اقتصاد > بازرگانی - اعتماد نوشت: بررسی‌ها نشان می‌دهد بار سیاسی ناشی از قطع روابط بیش از بار اقتصادی آن خواهد بود چرا که سطح روابط اقتصادی ایران با کشورهای حاشیه خلیج فارس، خصوصا پنج کشوری که دست به قطع رابطه زده‌اند چندان زیاد نیست.

روابط ايران و برخي از كشورهاي حاشيه خليج فارس و اتحاديه عرب حالا وارد مرحله‌اي تازه مي‌شود. پس از آنكه عربستان دستاويزي براي قطع روابط خود با ايران يافت، كويت و بحرين به تاسي از برادر بزرگ‌تر روابط خود با اين كشور را تعليق كردند و امارات، بزرگ‌ترين شريك تجاري ايران نيز سطح روابط را به كاردار تقليل داد.

 بررسي‌ها نشان مي‌دهد بار سياسي ناشي از قطع روابط بيش از بار اقتصادي آن خواهد بود چرا كه سطح روابط اقتصادي ايران با كشورهاي حاشيه خليج فارس، خصوصا پنج كشوري كه دست به قطع رابطه زده‌اند چندان زياد نيست. نه فقط دو عرب حاشيه خليج فارس، بلكه دو كشور جيبوتي و سودان از اتحاديه عرب و قاره آفريقا نيز به تاسي از عربستان قطع روابط خود با ايران را اعلام كردند.
به اين ترتيب نمي‌توان گفت كه قطع روابط با عربستان تاثيري بر عملكرد اقتصادي كشور داشته باشد و اين در شرايطي است كه كشور عربستان علاوه بر واردات اين كالاها از ايران سالانه درآمد هنگفتي از سفر زايران ايراني دارد كه اگر اين قطع روابط بر موضوع حج نيز تاثيرگذارد، عربستان از نظر مالي رقم زيادي را از دست مي‌دهد.
همچنين بر اساس آمارهاي بانك جهاني در سال ۲۰۱۴، فقط ۵ درصد كالاهاي صادراتي ايران به كشورهاي عضو شوراي همكاري خليج فارس رفته است كه شامل ۲درصد به عربستان، ۲ درصد به امارات و يك درصد به عمان بوده است. در حالي كه يك كارشناس اقتصادي اماراتي مدعي شد، تبعات اقتصادي تنش در روابط ايران و كشورهاي شوراي همكاري خليج فارس احتمالا بيشتر به ضرر ايران خواهد بود، آصفي سفير پيشين ايران در امارات، عربستان و متحدانش را بزرگ‌ترين متضرر از اين قطع رابطه خواند.

سقوط ريال و بورس‌هاي عربي

نشانه‌هاي بحران در كشورهاي عربي نيز آشكار شده است چرا كه امروز اقتصاد بزرگ‌ترين توليد‌كننده نفت لاي قيچي سياست خودش گير افتاده است. قيمت نفت در روزهاي اخير افزايش يافته و تداوم اين روند سبب پوچ شدن تلاش‌هاي عربستان براي فشار نفتي به ايران مي‌شود. اگر قيمت نفت افزايش يابد، دستاوردهاي عربستان به خطر مي‌افتد چرا كه اين كشور با هدف فشار بر ايران ٤٠ درصد از ذخاير ارزي خود را هزينه كرده است. از سوي ديگر اگر قيمت نفت رو به كاهش بگذارد، تشديد فشار نفتي بر عربستان به دليل كسري بودجه اقتصاد اين كشور را از پا درخواهد آورد. اين شرايط سبب شده است برخي تحليلگران موقعيت عربستان را دشوار تشخيص دهند.
اين تنها بحران عربستان نيست. سقوط ارزش ريال عربستان حالا توجه بسياري از كارشناسان بين‌المللي را به خود جلب كرده است. سقوطي كه در ١٦ سال اخير بي‌سابقه خوانده مي‌شود.
 در بازار ايران نيز هر ريال عربستان به قيمت ٩٨٠ تومان رسيده است كه تغيير چناني را نسبت به روز پيش از آن نشان نمي‌دهد.
بلومبرگ در گزارشي كه از اين ماجرا منتشر كرده است نوشته است؛ كشورهاي قطر، بحرين، امارات متحده عربي، كويت و عمان در حوزه خليج‌فارس براي بهبود اوضاع نابسامان كسري بودجه خود قصد فروش اوراق قرضه دارند. بنا به گفته «خليد السويلم» رييس سابق سازمان مديريت دارايي‌هاي عربستان؛ كاهش ارزش ريال عربستان تاثير بسيار مخربي بر اقتصاد اين كشور مي‌گذارد و به‌طور كل اعتماد به سرمايه‌گذاري در عربستان را از بين مي‌برد، اين در حالي است كه كاهش ذخاير ارزي عربستان چنين تاثير منفي‌اي را روي اقتصاد اين كشور ندارد.
در همين حال، در پي قطع روابط ديپلماتيك عربستان با ايران شاخص بورس‌هاي ابوظبي، دوبي و قطر به‌ترتيب با افت ٣/٠ درصدي، ٣/١درصدي و ٢/١ درصدي مواجه شدند و احتمال تداوم اين روند در روزهاي آينده نيز پيش‌بيني مي‌شود.

