معاون رییس جمهور با اشاره به مصرف بالای نفت و گاز در کشور گفت: مقایسه سرانه مصرف نهایی انرژی ایران به تفکیک حاملهای انرژی با مقیاس جهانی نشان می‌دهد که سرانه مصرف گاز طبیعی و نفت خام و فرآورده‌های نفتی چند برابر متوسط مصرف سرانه جهانی است.

به گزارش خبرنگار ایسنا، علی اکبر صالحی در پیام خود به مناسبت برگزاری نمایشگاه بین المللی انرژی در کیش اظهار کرد که در آستانه فصلی نو در تاریخ جمهوری اسلامی ایران در روابط بین المللی هستیم و تولید و عرضه انرژی به مهم ترین مساله استراتژیست ها و سران کشورها تبدیل شده است.

وی بهترین راه حل را برای کاهش مصرف انرژی های غیرتجدیدپذیر، استفاده از منابع انرژی پاک دانسته، چراکه به دلایلی همچون عدم ایجاد آلودگی، در دسترس بودن و افزایش امنیت انرژی و حرکت به سوی توسعه پایدار می‌تواند مورد توجه ویژه باشد.

به اعتقاد وی، در این میان انرژی هسته‌ای جزو آن دسته از انرژی‌های پاک است که علاوه بر مزیت‌های انرژی‌های تجدیدپذیر، محدودیتهای مربوط به این نوع انرژی‌ها را نیز ندارد؛ به عبارت دیگر تولید برق از نیروگاه‌های هسته‌ای هم از نظر اقتصادی رقابت‌پذیر است و هم مانند نیروگاه‌های فسیلی، منبعی پایدار و قابل پیش‌بینی در تولید برق است. این در حالی است که در وضعیت فعلی تنها پنج درصد از برق تولیدی کشور توسط منابع انرژی پاک تامین میشود و ۹۵ درصد برق، تولید شده از سوخت های فسیلی است.

متن کامل پیام رییس سازمان انرژی اتمی به دوازدهمین نمایشگاه بین المللی انرژی کیش به شرح زیر است: "در آغاز ضمن عرض سلام و درود به محضر شما عزیزان، برخود فرض می‌دانم تا مراتب سپاس و قدردانی خود را نسبت به تلاشهای دست‌اندرکاران برگزاری دوازدهمین نمایشگاه بین‌المللی انرژی کیش به ویژه مدیر عامل محترم سازمان منطقه آزاد کیش ابراز کنم. برای اینجانب مایه بسی خرسندی است تا با حضور در جمع متخصصان، صاحب‌نظران و تلاشگران این عرصه، بتوانم نکاتی را پیرامون اهمیت و ضرورت توجه به “موضوع انرژی” به عنوان عاملی بسیار موثر در زندگی امروزی مطرح کنم. امیدوارم برگزاری نمایشگاههای از این دست، بتواند بیش از پیش فضای مساعدی را برای تبادل افکار، ارائه راهکارهای موثر در افزایش بهره‌وری و استفاده حداکثر از ظرفیت‌ها و توانمندی‌های داخلی در تعامل با کشورهای صاحب فناوری فراهم آورد.

برگزاری این نمایشگاه با توجه به نقش کشورمان در تحولات جهانی انرژی از اهمیت بسزائی برخوردار است، چرا که در آستانه فصلی نو در تاریخ جمهوری اسلامی ایران در روابط بین‌المللی هستیم و جای آن دارد که در این فضای جدید از چشم‌اندازی کلان و فراگیر و با تحرک کامل، نقش و سهم کشورمان را در آینده انرژی جهان با تأمین حداکثری منافع ملی جمهوری اسلامی ایران تبیین کنیم.

