سه روز از اعلام رسمی توقف تحریم‌های ایران گذشته است. نتیجه‌ای که حاصل ماه‌ها مذاکرات فشرده ایران و گروه ١+٥ بود.

 از آغاز به کار دولت روحانی و تغییر ریل قطار مذاکرات، مخالفان و موافقان سیاست دولت یازدهم و نحوه عملکرد تیم مذاکره‌کننده به زبان‌های گوناگون دفاعیات و انتقادات خود را بیان کردند اما تا به نتیجه رسیدن هر بخش از مذاکرات، تندی زبان انتقاد بیش از پیش رخ نشان داد و رنگ و روی دیگری به خود گرفت.

تهدید، توهین و فحاشی اتفاقی است که در روزهای اخیر شاید بیش از هر زمان دیگری در سال‌های اخیر خود را در قالب سخنان رسمی و غیر رسمی از تریبون‌های مختلف به نمایش گذاشته است. «غلط زیادی کرده»، «به اندازه یک جوجه خروس غیرت داشته باشید» این دو جمله از نطق یک نماینده مجلس که در اوایل مهر ماه خطاب به یکی از اعضای کابینه بیان شد، سبب شد تا همزمان با بازتاب رسانه‌ای، سر و صدای بسیاری از همراهان دولت و حتی منتقدان آن درآید. کمی بعد در جلسه رای‌گیری برای تصویب کلیات طرح برجام در مجلس شورای اسلامی رییس سازمان انرژی اتمی در پشت تریبون مجلس از تهدید خود به مرگ توسط برخی نمایندگان خبر داد. دفن شدن زیر سیمان، در قلب رآکتور اراک، آن هم با لحن برآشفته‌ای که صالحی به هنگام بازگو کردن این سخنان داشت باعث شد تا موجی این‌بار شدیدتر در خصوص تهدید و توهین توسط وکلای مردم بلند شود. البته از سوی دیگر، رسانه‌های منتقدی هم بودند که به بهانه بیان این سخنان از زبان صالحی، راه دیگری برای تکرار توهین پیدا کردند. سرمقاله‌ای که در روزهای اخیر از لفظی نامعمول در توصیف حرکت صالحی یاد کرده بود این‌بار توپ را از زمین مجلس به زمین رسانه‌ها انداخت. رسانه‌هایی که به صورت معمول واسطه انتقال خبر و تحلیل و اطلاع‌رسانی هستند اما گاه می‌توانند به وزنه‌ای تبدیل شوند در سنگین‌تر کردن کفه ترازوی فحاشی در فضای عمومی.

روز گذشته عضو فراکسیون اصولگرایان مجلس شورای اسلامی بابت واژه استفاده شده در این سرمقاله از صالحی عذرخواهی کرد تا داستان پرداخت به این نوع جدید از ادبیات در فضای سیاسی پایان گیرد، اما به نظر می‌رسد که بی‌پروا شدن چهره‌های مختلف از طیف‌های گوناگون در بیان کلماتی خارج از حریم ادبیات رسمی قرار نیست به این زودی‌ها پایان یابد. البته نباید ناگفته گذاشت که گذر از این مرز و حریم را نمی‌توان تنها از چشم منتقدان دولت دید. «یک عده به ظاهر شعار می‌دهند ولی بزدل سیاسی هستند و تا حرف مذاکره پیش می‌آید، می‌گویند ما می‌لرزیم. به جهنم؛ بروید یک جای گرم برای خود پیدا کنید.» این سخنانی بود که در قالب انتقاد رییس‌جمهور از مخالفان مذاکرات هسته‌ای بیان شد و در همان زمان واکنش بسیاری را برانگیخت، موافقان دولت تدبیر و امید ترجیح دادند کلام او را نشانه‌ای از استواری دولت در مسیر مذاکرات ببینند و نیاز مخالفان به گوشمالی، اما این سخنان با هر محک سنجشی به هر صورت خارج از ادبیات عرف سیاسی محسوب می‌شد.

مذاکره هسته‌ای علاوه بر نتایج سیاسی، بین‌المللی و اقتصادی که به همراه داشته است ناخودآگاه فرصتی در پیش روی مسوولان در نهادهای مختلف گذاشت تا در هنگام خشم و انتقاد زبانی دیگر برای بیان افکار خود انتخاب کنند، زبانی که تبعات اجتماعی و رسانه‌ای ویژه‌ای را هم با خود به همراه داشته است. برای همین است که سراغی از کارشناسان حوزه‌های اجتماعی، حقوقی و رسانه گرفتیم تا از زوایای گوناگون به بررسی ابعاد این ادبیات غیررسمی در رسمی‌ترین بخش‌های کشور بپردازند. آنچه در هشت سال دولت نهم و دهم به عنوان نوعی خاص از ادبیات به محمود احمدی‌نژاد نسبت داده می‌شد، حالا به نظر می‌رسد که راه خود را برای رشد و گسترش در سطحی وسیع‌تر پیدا کرده است.