارتباط دارد. يك هفته اخبار خوب بيرون مى آيد و يك هفته اخبار ضعيف است. دلار هم در اين فضا بلاتكليف است. يك روز بالا مى رود و يك روز پايين مى آيد.
ضمنا چشم انداز اقتصاد آمريكا، با وجود ضعف هايى كه دارد، قوى است و بنابراين نبايد انتظار كاهش بيش از حد شاخص دلار را در بازارهاى جهانى داشت. در اين صورت قيمت نفت هم قدرت پايدارى براى افزايش ندارد و كماكان در حالت sideway باقى خواهد ماند.
بنابراين دل بستن به افزايش هاى محدود (از نظر بازه زمانى و مقدار تغييرات) قيمت نفت و ساير كالاهاى پايه در بازارهاى جهانى براى وارد كنندگان و توليد كنندگان تهديدكننده خواهد بود. احتمال بالا در اين است كه قيمت هاى نفت و ساير كالاها در سال ٢٠١٦ كماكان ضعيف باقى بمانند، در حالي كه اين احتمال نيز قوى است كه قيمت كالاها كف قيمتى را براى سال ٢٠١٦ تجربه كنند.
اگر اين تحليل درست باشد، چشم انداز رشد اقتصادى در ايران براى سال ١٣٩٥ زياد بالا نيست و انتظار نرخ هاى رشد 8 درصد رويايى بيش نيست. ضمنا با اين وصف، بودجه دولت نيز دچار كمبود هاى جدى خواهد شد.