امروزه انرژی بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی بشر در جوامع مدرن و صنعتی است. توانایی‌های هر کشور یا جامعه در تولید انرژی و نحوه مصرف آن یکی از ویژگی‌های مهم در سنجش میزان پیشرفت آن کشور محسوب می‌شود. انرژی، یکی از اجزای اصلی زندگی بشر است که به طرز غیرقابل تصوری تمام ابعاد زندگی انسان را تحت تأثیر قرار داده است. به موازات تغییر در ساختارهای اجتماعی، اقتصادی و سیاسی، وضعیت و جایگاه سیستم‌های تولید، توزیع و مصرف انرژی نیز تغییر کرده‌است. در طول تاریخ، بشر همواره به اشکال مختلفی به انرژی وابسته بوده و تغییر و تکامل سیستم انرژی همواره یکی از نیروهای محرکه جوامع بشری به منظور پیشبرد اهداف خود بوده‌است.

تار و پود اصلی جوامع امروزی را شبکه انرژی، ارتباطات و اطلاعات تشکیل می‌دهد؛ به طوری که بروز هرگونه نقص و اشکال در این شبکه به ایجاد ضعف و آسیب‌ در این جوامع منجر می‌شود. جوامع امروزی به طور عمده در شهرها سکونت دارند، بدون وجود انرژی قادر به انجام بسیاری از فعالیت‌های خود نیستند. بدین‌روی، هدف بسیاری از تعاملات در سطح جهانی میان کشورهای مختلف و شرکت‌های چند ملیتی فعال در حوزه انرژی، تأمین باثبات و پایدار انرژی است. از این رو است که انرژی، امنیت تولید و عرضه آن به مهم‌ترین مسئله استراتژیستها و سران کشورها تبدیل شده است.

علیرغم تمامی تلاشهای انجام شده، جهان همچنان تا سال‌های متمادی (فراتر از سال ۲۰۳۰ میلادی) وابسته به سوخت‌های فسیلی خواهد بود. به‌طور حتم، بهینه ترین حالت استفاده از ترکیبی از انواع انرژی‌ها (شامل زغال‌سنگ، نفت، گاز طبیعی، هسته‌ای، آبی و تجدیدپذیر) برای تأمین نیاز انرژی است. محدود بودن ذخایر انرژی (به‌ویژه انرژی‌های فسیلی) و افزایش تقاضا و همچنین موضوع بسیار مهم و جهان‌شمولی مانند آلودگی آب‌ و هوای کره زمین، سبب می‌شود کشورهای مختلف در فضای رقابتی و حساس تجارت انرژی، مسیرهای متفاوتی را برای تأمین انرژی خود انتخاب کرده و بر طبق آن برنامه های توسعه‌ای را اجرا کنند.

اصلی‌ترین نیروهای پیشران عرضه و تقاضای انرژی در سطح جهان را می‌توان در “نرخ رشد اقتصادی”، “نرخ رشد مصرف انرژی”، “الزامات سرمایه‌گذاری”، “تغییرات جمعیت شناختی”، “انتشار گاز دی‌اکسیدکربن”، “نوآوری و توسعه فناوری”، “شدت انرژی جهانی”، “قیمت‌های نفت” و “توسعه منابع جایگزین انرژی” برشمرد.

نوآوری و توسعه فناوری‌های جدید راه‌حل‌هایی برای کاهش مصرف انرژی در طرف تقاضا و افزایش بهره‌وری در سمت عرضه انرژی را ارائه می‌کند. در طرف تقاضا، می‌تواند سهمی در ارتقای کارایی بخش‌های ساختمان، حمل و نقل، صنعت و تجهیزات برق داشته باشد و در طرف عرضه نیز سهم آن در توسعه استفاده از منابع تجدید‌پذیر، فناوری‌های زغال‌سنگ پاک و فناوری‌های پیشرفته هسته‌ای خواهد بود.

