امروزه فروش سنگ‌های تزئینی در جهان سود قابل‌توجهی به همراه دارد. به گونه‌ای که بسیاری از کشورهای دارنده ذخایر سنگ‌های تزئینی ...

امروزه فروش سنگ‌های تزئینی در جهان سود قابل‌توجهی به همراه دارد. به گونه‌ای که بسیاری از کشورهای دارنده ذخایر سنگ‌های تزئینی سرمایه‌گذاری بسیاری در این حوزه انجام داده و با صادرات آن به سود می‌رسند. ایران نیز از ظرفیت بسیار بالایی در این بخش برخوردار است اما به دلیل در اختیار نداشتن فناوری‌های روز جهان نتوانسته در این بخش در جایگاه واقعی خود قرار گیرد. البته فعالان این حوزه معتقدند با برداشته شدن تحریم‌ها و ورود فناوری‌های نوین به کشور شاهد رشد و توسعه صادراتی محصولات سنگی کشور خواهیم بود.

شرایط بحرانی سنگ ایران

احمد شریفی، عضو هیات‌مدیره و دبیر انجمن سنگ ایران درباره شرایط کنونی معادن ایران و همچنین صنعت مربوط به آن در گفت‌وگو با صمت اظهار کرد: هم‌اکنون شرایط بحرانی بر صنعت سنگ ایران حکمفرماست؛ به گونه‌ای که در معادن سنگ‌های تزئینی ۲۵میلیون تن ظرفیت تولید داریم اما مقدار تولید واقعی کمتر از ۱۵ میلیون تن در سال است. 

او ادامه داد: در بخش معادن سنگ تزئینی به هیچ عنوان نمی‌توانیم میزان تولید را به ظرفیت اعلام شده برسانیم. دلیل این موضوع کاهش مصرف سنگ در کشور است. در امسال واحدهای فرآوری با اینکه حدود ۱۶۰میلیون مترمربع ظرفیت اسمی دارند اما کمتر از ۸۰ میلیون مترمربع یعنی کمتر از نصف ظرفیت کارخانه‌های سنگبری سنگ تولید کردند که از این مقدار، حدود ۵۰درصد آن بدون استفاده باقیمانده و مشتری برای آن وجود ندارد. 

شریفی افزود: یکی از دلایل عمده فروش نرفتن محصولات سنگی، رکود حاکم بر بخش ساختمان است. به عنوان مثال در سال ۱۳۹۲، ۱۴۰ میلیون مترمربع مجوز ساخت ساختمان از سوی شهرداری صادر شد اما در امسال، این مقدار به ۴۰ میلیون مترمربع رسید و همین امر نشان می‌دهد وضعیت واحدهای سنگبری کشور در امسال به چه شکل خواهد بود. 

دبیر انجمن سنگ ایران بر این باور است که برای رهایی از این بحران راهکارهای بسیاری وجود دارد و نمی‌توان گفت که شرایط پساتحریم به تنهایی گره‌گشا است. در این‌باره باید صادرات محوری را در برنامه‌های این حوزه از معدن و فعالیت‌های معدنی قرار داد چراکه ایران ظرفیت لازم برای صادرات سنگ‌های تزئینی را داراست. 

او به میزان درآمد حاصل از این دسته از مواد معدنی اشاره کرد و گفت: درحال‌حاضر کل درآمد حاصل از صادرات سنگ‌های تزئینی در سال گذشته 200 میلیون دلار بوده و در امسال با کاهش روبه‌رو شده است. در حالی‌که ترکیه رقمی حدود ۲/۵ میلیارد دلار در سال از صادرات سنگ ساختمانی درآمد دارد. این در حالی است که کشور ترکیه و ایران همزمان با یکدیگر فعالیت در حوزه سنگ‌های تزئینی را آغاز کردند، اما ترکیه سرعت و رشد قابل‌توجهی نسبت به ایران در صنعت سنگ داشته است.

چشم‌انداز 5 ساله صنعت سنگ

احمد شریفی به چشم‌انداز صنعت سنگ ایران که برای ۵سال آینده در نظر گرفته شده، اشاره کرد و گفت: باید بتوانیم در سال ۱۳۹۹ میزان درآمد خود از محل صادرات را به ۲میلیارد دلار برسانیم. البته رسیدن به این میزان کار ساده‌ای نیست و نیازمند حمایت است. 

وی در ادامه گفت: زمانی که فعالیت صنعت سنگ در کشور ترکیه آغاز شد دولت این کشور امکانات بسیاری برای فعالان این حوزه فراهم کرد. پرداخت یارانه برای فعالان صنعت سنگ برای حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی از این جمله است. همچنین پرداخت هزینه بازاریابی، تخصیص یارانه برای انبارهای بازارهای هدف، پرداخت اجاره ۴سال انبارها و در اختیار گذاشتن تسهیلات با بهره بسیار کم از دیگر اقدامات دولت ترکیه برای حمایت از صنعت سنگ تزئینی این کشور بوده که منجر به بالارفتن جایگاه صنعت سنگ ترکیه از صفر به جایگاه امروزی آنها شده است. 

