حق‌انتفاع در اندیشه تکمیل زنجیره ارزش
گروه معادن >سنگ آهن - براساس تبصره ۷ لایحه بودجه سال ۹۵، تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی استخراج‌کننده سنگ‌آهن که پروانه بهره‌برداری آنها به نام سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) و شرکت‌های تابع است اما فاقد قرارداد با این سازمان و شرکت‌های تابع هستند،موظفند بابت حق‌انتفاع پروانه بهره‌برداری از این معادن در سال ۱۳۹۵، ۲۰درصد مبلغ فروش محصولات خود را به حساب درآمد عمومی نزد خزانه داری کل کشور پرداخت کنند.
به گزارش ماین نیوز، اما از سویی دیگر دولت با پلکانی کردن این رقم تلاش کرده تا معدنکاران را به تکمیل زنجیره ارزش تشویق کند. در نتیجه،در صورت سرمایه‌گذاری شرکت‌ها برای تکمیل زنجیره تولید، حق‌انتفاع به صورت پلکانی به این شرح پرداخت می‌شود: «فروش محصول به صورت سنگ‌آهن خام و دانه‌بندی شده معادل ۲۰ درصد مبلغ فروش»، «فروش محصول به صورت افشرده (کنسانتره) شامل افشرده‌های تحویلی برای گندله‌سازی‌های درون شرکت و افشرده فروشی به خارج از شرکت معادل ۱۶/۵درصد مبلغ فروش»، «فروش محصول به صورت گندله معادل ۱۳درصد مبلغ فروش افشرده» و نیز «فروش محصول به صورت آهن اسفنجی معادل ۱۰ درصد مبلغ فروش افشرده». البته امتیازهای دولت تنها به این موارد ختم نمی‌شود بلکه درصورتی که شرکت‌های موضوع این جزء با رعایت قانون تجارت از محل سود خود اقدام به سرمایه‌گذاری در معادن و صنایع معدنی پایین‌دستی کنند به میزان ۱۰ درصد سرمایه‌گذاری انجام‌شده از محل سود، به عنوان حق‌انتفاع بهره‌برداری محاسبه می‌شود. تصمیم دولت برای میزان حق‌انتفاع بودجه ۹۵ می‌تواند گامی در تکمیل زنجیره‌ارزش بوده و معدنکاران را تشویق کند با ایجاد واحدهای فرآوری ارزش‌افزوده بیشتری به دست آورند.امتیازهای تشویقی برای تکمیل زنجیره ارزش
عباسعلی ایروانی، مدیرکل دفتر نظارت بر امور معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت درباره تاثیر پلکانی بودن حق‌انتفاع در تکمیل زنجیره ارزش اظهار کرد: تولید فولاد یک فرآیند است که از بهره‌برداری ماده معدنی آغاز و در نهایت با تولید سنگ‌آهن دانه‌بندی، گندله و کنسانتره و آهن‌اسفنجی منجربه تولید فولاد می‌شود. این در حالی است که هرکدام از فرآیندهای دارای ارزش‌افزوده، جداگانه است. وی گفت: این تصمیم در هر کدام از این مراحل سرمایه‌گذاری انجام شود، با بکارگیری نفرات بیشتر باعث افزایش اشتغال در بخش معدن می‌شود. دولت در این زمینه با کاهش پلکانی درصدد تشویق معدنکاران و سرمایه‌گذاران برای ورود به حوزه فرآوری است. ایروانی افزود: در واقع با این تصمیم، پیمانکارانی که در معادن سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی( ایمیدرو) مشغول به کار هستند، تشویق به سرمایه‌گذاری شده تا به دنبال آن ارزش‌افزوده بیشتری در بخش معدن ایجاد شود. بدون شک این موضوع اثرات توسعه‌ای فراوانی به همراه دارد که در منطقه معدنی قابل مشاهده است. به گفته مدیرکل دفتر نظارت بر امور معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت، در کنار این موضوع امتیاز تشویقی دیگری نیز در نظر گرفته شده و آن این است که اگر ۱۰درصد سود را سرمایه‌گذاری کنند، بخشی از حق‌انتفاعی را که باید پرداخت کنند نیز کاهش می‌یابد. ایروانی با اشاره به اجرایی شدن برجام و رفع تحریم‌ها نیز اظهار کرد: اجرایی شدن برجام و رفع تحریم‌ها از جهت‌های مختلف بر بخش معدن تاثیرگذار است. از نظر بهره‌برداری و فعالیت معدنی می‌توانیم زنجیره ارزش را از دیدگاه فناوری تکمیل کرده و به دانش روز دست پیدا کرد که در کاهش قیمت تمام شده بسیار موثر است. وی افزود: از سویی دیگر تجارت خارجی نیز با اجرایی شدن برجام دستخوش تغییرات مثبت خواهد شد. با تجارت خارجی می‌توان میزان صادرات را افزایش داد و از سویی دیگر برخی هزینه‌ها که در اثر تحریم‌ها تحمیل می‌شد نیز پس از اجرای برجام کاهش می‌یابد. مدیرکل دفتر نظارت بر امور معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت تاکید کرد: بدون شک اجرای برجام تاثیر بسیار مثبتی در بخش معدن و صنایع معدنی کشور خواهد داشت.