از طرفی با شتاب‌گرفتن توسعه منابع جایگزین مانند انرژی خورشیدی، زیست‌توده، باد و هسته‌ای که جزء منابع انرژی پاک تلقی‌ می‌شوند، امید می‌رود تأثیر قابل‌توجهی بر عرضه و تقاضای جهانی انرژی ایجاد شود. از دیدگاه علمی راه‌حل برتر، استفاده از منابع انرژی پاک است که به دلایلی همچون عدم ایجاد آلودگی، در دسترس بودن و افزایش امنیت انرژی و حرکت به سوی توسعه پایدار می‌تواند مورد توجه ویژه باشد.

در این میان انرژی هسته‌ای جزو آن دسته از انرژی‌های پاک است که علاوه بر مزیت‌های انرژی‌های تجدیدپذیر، محدودیتهای مربوط به این نوع انرژی‌ها را نیز ندارد؛ به عبارت دیگر تولید برق از نیروگاه‌های هسته‌ای هم از نظر اقتصادی رقابت‌پذیر است و هم مانند نیروگاه‌های فسیلی، منبعی پایدار و قابل پیش‌بینی در تولید برق است.

کشور ایران به دلیل وجود ذخایر عظیم هیدروکربوری و برخورداری از سابقه‏‌ای بیش از صد سال در بخش انرژی، همواره در منطقه و جهان به عنوان یکی از کشورهای پیشرو و موثر در حوزه انرژی مطرح بوده است. ولی وجود منابع نفتی و اختصاص یارانه دولتی برای مصرف انرژی در کشور سبب گردیده تا الگوی مناسب مصرف شکل نگیرد، به گونه‏ای که به لحاظ مصرف انرژی برای تولید کالاها و خدمات وضعیت مطلوبی نداشته و جزو کشورهای با شدت انرژی بسیار بالا محسوب می‌شود.

مقایسه سرانه مصرف نهایی انرژی ایران به تفکیک حاملهای انرژی با مقیاس جهانی نیز نشان می‌دهد که سرانه مصرف گازطبیعی و نفت خام و فرآورده‌های نفتی چند برابر متوسط مصرف سرانه جهانی است. به طور خلاصه بالابودن شدت انرژی در بخش‌های مختلف، راندمان نامناسب نیروگاهها، پایین بودن ضریب بازیافت و برداشت از مخازن نفت و گاز، فرسودگی و بهره‌وری غیرقابل قبول پالایشگاهها، هدر رفت بالای حاملهای انرژی در شبکه‌های انتقال و توزیع، ناتوانی در استانداردسازی و موارد دیگری که در این فرصت نمی‌گنجد، از چالشهایی است که حوزه انرژی کشور با آن روبرو است.

این در حالی است که هرساله شاهد رشد مصرف انرژی در کشور هستیم، به طور مثال تولید کل برق کشور در سال ۱۳۹۳ نسبت به سال قبل حدود ۳/۵ درصد افزایش داشته است، نکته قابل توجه این است که حدود ۹۵ درصد آن از نیروگاههای با سوخت فسیلی و تنها حدود ۵ درصد از منابع انرژی پاک شامل برقابی، اتمی و تجدید‌پذیر تأمین شده است.

امّا مسئله دیگری که در این وادی نباید فراموش کنیم که بدون تردید یکی از بزرگترین مخاطرات و تهدیدهای پیش روی جامعۀ بشری است، “بحران جهانی محیط زیست” است. طی دو قرن گذشته بسیاری از بنگاههای صنعتی و اقتصادی، تمام توان خود را در جهت افزایش تولید و از میدان بدر کردن رقبا، بدون توجه به عواقب و پیامدهای ناگوار آن به کار گرفته‌اند.

