نفت بزرگ و دردسر بزرگ
اسپنسر جاکاب در وال استریت ژورنال ۱۰ ژانویه ۲۰۱۶ ، در مقاله ای مهم درباره جنجال عرضه احتمالی سهام آرامکوی سعودی به بازارهای بورس با عنوان (نفت بزرگ‌تر، دردسر بزرگ‌تر) و عنوان فرعی (فروش احتمالی سهام آرامکو در مقایسه با مخاطرات آن) پرداخته است.
به گزارش نرخ باکس، اسپنسر جاکاب در وال استریت ژورنال مخاطرات ناشی از خرید سهام کمپانی‌های بزرگ دولتی کشورهای دارای ذخایر نفت، مانند آرامکو و روس نفت و شرکت ملی نفت ایران و غیره، را بررسی کرده و با تأکید بر تجربه ملی شدن (دولتی شدن) این کمپانی‌ها در گذشته، در دوران افزایش قیمت نفت، هشدار داده و خرید سهام این‌گونه کمپانی‌ها را تنها زمانی برای سرمایه‌گذاران خارجی جذاب خوانده که تضمینی در قبال تغییر رویه سیاسی این‌گونه دولت‌ها وجود داشته باشد. خلاصه مقاله فوق را می توانید در ادامه مطالعه فرمایید.
"نفت بزرگ" نامی گمراه‌کننده است زیرا ممکن است همیشه دوام نداشته باشد.
بزرگ‌ترین کمپانی انرژی جهان که سرمایه‌گذاران می‌توانند به راحتی در آن مالک شوند اکسون موبیل است. این کمپانی عظیم است و از نظر فروش سهام رقیب اپل بشمار می‌رود. ولی ذخایر ثابت شده آن ۲۵ میلیارد بشکه است که در مقابل آرامکوی سعودی جلوه‌اش را از دست می‌دهد؛ کمپانی که بیش از ده برابر اکسون موبیل است و یک دهم نفت خام دنیا را تأمین می‌کند.
اخبار هفته گذشته دال بر این‌که دولت سعودی عرضه عمومی سهام آرامکو را در دست بررسی دارد، فرضیاتی را درباره اولین کمپانی تریلیون دلاری جهان از نظر ارزش بازار پدید آورده و چشم برخی بانکداران و سرمایه‌گذاران در حوزه انرژی را خیره کرده است.
اگر این احتمال تحقق یابد، که ممکن است هیچ‌گاه محقق نشود یا فروش سهام محدود به خریداران داخلی سعودی باشد، واکنش سرمایه‌گذاران به آن چگونه خواهد بود؟ تأمل و تردید در این زمینه باید فراتر از قیمت بسیار نازل کنونی نفت باشد و نگاهی اجمالی به چشم‌انداز تاریخی می‌تواند سهامداران خارجی بالقوه آرامکو یا هر کمپانی نفتی دولتی دیگر را نگران کند.
روزگاری آرامکو "کمپانی نفت عربی- آمریکایی" نام داشت و مالک آن اسلاف اکسون موبیل و شورون بودند. به همین ترتیب، شرکت ملی نفت ایران در مالکیت بریتیش پترولیوم و رویال داچ شل و مالکیت پترولئوس دو ونزوئلا متعلق به برخی سرمایه‌گذاران خارجی بود. تمامی این کمپانی‌ها در دوران اوج قیمت نفت دهه ۱۹۷۰ ملی شدند.
غول انرژی دیگر "روس نفت" روسیه است که تاکنون بطور عمده در مالکیت دولت مانده. این کمپانی از طریق خرید بخشی از کمپانی خصوصی رقیبش، یوکاس روسیه، و جذب مجموعه‌ای متفرق که بخشی از آن در مالکیت بریتیش پترولیوم بود، شکل گرفت. در ماه گذشته دولت روسیه اعلام کرد که ممکن است ۱۹ درصد سهام روس نفت را برای فروش به بازار بورس عرضه کند.
در دهه ۱۹۷۰ "نفت بزرگ" چهار پنجم تولید نفت جهان را تأمین می‌کرد. یک دهه بعد این میزان به کمتر از یک پنجم رسید.
این واقعیت که دولتی کردن کمپانی‌های فوق در دورانی رخ داد که نفت در اوج قیمت زمانه خود بود تصادفی نیست. این پیشنهاد امروزه خیلی جذاب بنظر می‌رسد ولی مسئله این است که اگر قیمت نفت بار دیگر افزایش یافت چه خواهد شد؟
سرمایه‌گذاری در تولید نفت و گاز دارای مخاطراتی است زیرا میان قیمت این کالا و سیاست رابطه تنگاتنگ وجود دارد. قیمتی که پیشنهاد می‌شود تنها زمانی می‌تواند جذاب باشد که تضمینی برای سرمایه‌گذاران وجود داشته باشد برای زمانی که قیمت‌ها مجدداً بالا می‌رود و دولت‌ها بر این پایه قوانین خود را بازنویسی می‌کنند.