ضعف سيستم ريلي دليل جذاب نبودن معادن
گروه معادن - حميد آذرمند، پژوهشگر اقتصادي مي گويد: اقتصاد ايران به رغم داشتن منابع عظيم معدني خود به دليل ايجاد نکردن سيستم ريلي و زيرساخت هاي حمل ونقل نمي تواند اين ظرفيت بالقوه را بالفعل کند. به گفته اين پژوهشگر اقتصادي وقتي که علت را بررسي مي کنيم متوجه مي شويم يکي از علل کليدي توسعه نيافتگي معادن، ضعف زيرساخت هاي حمل ونقل در بخش هاي معدن خيز کشور است. بسياري از کانون هاي معدن خيز در شرق و جنوب شرق کشور قرار دارد که زيرساخت هاي حمل ونقل در آن مناطق توسعه پيدا نکرده است.
به گزارش ماین نیوز، او گفت: از نظر يک سرمايه گذار داخلي يا خارجي که مطالعات اوليه را براي سرمايه گذاري انجام مي دهد يا معدنکاري که در حال حاضر به فعاليت مشغول است و مي خواهد معدن را توسعه دهد، توسعه نيافتگي زيرساخت هاي حمل ونقل يک عامل محدودکننده است. در واقع يک فعال بخش معدن، در کنار هزينه هاي بالايي مانند اکتشاف، استخراج و فرآوري اگر بخواهد وارد سرمايه گذاري در زيرساخت هاي حمل ونقل هم بشود، اين کار برايش صرفه اقتصادي نخواهد داشت.آذرمند افزود: اين موضوع سبب مي شود که کشورمان به رغم دارا بودن ذخاير عظيم معدني، عملابه سبب ضعف زيرساخت هاي حمل ونقل اين مزيت را از دست بدهد. اين يک بحث کاملاکليدي است و اگر رويکرد دولت فعال کردن معادن باشد بايد توسعه زيرساخت هاي حمل ونقل بخش معدن را که عمدتا حمل ونقل ريلي است، بر عهده گرفته و سرمايه گذاري هاي لازم را انجام دهد.
آذرمند ادامه مي دهد: ايران داراي ذخاير عظيمي از انواع مواد معدني است که به بهره برداري نرسيده اند،اگر قرار باشد اين ذخاير فعال شوند طبيعتا نياز به گسترش زيرساخت هاي حمل ونقل و از همه مهم تر توسعه صنعت ريلي داريم، اما وجود درآمدهاي فزاينده نفتي يک نوع احساس بي نيازي از فعال کردن ساير مزيت ها را براي ما به وجود آورده که خود اين موضوع باعث شده تا حد زيادي از توسعه زيرساخت هاي حمل ونقل مان احساس بي نيازي کنيم.
او مي افزايد: ولي با توجه به اينکه پيش بيني شده درآمدهاي نفتي در سال هاي آينده به اندازه دهه هاي قبل نخواهد بود، بنابراين فرصت مناسبي به وجود آمده تا ما بار ديگر درباره پيشران هاي رشد اقتصاد تامل و بازنگري کنيم. بي ترديد در اين بازنگري بخش حمل ونقل يکي از آن بخش هايي خواهد بود که بسيار مورد توجه سياست گذاران قرار خواهد گرفت تا يادمان بيايد روزگاري اقتصاد ايران از طريق جاده ابريشم رونق گرفته بود.
وي ادامه داد: بخش حمل ونقل يکي از کليدي ترين و مهم ترين زيرساخت هاي اقتصادي کشور است که اگر بخواهيم نرخ رشد اقتصادي بالايي را هدف گذاري کنيم، نيازمند توسعه زيرساخت هاي حمل ونقل در کشور هستيم، چرا که اگر اين بخش متناسب با هدف گذاري رشد اقتصادي توسعه پيدا نکند قطعا مانعي براي رشد اقتصادي خواهد بود.
اين پژوهشگر اقتصادي تصريح کرد: به رغم سرمايه گذاري هاي قابل توجه به ويژه از اواسط دهه 1370 تا اواسط دهه 1380 با مشاهده شاخص هاي حمل ونقل مي توان گفت متناسب با هدف گذاري صورت گرفته براي رشد اقتصادي در برنامه هاي سوم تا پنجم صنعت حمل ونقل کشور را توسعه نداده ايم. شاخص ها نشان مي دهند زيرساخت هاي حمل ونقل ما هم با الزامات دستيابي به نرخ رشدهاي بالاو هم با استانداردهاي جهاني فاصله بسياري دارد.
وي ادامه داد: در بخش حمل ونقل ريلي هم به لحاظ طول خطوط و هم از نظر گستردگي و پراکندگي خطوط ريلي و هم به لحاظ فرسودگي واگن هاي مسافري و باري ضعف داريم. ميانگين عمر واگن هاي باري ما در سال 1384 کمتر از 18 سال بود که در سال 1392 به حدود 23 سال رسيد. در مورد واگن هاي مسافري وضعيت بدتر است، البته بايد گفت طول خطوط ريلي ما طي دو دهه گذشته رشد قابل توجهي داشته ولي هنوز با سطح مطلوب فاصله بسياري داريم.