اقتصاد > انرژی - جهان منتظر است برنامه ها و عملکرد ایران را در تولید و صادرات نفت پس از لغو تحریم ها ببینید تا بتواند خود را با شرایط جدید تطبیق دهد. برنامه ای که بر مبنای آن قرار است تولید نفت توسط ایران تا 1.5 میلیون بشکه افزایش یابد.

مریم یعقوبی

نفت برای ایران همیشه مهم بوده است و نفت ایران برای دیگران مهم تر. به همین خاطر تحریم کنندگان برای اعمال فشار مؤثر و سریع بر اقتصاد ایران، بیش و پیش از هر چیزی سراغ صادرات نفت کشور رفتند و سعی کردند شریان های تولید و صادرات آن را ببندند. اکنون و با لغو تحریم ها هم آنچه برای ایران و جهان همچنان در صدر موضوعات با اهمیت قرار دارد، بازگشت به روزهای اوج تولید و تأثیرات آن بر قیمت های جهانی و به تبع آن درآمدهای نفتی است.

ایران هم با تمام توان آماده ورود دوباره به بازار جهانی نفت است؛ آن گونه که شرکت ملی نفت خبر می دهد، افزایش یک میلیون بشکه ای تولید و صادرات نفت ایران با اجرای یک طرح دو مرحله ای مهم ترین برنامه روی میز شرکت ملی نفت ایران در دوران پساتحریم است.

این در حالی است که اوپک در تازه ترین گزارش خود تولید نفت خام ایران در ماه نوامبر(میانه آبان و آذر) را 2786 میلیون بشکه در روز گزارش کرده بود.

ايران با لغو تحريم‌هاي غرب به سرعت خواهد توانست از 40 ميليون بشكه ذخاير شناور نفتي خود بهره گيرد كه نيمي از اين ميزان شامل نفت خام و بخش اعظم آن ميعانات گازی است و بيشتر از ميادين ساحلي گاز طبيعي توليد مي‌شود. گرچه مي‌توان آن را از نفت‌خام نيز توليد كرد، اما اين رويه همچنان در تحريم غرب بوده و فروش آن نيز ممنوع شده است كه اين امر ميعانات و حاشيه‌هاي پالايشي را به‌ويژه در آسيا حتي در صورت عرضه مناسب اين محصول تحت تأثير قرار داده است.

با رفع تحريم‌ها، ايران روزانه 500 تا 700 هزار بشكه بر توليد نفت خود مي‌افزايد تا به ظرفيت تولید خود در سال 2011 در سطح 3.6 میلیون بشکه در روز برسد.

ميزان سهم فروش نفت ايران به اروپا در دوره پيش از تحريم روزانه 700 هزار بشكه بود. شركت‌هاي بين‌المللي نفت به‌ويژه شركت‌هاي اروپايي بزودي نفت ايران را در بخش بالادستي خود وارد خواهند كرد.

رکن الدین جوادی، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران با بیان این که هم اکنون تمامی تاسیسات صنعت نفت همچون خطوط لوله، میادین و تاسیسات بهره برداری نفت، مخازن ذخیره سازی، اسکله و پایانه های صادراتی به منظور افزایش تولید نفت ایران در دوران پسا تحریم آماده هستند، گفت: بازاریابی و مذاکرات هم با مشتریان جدید و سنتی نفت هم انجام شده و مشکلی برای افزایش 500 هزار بشکه ای تولید نفت کشور در دوران پسا تحریم وجود ندارد.

افزایش یک میلیون بشکه ای تولید و صادرات نفت ایران با اجرای یک طرح دو مرحله ای مهم ترین برنامه روی میز شرکت ملی نفت ایران در دوران پساتحریم است.

ایران در این راستا ابایی از تشریح تاکتیک های خود نیز ندارد؛ مدیر امور بین الملل شرکت ملی نفت ضمن تاکید براینکه بازگشت ایران به بازار سبب افت بیشتر قیمت نفت نمی شود، جزئیات مذاکره با مشتریان سنتی، افزایش فروش، خرید پالایشگاه در خارج و اخذ طلب های نفتی را تشریح کرده است. سید محسن قمصری با تشریح جزئیات برنامه فروش نفت پس از لغو تحریم ها، گفته است: «باز پس گیری سهم ایران در بازارهای جهانی نفت مستلزم همکاری همه نهادها و ارگان ها است».

به گفته وی « دوران تحریم ارتباط با مشتریان نفت ایران قطع نشده و تداوم داشته و ایران سعی کرده در سال های تحریم از نشست های بین المللی برای ارتباط بیشتر استفاده کند. اکنون این مذاکرات به سمت شرایط جدی و دقیق تری و با هدف از سرگیری مبادلات پیش می رود».(اینـــــــجا بخوانید)

معاون وزیر نفت با اشاره به متنوع‌سازی بازارهای صادراتی نفت ایران در پساتحریم از برخی کشورهای آمریکای جنوبی و آفریقایی به عنوان مشتریان جدید نفتی ایران نام می برد. امیر حسین زمانی‌نیا  درباره مهمترین سیاست‌های توسعه تجارت نفت خام ایران در دوران پساتحریم، گفت: تولید و صادرات نفت خام ایران در دو مرحله در مجموع یک میلیون بشکه در روز افزایش می یابد. معاون امور بین‌الملل و بازرگانی وزیر نفت با تاکید بر اینکه در طول چند سال گذشته همواره کشورهای آسیایی و اروپایی مهمترین بازار صادرات نفت خام ایران بودند، تصریح کرد: ایران قصد دارد در دوران پساتحریم، علاوه بر آسیا و اروپا بخشی از نفت خام خود را به آمریکای جنوبی و آفریقا صادر کند.