شریفی معتقد است که نباید صنعت سنگ تزئینی را رها کرده و تصور کنیم که در شرایط پساتحریم، بدون هیچگونه کمکی می‌تواند از شرایط بحران خارج شود. البته افراد حاضر در این بخش تلاش خود را برای خارج شدن از بحران را خواهند داشت اما اگر حمایتی از سوی دولت انجام نشود علاوه بر خارج نشدن از رکود، چشم‌انداز ۱۴۰۴ به طور قطع تحقق پیدا نخواهد کرد. 

وی افزود: دولت باید در بازارهای هدف از فعالان این حوزه حمایت کرده و برای حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی و تخصصی سنگ یارانه تخصیص داده و به ایجاد انبارهای صادراتی کمک کند تا به این ترتیب صنعت سنگ تزئینی در شرایط پساتحریم، صادرات محور شود و بتواند سهمی از بازارهای هدف را در مقابل رقیبان خود همچون ترکیه به‌دست گرفته و به‌تدریج به برنامه ششم توسعه بر اساس برنامه‌ریزی انجام شده برسد. 

شریفی درباره ایجاد ارتباط با کشورهای صاحب قدرت و پیشرو در صنعت سنگ نیز اظهار کرد: یکی از کشورهای مهم در صنعت سنگ جهان کشور ایتالیا است. در این میان جلساتی با انجمن صنعت سنگ ایتالیا در نمایشگاه ورونای ایتالیا داشتیم. همچنین در تهران با حضور وزیر صنعت، معدن و تجارت ایران و وزیر صنعت و معاون وزیر کشور ایتالیا تفاهمنامه‌ای درباره آموزش، ارتقا و انتقال فناوری و استفاده از ظرفیت‌های بازار صادراتی ایتالیا منعقد شد. به این ترتیب که ظرفیت خالی این صنعت را پر کرده و ایتالیا را به عنوان یک شریک خوب در کنار خود نگه داریم. 

شریفی گفت: انجمن سنگ ایران به شکل جدی به دنبال ایجاد موسسه‌های آموزشی و ارتقای نیروی صنعت سنگ کشور با حضور کارشناسان ایتالیایی است تا بتواند زمینه را برای موفقیت و رشد صنعت سنگ ایران هموار کند. همچنین با انجمن‌های سنگ تزئینی کشورهای ترکیه، چین و آلمان مذاکراتی انجام داده‌ایم و قصد داریم که تفاهمنامه‌هایی را با آنها به امضا برسانیم. همچنین بازار خاورمیانه مثل جمهوری آذربایجان، ارمنستان و کردستان عراق و همچنین کشورهای اروپایی، بازار خوبی برای سنگ ایران است. در این میان روسیه نیز یکی از بهترین بازارهای هدف است چراکه با توجه به شرایط کنونی و مشکلاتی آنها با کشور ترکیه، می‌توانیم برنامه‌های خوبی برای صادرات به این کشور داشته باشیم.
 

برجام نخستین گام برای کسب سهم از بازار سنگ

فرزاد طاهری مدیرعامل شرکت «زرسا سنگ زاگرس» نیز درباره آثار برجام بر معادن سنگ تزئینی ایران و همچنین صنعت سنگ ایران به صمت گفت: تحریم‌ها مشکلات بسیاری در تولید سنگ تزئینی و معادن این کانی در ایران ایجاد کرده که ازجمله مهم‌ترین آنها گران شدن و ورود دلالان به بازار لوازم یدکی ماشین‌آلات سنگین معدنی، ورود پیدا نکردن فناوری‌های روز به کشور و... است. با فرض همه محدودیت‌های تولید، بیان این نکته مهم است که صادرات محصول تولید شده با فناوری قدیمی با سختی‌های بسیاری مواجه است زیرا تبادلات بانکی بین‌المللی قطع شده و در کل ریسک خرید سنگ از ایران افزایش یافته است. 

او بر این باور است که با برداشته شدن تحریم‌ها و اجرای برجام، مشکلاتی همچون جابه‌جایی پول و انتقال آن از طریق واسطه‌ها رفع می‌شود و از آنجایی‌که تنوع و کیفیت سنگ تزئینی ایران از لحاظ کیفیت، طرح و رنگ در مقام نخست جهان قرار دارد، در صورت تسهیل تجارت بین‌المللی و توجه به فرآیند اعتمادسازی، به طور قطع ایران جایگاه مناسبی را در بازار بین‌المللی به خود اختصاص خواهد داد. در این زمینه، برجام نخستین قدم در کسب سهم مناسب از بازار است. 

طاهری افزود: با اجرایی شدن برجام، کشورهای تاثیرگذار در بازار سنگ تزئینی، به سمت ایران جذب خواهند شد. برای این کانی باید ۲ بازار یعنی بازار صادرات سنگ خام (کوپ فرآوری نشده) و صادرات سنگ فرآوری شده مدنظر قرار گرفته شود. گفتن این نکته مهم است که شرکای ایران در زمینه سنگ‌های خام کشور در درجه نخست ایتالیا و همچنین چین و اسپانیا و هند خواهند بود. او ادامه داد: برای سنگ‌های فرآوری شده ایران نیز بازارهای مناسبی وجود دارد که از جمله مهم‌ترین آنها کشورهای چین، امریکا و کشورهای حوزه خلیج‌فارس و شرق و جنوب شرق آسیا است.