در حال حاضر در پیِ انتشار فاجعه بار گازهای گلخانه ای و گرم شدن کرۀ زمین، بسیاری از سیاست‌پیشگان و مخاطبان رسانه های جمعی در سطح منطقه ای و جهانی به عمق فاجعه پی برده‌اند. امروزه دیگر این حقیقت بر کسی پوشیده نیست که زمین در معرض خطر جدّی است. اینجانب با توجه به سابقۀ مذاکرات صورت گرفته در ارتباط با جلوگیری از گرم شدن کرۀ زمین بر این اعتقادم که چندان نمی‌توان به نتایج مباحثات و مذاکرات بین المللی جهت وادار نمودن قدرتهای صنعتی به کنترل این رقابت خانمان‌برانداز امیدوار بود. بلکه باید از پژوهشگران دانشگاهی، محققان درد آشنا و نهادهای تحقیق و توسعه طلب استمداد و یاری کرد.

به چالشهای پیش‌گفته می‌توان مواردی مانند حوادث و رویدادهای بین‌المللی، تغییرات مداوم سیاستهای داخلی، پیشرفتهای سریع فناوری، محدودیت توان سرمایه‌گذاری کشور و شرایط استفاده از سرمایه‌های خارجی، توانمندی بخش خصوصی داخلی، رفتار مصرف‌کنندگان انرژی ومحدودیتهای زیرساختی را نیز اضافه کرد.

تمام موارد بیان شده تنها بخشی از چالشها، عوامل کلیدی و عدم قطعیت‌هایی است که حال حاضر و آینده حوزه انرژی کشور را تحت تاثیر قرار داده یا خواهد داد. پیچیدگی حاکم بر این عوامل و تأثیر متقابل آنها، سبب می‌شود که در شرایط فعلی نتوان چندان وضعیت روشنی را برای حوزه انرژی کشور ترسیم نمود.

با توجه به این مسائل و برای کسب آمادگی پیش‌دستانه به منظور رویارویی با حوادث و شرایط پیدا و پنهان فردا و ساختن آینده‌ای بهتر، باید توجه شایسته و بایسته‌ای به موضوع آینده حوزه انرژی کشور صورت گرفته و از روزمرگی در این حوزه رهایی یافت. تدوین سناریوها و راهبردهای هوشمندانه برای روبرو شدن با آینده آمیخته با عدم‌قطعیت‌های فراوان می‌تواند نقشه راهی روشن برای آینده کشور فراهم آورد.

این به معنای آن است که باید نگرشی راهبردی در تدوین برنامه بلندمدت بخش انرژی کشور وجود داشته باشد که هم فرابخشی عمل کند و هم جامع باشد. در این حالت برنامه‌ریزی برای تأمین مطمئن و پایدار انرژی مورد نیاز کشور در بلندمدت و بهینه‌ کردن تابع هدف و تعیین سهم هر یک از روش‌های تولید با در نظر گرفتن فرصتها، تهدیدات، مزایا و معایب هرکدام، از مواردی است که علاوه بر حصول اطمینان از دستیابی به اهداف بلندمدت، در تعیین چشم‌انداز و مأموریتهای نهادهای توسعه‌دهنده فناوری، مراکز علمی، پژوهشی و بخش خصوصی کشور به عنوان عاملی کلیدی، تأثیرگذار خواهد بود. نباید فراموش کنیم که وضعیت کنونی، نتیجه اعمال و رفتارهای گذشته است و تصمیمات امروز به مثابه بذرهایی است که آینده را خواهند ساخت. توجه داشته باشیم که آینده مکانی نیست که باید به آنجا برویم، بلکه جایی است که باید خود ما آنرا بسازیم.

اینجانب معتقدم که برگزاری چنین نمایشگاه هایی می تواند طلیعه یک حرکت فراگیر برای سازگار کردن بهره مندی از علوم و فنون جدید برای ساختن آینده مطلوب کشور با حفظ و حراست از مواریث طبیعی باشد. امید است در آیندۀ نزدیک شاهد به ثمر رسیدن این رویکرد خردمندانه و خداپسندانه در سطح ملّی باشیم. در پایان از حسن توجه شما عزیزان سپاسگزاری کرده و مزید توفیقات همگان را از درگاه ایزد متعال مسئلت دارم."

انتهای پیام