حق انتفاع پلکانی برای دوران رونق
قدیر قیافه، رییس انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ‌آهن ایران درباره تصمیم دولت در زمینه حق انتفاع در بودجه سال ۹۵ اظهار کرد: با توجه به شرایطی که در کشور و دیگر کشورهای معدنی ایجاد شده و رکودی که فعالان معدنی با آن مواجه شده‌اند، تصمیم دریافت حق انتفاع به صوت پلکانی تاثیر چندانی بر اوضاع نخواهد داشت. وی ادامه داد: کاهش قیمت‌ها موضوعی اساسی در حوزه سنگ‌آهن است اما از سویی دیگر دریافت ارقام پیشنهادی در بودجه به عنوان حق انتفاع نیز می‌تواند این وضعیت را دشوارتر کند. در واقع دریافت حق انتفاع، تدبیری تشویق‌آمیز است که در دوران رونق بسیار مناسب بوده و می‌تواند در توسعه بخش معدن تاثیرگذار باشد. قیافه افزود: رقم درنظر گرفته شده برای حق انتفاع از سوی دولت برای بودجه سال ۹۵، به ضرر معدن است. برخی مدعی هستند این موضوع منجر به ایجاد واحدهای فرآوری و ایجاد ارزش افزوده بیشتر می‌شود، اما وقتی چنین رقم بالایی باید به عنوان حق انتفاع پرداخت شود نه‌تنها منبعی برای تامین سرمایه مورد نیاز احداث یا تکمیل واحدهای فرآوری باقی نمی‌ماند، بلکه واحد تولیدی معدنی دچار زیان و کمبود نقدینگی فاحش نیز خواهد شد. رییس انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ‌آهن ایران تصریح کرد: متاسفانه امروز مسئله مهم در بخش معدن، بحث بقا و ادامه حیات به‌ویژه برای حوزه سنگ‌آهن است. اما موضوعاتی همچون حقوق دولتی و بهره مالکانه در بودجه ۹۵ را باید تیر خلاص به پیکر بی‌جان بخش معدن دانست، که واحدهای معدنی را به تعطیلی می‌کشاند و به دنبال آن معدنکاران و کارکنان آنها را به جرگه بیکاران کشور ملحق خواهد کرد.
قیافه در پایان صحبت‌هایش ضمن ابراز خرسندی از اجرایی شدن برجام افزود: اجرایی شدن برجام و رفع تحریم‌ها اتفاق بسیار خوبی خواهد بود اما باتوجه به اینکه اصلی‌ترین خریدار سنگ‌آهن ایران، چین است در نتیجه رفع تحریم‌ها تاثیر چندانی بر حوزه سنگ‌آهن نداشته اما با توجه به رفع تحریم‌های فلزات اساسی و فولاد از سوی اتحادیه اروپا، می‌تواند بر بازار فولاد اثرات مثبتی داشته باشد.