چگونه بخش معدن را بیمه کنیم؟
درس‌هایی از بیمه معدنی کشورهای انگلیسی‌زبان
گروه معادن - بخش معدن چشم به رفع تحریم‌ها دارد. هر چند در چند سال اخیر اقدامات بسیاری برای توسعه این بخش و برجسته کردن نقش آن در اقتصاد کشور شده است، اما رفع تحریم‌ها می‌تواند کمکی برای توسعه و تسهیل روند پیشرفت در آن باشد.
به گزارش ماین نیوز، واردات تجهیزات و ماشین‌های معدنی، همکاری در زمینه اشتراک‌گذاری دانش و فناوری، ارتباط تجاری و آزاد با بازارهای جهانی و بهره‌مند شدن از آخرین تغییرات و تحولات این حوزه از جمله مهم‌ترین مواردی است که بخش معدن ایران می‌تواند از آن بهره‌مند شود. با این حال، بخش‌های اقتصادی کشور به صورت جزیره‌ای عمل نمی‌کنند و بهبود شرایط در دیگر حوزه‌های اقتصادی هم می‌تواند به پیشرفت‌ها و توسعه‌های معدنی کمک کند. یکی از این بخش‌ها بیمه است.بیمه در چند سال اخیر و به دنبال تحریم‌های ظالمانه اقتصادی، ضربه‌های زیادی خورده و نتوانسته آن طور که باید نقش خود را در اقتصاد کشور ایفا کند. در حال حاضر سهم بیمه در تولید ناخالص داخلی نسبت به سهم آن در تولید کشورهای توسعه‌یافته بسیار اندک است و در سال‌های آینده می‌تواند با سرعت بسیاری رشد کند؛ البته در صورتی که شرایط آن فراهم شود.
یکی از مهم‌ترین بخش‌های بیمه که در سال‌های گذشته نتوانسته رشد چندانی داشته باشد، بیمه اتکایی است. بیمه اتکایی به فرآیند بیمه شرکت‌های بیمه‌ای از سویدیگر شرکت‌های این حوزه اطلاق می‌شود و از این طریق می‌توان بسیاری از مخاطرات و ریسک‌های مالی و اقتصادی را به خارج از مرزهای کشور انتقال داد تا اقتصاد با سلامت بیشتری رشد کند. با رفع تحریم‌ها و اقبالی که هم‌اکنون هم کشورهای جهان برای همکاری بیمه‌ای با ایران داشته‌اند، می‌توان انتظار داشت که در سال‌های آینده نقش بیمه در اقتصاد ایران افزایش یابد. اما این بخش اقتصادی چه کمکی می‌تواند به حوزه معدن و صنایع معدنی کند؟
معدن یکی از پرمخاطره‌ترین حوزه‌های اقتصادی است و نیاز به حمایت‌های زیادی از جانب بخش بیمه دارد. به عبارتی در صورتی که بیمه حامی آن باشد، توسعه بخش معدن تضمین خواهد شد و کشور می‌تواند به اهداف تعیین شده خود دست پیدا کند. ۲ حوزه‌ای که به نظر می‌رسد هم‌اکنون در معادن و صنایع معدنی کشور نیاز بیشتری به بیمه شدن و تضمین سلامت آنها وجود دارد، حوزه‌های کارگری و سلامت کارکنان و اکتشافات است. کارگران معادن و صنایع معدنی با خطرات زیادی روبه‌رو هستند و بیمه می‌تواند سلامت آنها و کارفرمایان را تضمین کند.
از طرفی اکتشافات معدنی هم با مخاطرات اقتصادی و ریسک مالی زیادی مواجه است که احتیاج آن را به بیمه قطعی می‌کند. در هر صورت، ضمن آنکه بخش بیمه و فعالان این حوزه به دنبال کمک بیشتر به رشد اقتصادی و توسعه معدنی است، اطلاع از تجربه و نحوه تعامل این ۲ حوزه اقتصادی مهم در کشورهای دیگر هم می‌تواند، راهگشا و چراغ راهنمایی برای مسیر پیش‌رو باشد.
صنعت بیمه در جهان به طور معمول در چند زمینه مختلف، ادامه فعالیت معدنکاران را تضمین می‌کنند: که عبارتند از؛ مدیریت مخاطرات، منافع نیروی انسانی، خدمات بازنشستگی. البته مورد سوم در تمام حوزه‌های اقتصادی و فعالیت‌های مختلف وجود دارد و عمومی است. اما مدیریت مخاطرات و منافع نیروی انسانی در معدنکاری و فرآوری محصولات معدنی بسیار پررنگ است.
کشورهای مختلف، حلقه‌های مختلف زنجیره تولید و فروش مواد معدنی را بیمه می‌کنند. از اکتشاف که بیشترین ریسک مالی را دارد تا تولید و حمل‌ونقل و صادرات. پوشش‌های بیمه حتی برای عملیات بستن و پایان فعالیت‌های معدنکاری در معادن هم وجود دارد. آنها ریسک‌های محیطی و اثرات منفی احتمالی معدنکاری بر محیط‌زیست را هم مدیریت می‌کنند که در صورت رخ دادن اتفاقات ناگوار بتوان به سرعت فرآیندهای اصلاح را شروع کرد.
