در دهه چهل و پنجاه، برند لوازم خانگی، افتخار صنعت ایران بود اما در میانه‌ دهه نود، برای خروج این صنعت از رکود، دولت مجبور است با طرح‌هایی ویژه تقاضای مردم را تحریک کند.

به فاصله هرچند قدم از راهروی بلند، تابلوی نقاشی یا گلدانی نفیس قرار گرفته است. یکی از سه اتاق خواب سمت راست راهرو، با رنگ غالب سبز روشن طراحی شده است. پارچه‌ی پرده‌‌ی پنجره‌ای بزرگ که تمام دیوار روبرویی را پوشانده با مبل‌ها هماهنگ است و نقش گل‌های روی آن‌ها، شبیه مدهای امروزی است. تمام وسایل با ظرافتی کنار هم قرار گرفته‌اند که اتاق خوابی شاهانه را برای لیلا پهلوی ساخته باشند.

به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از عصر اقتصاد، طراحی اتاق انتهایی، به رنگ آبی پسرانه است و در طبقه‌های مختلف هوایپماهای کوچک و بزرگ کنار کتاب‌هایی نفیس چیده شده‌اند. روی دیوارهای حمام اشرافی کنار اتاق خواب، برچسب‌های کارتونی چسبیده شده، جای تراشیدن بعضی از آن‌ها، باقی مانده است و از رنگ ثابت کودکانگی چه در داخل خانه‌های کوچک و چه در کاخ نیاوران حکایت می‌کند. روبروی آن، سمت چپ ورودی اتاق کودکی‌های علی‌رضا پهلوی، آشپزخانه کوچکی است که دور تا دور بالا و پایین آن کابینت‌های سفید نصب شده است. روی یخچال گوشه آشپزخانه، آرم «ارج» حک شده است، آرم اولین برند لوازم خانگی ایرانی که نه تنها در کاخ شاه ایران، بلکه در خانه مقامات ارشد شوروی نیز وجود داشت. علی‌نقی عالیخانی، وزیر اقتصاد سال‌های ۴۱ تا ۴۸ در کتاب خاطراتش از هدیه دادن یخچال ارج به نوویکو، نایب نخست‌وزیر شوروی که آن زمان ابرقدرتی جهانی بود، می‌نویسد:«او فوق العاده خوشحال شد و به من تاکید کرد راننده خودش می آید تا یخچال را ببرد و حتی گفت مبادا یخچال را به دفترش بفرستم.»

ارج که به مدیریت سیروس ارجمند در سال ۵۳ یخچال ساید‌بای‌ساید تولید کرده بود، از سال 78 با یک بدهی 32 میلیارد تومانی در شیب کاهش تولید افتاد و حتی برای مقطعی توقف را تجربه کرد. در نهایت، به دلیل بدهی‌های زیاد به وزارت صنعت، بانک صنعت و معدن و سپس به بانک ملی واگذار شد. حالا چند سالی‌ است که کارخانه ارج به شهرکی صنعتی در گرمسار منتقل شده و با حدود 20 درصد از ظرفیت خود فعالیت می‌کند.

در دهه چهل و پنجاه، برند لوازم خانگی، افتخار صنعت ایران بود اما در میانه‌ دهه نود، برای خروج این صنعت از رکود، دولت مجبور است با طرح‌هایی ویژه تقاضای مردم را تحریک کند. طرحی ویژه که بعد از حدود سه ماه سر و صدا، حالا تنها مشمول ۷۰۰ هزار خانوار می‌شود.

وام 10 میلیون تومانی، 6 میلیون شد

بعد از وام 25 میلیون تومانی خودرو، کارت اعتباری خرید کالا دومین طرح خاصی بود که حدود سه ماه پیش، دولت از آن در بسته دوم خروج از رکود رونمایی کرد.

هفته گذشته بانک مرکزی در اطلاعیه‌ای جزئیات اجرای این طرح را اعلام کرد و بر اساس آن، بانک‌ها و موسسات اعتباری کشور موظف شدند از تاریخ 19 دی ماه برای بازنشستگان، زوج‌ها و کارکنان سازمان‌ها که حقوق‌شان کم‌تر از ماهی 1.5 میلیون تومان است، کارت اعتباری خرید کالا صادر کنند. این طرح قرار بود تا 18 آبان با سقف 10 میلیون تومان و نرخ سود 12 درصدی اجرایی شود اما با چانه‌زنی‌های وزارت صنعت، معدن و تجارت، و بانک مرکزی سه ماه به تأخیر افتاد.

