این گزارش را مرکز پژوهش‌های مجلس اعلام کرده بود. هرچند جهش اصلی در مبادلات تجاری ایران و چین به‌ویژه واردات ایران از چین در دولت‌های نهم و دهم و در زمان ریاست‌جمهوری محمود احمدی نژاد رخ داده است. به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از اعتماد ، مبادلاتی که رییس اتاق بازرگانى ایران و چین، حجمش را در سال ١٣٩٠ به ٤٥ میلیارد دلار اعلام کرد. رقمی که 6/5 میلیارد دلار آن واردات ایران از چین بود.

نگاه به شرق در دوران مهرورزی

در دوران محمود احمدی‌نژاد، ایران برای دستیابی به پشتیبانی‌های چین و بلوک شرق، سیاستی را در پیش گرفت که از آن با نام «نگاه به شرق» یاد می‌شد. این هنگامی بود که همکاری‌های تجاری و قراردادهای گسترده‌ای میان دو کشور برقرار شد. از جمله این قراردادها معاهده‌ای بود که در سال ۱۳۸۷ میان دو کشور بسته شد و بر پایه آن ایران درآمد حاصل از فروش نفت خود را به عنوان پشتوانه ال‌سی‌های خرید کالای چینی در اختیار آن کشور می‌گذاشت. از مفاد دیگر این عهدنامه الزام ایران به صدور بیمه برای افتتاح ال‌سی‌های چینی یا فروش نسیه کالاهای چینی بود. خبری که آن زمان انتشارش بر خروجی وب‌گاه «بازتاب امروز» برای این سایت به قیمت فیلتر شدنش تمام شد و «خبرآنلاین» هم که این خبر را باز نشر کرده بود خبر را از خروجی خود برداشت. حجم مبادلات تجاری ایران و چین در سال ۲۰۱۴ حدود ۵۲ میلیارد دلار بوده و چین ۳۶ درصد کل تجارت خارجی ایران را در این سال از آن خود کرده است. هر چند که امسال به دلیل کاهش قیمت نفت حجم مبادلات تجاری دو کشور با کاهش مواجه شد.

وقتی « رییس» می‌آید

«مهم‌ترین تفاوت سفر هیات چینی به همراهی رییس‌جمهوری این کشور به ایران، با دیگر کشورهایی که تاکنون به ایران آمده‌اند در همین مساله نهفته است. چینی‌ها با رییس‌جمهوری خود به ایران آمدند و با امضای بیانیه «مشارکت جامع راهبردی ایران و چین» نشان دادند که نه‌تنها طرف چینی تمایل به گسترش روابط اقتصادی با ایران دارد، بلکه این تمایل در زمینه‌های دیگر نیز وجود دارد.» این را مجیدرضا حریری، عضو اتاق بازرگانی مشترک ایران و چین  می‌گوید. او توضیح می‌دهد: حتما این سفر نقطه عطفی در تاریخ روابط دو کشور است زیرا رییس‌جمهوری چین بعد از ١٤ سال به ایران آمده است. با استفاده از صندوق جاده ابریشم است، همچنین بانک توسعه زیرساخت آسیا که دو کشور در آن سهامدارند می‌تواند به توسعه زیرساخت‌های ایران یاری رساند. در حالی هیات چینی با بالاترین مقام اجرایی کشور خود، به ایران آمده است که از زمان روی کار آمدن دولت یازدهم این یک اتفاق ویژه است. به گفته او هیچ‌کدام از هیات‌های تجاری که به ایران آمدند، با رییس‌جمهوری یا نخست‌وزیر خود نیامده بودند و چینی‌ها با همراهی رییس‌جمهوری خود نشان دادند که بیش از دیگر کشورها تمایل به گسترش روابط در همه زمینه‌ها با ایران دارند. نباید فراموش کرد که چین با کشورهایی با جمعیت هفت،‌هشت میلیونی فرق دارد، چین یکی از قدرت‌های اقتصادی امروز جهان است.

فرصت‌طلب یا حامی

بسط روابط با چین بی‌گمان یکی از مهم‌ترین‌ تحولات سیاست خارجی ایران در سالیان گذشته بوده است. اکنون چین مهم‌ترین شریک اقتصادی ایران است و در صحنه جهانی هم از حامیان ایران به‌شمار می‌آید. از آنجا که قدرت چین به‌گونه‌ای روزافزون درحال گسترش است، مناسبات با این کشور در سال‌های آتی اهمیت بسیار بیشتری برای سیاست خارجی ایران خواهد داشت. این دو از نظر سیاسی، اجتماعی و فرهنگی و همچنین در بسیاری از مسائل بین‌المللی و منطقه‌ای دیدگاه‌های مشترک و بسیار نزدیکی دارند. هر دو خواهان افزایش نقش سازمان ملل در مسائل جهانی، ممانعت از به‌کار‌گیری سلاح‌های اتمی و شیمیایی، مخالف نظم نوین جهانی پیشنهادی ازسوی امریکا و استقرار نظم نوین سیاسی و اقتصادی با مشارکت همه کشورها به‌طور مساوی هستند. با این‌ حال، دو دیدگاه در کشور در مورد روابط با چین و سیر تحول آن وجود دارد. از نظر یک دیدگاه، رویکرد چین درقبال ایران فرصت‌طلبانه است و چینی‌ها تنها به منافع اقتصادی خود می‌اندیشند و درواقع با کارت ایران بازی می‌کنند. درمقابل برخی براین‌نظرند که چین حامی ایران است، اما محدودیت‌های خاص خود را هم دارد؛ پس نباید انتظار بالایی از این کشور داشته باشیم.