نیروی انسانی هم نیاز به بیمه شدن در مقابل مخاطرات و ریسک‌های موجود در محیط‌های معدنی دارد که شرکت‌های معدنی جهان این شرایط را برای آنها فراهم می‌کنند. به این صورت، تنها بر افزایش ایمنی محیط کار و شیوه‌های فعالیت تاکید نمی‌شود و در کنار آن بر پوشش و جبران اندک حوادث ایجاد شده هم تمرکز می‌شود.
بیمه‌گرهای معدنی امریکا
یک شرکت بیمه امریکایی که یکی از مهم‌ترین حوزه‌های فعالیت آن، پوشش مخاطرات مرتبط با فعالیت‌های معدنکاری است، از یک فرآیند ۶ مرحله‌ای برای درک نیاز مشتریان خود استفاده می‌کند.
شرکت «لاکتون» در مرحله نخست، اهداف و برنامه‌های مشتریان را بررسی می‌کنند. در گام بعد، مخاطرات و ریسک‌های موجود در رسیدن به این اهداف شناسایی می‌شوند و در سومین مرحله، تحلیل‌های بیمه و مدیریت مخاطرات برای آنها انجام می‌شود. پس از طی این گام‌ها، برنامه بیمه و مخاطرات استراتژیک برای شرکت معدنی مورد مطالعه تهیه می‌شود و در نهایت این برنامه به مشتری ارائه شده و در زمان انجام کارها هم اندازه‌گیری و نظارت بر نحوه اجرا انجام می‌شود.
البته این شرکت هم مانند دیگر شرکت‌های بیمه مجبور به اطاعت از قوانین و مقررات بیمه‌ای کشور خود است. این شرکت در کشورهای دیگری هم که فعالیت می‌کند (مانند انگلستان یا کشورهای جنوب شرقی آسیا) باید از قوانین کشورهای میزبان خود تبعیت کند. به همین دلیل است که چنین شرکتی در انتخاب کشورهای مورد فعالیت خود وسواس به خرج می‌دهد و پیش از هر چیز باید اقدام به فراهم کردن قوانین و مقررات بخش بیمه اقدام کرد؛ به نحوی که این قوانین در ذات خود بتوانند از بخش معدن حمایت کنند و پس از آن است که می‌توان به دنبال جذب و همکاری با شرکت‌های بزرگی بود که بتوانند در این محیط فعالیت کنند.
بیمه معدنی در بریتانیا
از دیگر شرکت‌های بیمه‌ای که در حوزه معدنی هم فعالیت دارند، می‌توان به گروه بیمه «ام‌آی‌جی» بریتانیا اشاره کرد. البته تفاوت این شرکت با بسیاری دیگر از شرکت‌های معدنی در آن است که «ام‌آی‌جی» به صورت تخصصی به فعالیت در حوزه بیمه بخش معدن فعال است و به طور مستقیم با شرکت‌های این حوزه همکاری می‌کند. این شرکت بین‌المللی، گروه‌های کاری مختلفی در کشورهای مختلف ایجاد کرده تا بتواند به تقاضای بازار پاسخ گوید.
این شرکت در بخش‌های مختلف معدنی به فعالیت می‌پردازد. مانند پوشش مخاطرات باطله‌های معدنی، مسیرهای حمل‌ونقل، ریسک زنجیره تامین، خطرات زیست‌محیطی، ناآرامی‌های سیاسی، خطرات سایبری، مشکلات کارگری و هر نوع تاخیر یا شکست در تولید و فروش محصولات معدنی. در هر صورت، آنچه این شرکت را از برخی از شرکت‌های بیمه بین‌المللی متمایز کرده، نوآوری آن در خدمات جدید است.
کارشناسان این شرکت، زمانی که برای رسیدگی به پرونده بیمه یا ادعای مدیران یک شرکت معدنی در محل پروژه حضور پیدا می‌کنند، علاوه بر سنجیدن ابعاد کار و خسارات وارد شده، به بررسی ریشه‌های آن هم اقدام می‌کنند. آنها دلیل رخ دادن یک حادثه را پیدا می‌کنند و در جلسه تشکیل شده با حضور مدیران به آنها کمک می‌کنند که از این اتفاق درس بگیرند. در این صورت، روندها و فرآیندهای تولیدی شرکت در صورت نیاز اصلاح می‌شود تا احتمال بروز خطا در آینده کاهش یابد.
در این صورت، ضمن آنکه به احتمال زیاد سودآوری شرکت بیمه افزایش پیدا می‌کند از اتفاقات ناگوار و خسارت‌های متعاقب آن به شرکت‌های معدنی هم تا حدی پیشگیری می‌شود. در این صورت، درآمدهای ملی صرف جبران اشتباهات نخواهد شد و توسعه معدنی و اقتصاد کشورها با سرعت بیشتری انجام می‌شود.