اقتصاد > بازار مالی - *سید علی عباسی

به طور متداول در زمان عرضه هاي اوليه، از چند روز قبل بازارسهام روند دیگری به خود می بیند؛ حجم عرضه سهام های از پیش خریده شده، افزايش یافته و به طور ملموس شاخص كل بورس در مدار منفي قرار مي گيرد، این اتفاق به روزهای خوب یا بد بازارسهام  ربط پیدا نمی کند و یک ویژگی کلی است.

البته در زمان هايي كه  معاملات در مدار صعودي قرار دارند بسیاری از سهامداران پول های جديدي برای کوتاه مدت به بازار تزريق مي كنند که خود این تزریق باعث می شود تا منفی شدن بازار در مقطع بسیار کوتاه تری و حتی در طول یک روز به پایان برسد؛ ولی روزهایی که شرایطی مانند شرایط فعلی بر بازار سهام حاکم می باشد، سهامدارن از ورود پول های جدید به بازار اجتناب کرده و تنها سهام های  گذشته خویش را نقد کرده و منتظر عرضه اولیه می مانند تا با به دست آوردن عرضه اولیه بتوانند سود خوبی را برای پرتفوی خود شناسایی کنند.

بهتر است بدانیم عرضه های اولیه در وضعیت کلی برای همه بازارهای بورس در همه نقاط دنیا مهم تلقی می شوند، چراکه موجب ورود شرکت های جدید به بورس ، افزوده شدن بر ارزش بازار سهام ، دسترسی شرکت های تازه وارده شده به ابزارهای جدید مالی و در برخی موارد باعث ورود سرمایه گذاران جدید نیز می شود.

عرضه های اولیه در ابعاد مختلف مزایای خاصی را به همراه دارند؛ مهمترین ویژگی آن برای سرمایه گذاران، کسب سود خوب در کوتاه مدت است که سهامداران را وادار می کند به اینکه نقدینگی جدیدی را به بازار بیاورند که از محل آن نقدینگی جدید و سرمایه گذاری بر روی شرکت جدیدالورود ما شاهد بزرگ شدن بازارسهام شده و بهبود فرآیند تشکیل سرمایه خواهیم بود.

بی شک چگونگی مدیریت و اجرای عرضه اولیه توسط مدیران بازارسهام مهمترین رکن یک عرضه اولیه است؛ که اگر این مدیریت ناکارآمد باشد باعث لطمات جبران ناپذیری بر همراهی سرمایه گذران در دفعات بعدی خواهد شد و مهم تر از آن بر اهداف و برنامه های پیش روی آن شرکت تازه وارد در بازارسهام تاثیرات بسیار ناخوشایندی خواهد گذاشت.

سهامداران در بازارسهام در حال حاضر در عرضه های اولیه  به صورت توده ای و یا گروهی عمل می کنند؛ البته ادله شان بر این است که با این کار و تجمیع سرمایه های بسیار بالاتر از حد معمول می توانند، باعث رشد سهام آن شرکت در مقطعی خاص و ساخت سودی خوب و مورد وثوق بشوند.

البته این حرکت ها در بازارهایی مورد اقبال قرار می گیرد، که عمق بازار کم باشد، که متاسفانه وضعیت فعلی بازار سهام هم به دلیل کمبود نقدینگی دچار همین عمق کم است.

گاهی هم این عمق کم بازار باعث می شود تا عرضه اولیه نتواند خودی نشان دهد و سهامدار تنها برای کسب  چند درصد سود بیشتر، سهام های از قبل داشته خود را با ضرر فروان تبدیل به عرضه اولیه می کنند غافل از اینکه این نوع رفتار باعث سردرگمی بازار و کم ارزش شدن جایگاه بازار در بین عموم مردم می شود و ریسک بازار سهام را به طور کلی بالا می برد؛ چراکه سهم های دارای ارزش ذاتی با فروش های غیر معمول برای خرید عرضه اولیه روبرو می شوند و به جای روند مثبت به سوی روند منفی و فرسایش سرازیر می شوند.

چاره کار اینجاست، باید سازمان بورس در عرضه های اولیه نگاهی نو داشته باشد و به جای عرضه سهام شرکت‌های کوچک که در بهترین حالت چند روزی پس از عرضه از نظر قیمتی به سوی تعادل و یا در مواردی منفی حرکت می کنند؛ باید به سمت عرضه سهام شرکت‌های بزرگتر و با حجم بیشتر حرکت کند؛ تا اگر شرکتی وارد بازارسهام می شود، بتواند در بهبودی وضعیت بازار چاره ساز باشد و نه آنکه روزهای منفی جدیدی را برای بازار به ارمغان بیاورد.بی شک با این اتفاق، بازار سهام ایران در سطح بین المللی هم می تواند شاهد روند مثبتی باشد؛ همینطور محدودیت‌عرضه های  اولیه باید در نگاه مدیران و برنامه ریزان بازارسرمایه هم تغییر کند، مثلا به جای ۱۰ درصد اولیه این رقم به ۲ درصد کاهش یابد؛ که خود اتفاقی بزرگ و صاحب محاسنی ژرف است و تامین نقدینگی آن در وضعیت کمبود نقدینگی بازار سهام می تواند بسیار آسان تر و کم چالش تر باشد و بازار سهام را به سوی روزهای پر رونق گذشته سوق دهد.

با مطالبی که بیان شد، می توان روند بازارسهام را در عرضه های اولیه کمی سردرگم و بی برنامه دانست، که اگر هم اکنون علاج واقعه نشود دشواریهای بعدی بر فرهنگ سهامداری سرمایه گذاران تاثیر ناخوشاینیدی خواهد گذاشت.

*فعال و کارشناس بازار سرمایه