بانک مرکزی هم‌چنین اعلام کرد افراد مشمول طرح، تا 4 برابر حقوق‌شان می‌توانند تسهیلات خرید کالا دریافت کنند که با توجه به سقف حقوق 1.5 میلیون تومانی، بالاترین اعتبار پرداختی 6 میلیون تومان خواهد بود. مجتبی خسروتاج، قائم‌مقام وزیر صنعت نیز با تأیید سقف 6 میلیون تومانی برای هر کارت می‌گوید:«برای این طرح ۴هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان در نظر گرفته شده است. در مرحله ابتدایی این طرح تاکید شده که این کارت‌ها با اولویت زوج‌های جوان توزیع شود.» با این تفاسیر، تنها 700 هزار خانوار مشمول طرح دریافت وام کالا خواهند بود. بر اساس گزارش‌های مرکز آمار، در حال حاضر 20 میلیون و 100 هزار خانوار در کشور وجود دارد که 19 میلیون و 400 هزار خانوار از آن‌ها، امکان دریافت کارت اعتباری خرید کالا را ندارند. علت اصلی پایین بودن حجم اعتبارات تخصیص یافته، کمبود منابع بانک‌هاست که به دلیل معوقات بانکی ایجاد شده است. تهرانفر، معاون نظارتی بانک مرکزی، سال گذشته گفته بود 15 درصد از کل مطالبات معوق برابر با 12 هزار و 400 میلیارد تومان، در دست ده نفر قفل شده است. این حجم از منابع بانکی در دست ده نفر، با وام کالای 10 میلیون تومانی برای 1 میلیون و 240 هزار خانواده برابری می‌کند.

بانک‌ها هنوز از همه‌جا‌ بی‌خبرند

«ما چند ماه پیش اسم‌مان را داده بودیم و از فروشگاه‌های مشمول تسهیلات خرید کالا هستیم. اما هنوز نه کسی برای این تسهیلات به ما مراجعه کرده و نه بخش‌نامه‌ای از طرف بانک‌ها برای‌مان آمده. اما برندهای خوبی مثل اسنوا در این طرح هستند. فقط هم داخلی نیست، فکر می‌کنم ال‌جی و سامسونگ را هم می‌‌شود همین‌طور قسطی خرید.» گزارش‌های میدانی از بازار لوازم خانگی در سه‌راه امین‌حضور پایتخت نشان می‌دهد هنوز هیچ کدام از فروشندگان لوازم خانگی، اطلاعات دقیقی از چند و چون این طرح ندارند. فروشندگانی که مدت‌هاست بازارشان در رکود به سر می‌برد.

بر اساس گزارش‌ بانک مرکزی از بررسی بودجه خانوار در سال 93، خانوارهای ایرانی در سال گذشته به طور متوسط 1 میلیون و 360 هزار تومان برای لوازم و اثاث خانه هزینه کردند. لوازمی که قیمت آن‌ها نسبت به سال 92، 14.1 درصد افزایش یافته بود. البته افزایش قیمت سال 92 نسبت به سال قبل آن بیشتر و 23.6 درصد بوده است. خانوارهای دهک اول که فقیرترین‌های جامعه به حساب می‌آیند، پارسال 129 هزار و 723 تومان برای لوازم خانه هزینه کرده بودند و دهک دهمی‌ها که ثروتمندترین محسوب می‌شوند، به طور متوسط 4 میلیون و 946 هزار و 578 تومان لوازم خانگی خریده بودند. با این حساب، ثروتمندهای جامعه 38 برابر کم‌درآمدها برای اثاث منزل‌شان خرج می‌‌کنند.

گزارش‌ بانک مرکزی هم‌چنین نشان می‌دهد مردم کهگیلویه و بویر احمد که یکی از استان‌های کم‌درآمد کشور محسوب می‌شود، با 2 میلیون و 502 هزار تومان، بیشترین پول را نسبت به سایر استان‌ها خرج لوازم خانگی و اثاث منزل کرده‌اند. مردم هرمزگان نیز با 571 هزار و 173 تومان، کم‌تر از همه در این گروه کالایی هزینه‌ کرده‌اند.

طرح جدید دولت قرار است توان خرید گروه‌هایی با درآمد کم‌تر از ماهی یک‌ونیم میلیون تومان از جمله بازنشسته‌ها را برای خرید لوازم خانگی بالا ببرد اما هادی ابوی، دبیر کانون عالی انجمن‌های صنفی کشور می‌گوید بخش زیادی از این افراد، بازنشسته و مستمری‌بگیر هستند که قدرت خریدشان برای خرج‌های روزمره و هزینه‌های خوراک نیز پایین است و از این طرح استقبال نمی‌کنند. طرحی که بعد از سه ماه با وجود ابلاغ اطلاعیه رسمی آن، هنوز با اما و اگر همراه است.

ساعت نزدیک یک ظهر 23 دی است و در شلوغی میانه روز بانک‌ها، خانم پیری برای واریز 90 میلیون تومان به حسابش، با صدای بلند از کارکنان بانک ملی سوال می‌پرسد و با استرس برگه‌هایی را امضا می‌کند. شماره نوبت بعد از او که خوانده می‌شود، دختر جوانی پشت یکی از باجه‌های بانک می‌رود و از متصدی آن می‌پرسد:«چطور می‌توانم کارت اعتباری خرید کالا بگیرم؟» جوان پشت باجه انگار اولین باری باشد که این سوال را از یک مشتری می‌شنود، جا می‌خورد و به یکی از مدیران بانک مراجعه می‌کند. آقای مدیر هم با تعجب شانه بالا می‌اندازد و می‌گوید:«هنوز هیچ خبر و بخش‌نامه‌ای به ما نرسیده است.»