معاون امور بین‌الملل وزارت نفت در حالی از آمریکای جنوبی به عنوان بازار جدید صادرات نفت خام ایران در دوران پسا تحریم نام برده که اخیرا مذاکراتی بین ایران و برزیل به منظور ساخت پالایشگاه و صادرات نفت آغاز شده است.

از میان این مشتریان قدیمی اما یونانی ها چالاک تر از دیگران بودند و توانستند نخستین قرارداد فروش نفت ایران به اروپا را بعد از لغو تحریم ها به نام خود ثبت کنند. شرکت پالایشگاهی هلنیک پترولیوم با انتشار بیانیه ای داعلام کرد که شرکت هلنیک پترولیوم و شرکت ملی نفت ایران به موافقت نامه ای بلند مدت دست یافته اند که شامل همکاری در زمینه عرضه نفت است و قرار است تحویل محموله های نفتی به سرعت آغاز شود. هلنیک پترولیوم پیش از وضع تحریم های غرب علیه ایران حدود 20 درصد نفت مورد نیاز خود را از ایران تامین می کرد. این شرکت همچنین 500 میلیون یورو به ایران بدهکار بود که با بهانه قرار دادن تحریم ها از پرداخت آن به ایران خودداری کرد.

در همین رابطه روزنامه وال استریت ژورنال نوشت: شرکت شلمبرگر در حال مذاکره برای خرید مجدد واحد قبلی خود در ایران، یعنی شرکت خدمات نفتی ایران است. این شرکت در نظر دارد واحد قبلی خود در ایران، یعنی شرکت خدمات نفتی ایران را که در سال ۲۰۱۰ فروخته بود دوباره خریداری کند. این قرارداد یکی از اولین قراردادها پس از لغو تحریم های غرب ایران خواهد بود. در حالی که ایران در حال از سرگیری صادرات نفت خود به بازار اروپاست، این کشور تلاش می کند شرکت های ارائه دهنده خدمات انرژی را جذب بازار خود نماید. (اینـــــــجا بخوانید)

مذاکرات اما فقط به مشتریان سنتی محدود نمی شود  چرا که به محض لغو تحریم ها، خریداران جدید نیز به صف شده اند تا از کیک افزایش تولید ایران سهمی داشته باشند؛ شرکتهای نفتی شل، توتال و سپسا اسپانیا در حال مذاکره با ایران برای خرید نفت هستند. پالایشگاه‌هایی در اسپانیا، ایتالیا، فرانسه و یونان و کشورهایی که پیش‌تر خریدار نفت ایران هستند، بهترین مقاصد برای تحویل این محموله نفتی هستند.

ایران برای جلب مشتریان جدید اما  برنامه های دیگری نیز تدارک دیده است. از جمله این برنامه ها تغییر نوع قراردادها و پیشنهاد مدل جدیدی از آنها است.

نسل جدید قراردادهای جدید به شیوه بیع متقابل است. تکمیل و هماهنگی بین زنجیره اکتشاف، توسعه و بهره برداری، افزایش انگیزه سرمایه گذاران داخلی و خارجی و حتی امکان رقابت بیشتر پیمانکاران ایرانی و خارجی به منظور صادرات خدمات فنی و مهندسی از مهمترین ویژگی‌های قراردادهای نفتی ایران یادشده است. (اینـــــجا بخوانید)

نیاز به این تجدیدنظر زمانی بیشتر مشخص می شود که به روند برداشت رقبای ایران از منابع مشترک نفتی نگاهی مقایسه ای داشته باشیم.

نرسی قربان کارشناس ارشد انرژی در این باره می گوید: در لایه نفتی پارس جنوبی در ایران و گنبد شمالی در قطر این کشور حدود نیم میلیون بشکه در روز برداشت دارد در حالی که ما هنوز نتوانسته ایم یک بشکه نفت از این میدان تولید کنیم.

از سوی دیگر در سازمان صادرکنندگان نفت (اوپک) و منطقه نیز وزن استراتژیک کشور به علت کاهش تولید و صادرات نفت با مشکلات روبرو گردید بطوری که کشورهایی که نسبت به جغرافیا و جمعیت نیروی کار متخصص بسیار کوچکتر از ایران هستند نقشی همانند ایران پیدا نموده اند. تولید نفت ایران که زمانی حدود 6 میلیون بشکه در روز بود و با عربستان سعودی رقابت می کرد به تدریج کاهش پیدا نمود و رقیب عراق با تولید حدود 3.5 ملیون بشکه در روز شد و اخیراً نیز در رقابت با کویت و امارات متحده عربی می باشد.

22335