امارات و تلاش براي حفظ روابط

  مسعود دانشمند ٭  / دوبي حدود ٣٠ ميليارد دلار تبادلات بازرگاني با ايران دارد كه رقم قابل توجهي در اقتصاد امارات و كشورهاي خليج فارس است و اماراتي‌ها به اين نكته واقف هستند لذا سعي كرده‌اند در روابط ايران و عربستان، بينابين قرار گيرند و با وجود تقليل روابط ديپلماتيك، روابط بازرگاني خود را با ما حفظ كنند. امارات مي‌داند كه اگر ايران از فضاي بازرگاني آنجا خارج شود، بازگشت دوباره ايران به آن كشور كار آساني نيست و زيان عمده را خودشان متحمل مي‌شوند. ايران با عربستان روابط اقتصادي و بازرگاني چنداني ندارند، عمده مساله بين ايران و عربستان بحث حجاج بود كه طبيعي است در اين زمينه عربستان ضرر مي‌كند و از طرفي ما براي انتقال بخشي از حجاج در بعضي مواقع هواپيماهاي عربي را اجاره مي‌كرديم. ٭ رييس اتاق بازرگاني ايران و امارات
اتفاقي نمي‌افتد

  اسدالله عسگراولادي ٭  / تبادلات تجاري و بازرگاني ايران با عربستان بسيار كم بود و از طرفي معاملاتي كه صورت مي‌گرفت نيز بيشتر از طريق كشورهاي واسطه بود. به كشور عربستان صادرات خشكبار داشتيم كه با قطع روابط بين دو كشور تغييرات چنداني را در اين زمينه شاهد نخواهيم بود. با عربستان به‌صورت مستقيم ارتباط نداشتيم و مبادلات تجاري ما با اين كشور از طريق كويت، دوبي و در بعضي مواقع از طريق كشور عمان صورت مي‌گرفت؛ بنابراين با قطع ارتباط، اين تبادلات مي‌تواند از طريق اين كشورها
 ادامه داشته باشد. ٭ عضو هيات نمايندگان اتاق بازرگاني تهران

آسياي ميانه جاي اعراب را مي‌گيرد

  علاء ميرمحمد صادقي ٭/  باادامه تنش‌هاي ميان ايران و كشورهاي عربي، مي‌توان افغانستان، عراق و كشورهاي آسياي ميانه را جايگزين عربستان در مبادلات اقتصادي كرد. مبادلات ايران با عربستان به‌طور مستقيم در سال‌هاي اخير محدود بوده است؛ آن هم به دليل كارشكني‌هايي كه عربستان مي‌كرد و تبعيضاتي كه نسبت به كالاهاي ايراني قايل بوددر مجموع از اين جهت خيلي مشكلي نخواهيم داشت و حتي قبل هم كالاهاي صادراتي ما از طريق دوبي يا كشورهاي ديگر به عربستان مي‌رفت. ما از اين جهت خيلي مشكلي نخواهيم داشت. عربستان از قطع روابط اقتصادي با ايران زيان بيشتري مي‌بيند، چون ميزان صادرات آنها به ايران بيشتر بود؛ ايران مي‌تواند در روابط تجاري خود، كشورهايي چون عراق و افغانستان را جايگزين كند. ٭   نايب‌رييس اتاق بازرگاني تهران