پاتریک کینگزلی/تحلیل‌گر

بحران پناهندگان پدیده‌ای نیست که صرفاً به این روزها مرتبط باشد یا خیلی جدید باشد بلکه پدیده‌ای نو برای اروپا و غرب است. تا پایان سال 2014 تنها حدود 14درصد از جمعیت جهان که جابه‌جا شده بودند در کشورهای توسعه‌یافته زندگی می‌کردند. کمتر از 6درصد از پناهجویان سوریه به دنبال پناهگاهی در اروپا بودند (222156 از میان 4میلیون نفر). در حقیقت نباید این سوال را پرسید که چه چیزی باعث بحران مهاجرت در این مدت شده‌است بلکه باید این پرسش اصلی مطرح شود که چرا اروپا اکنون بیدار شده و به وجود آن پی برده‌است.

این بحران همانند یک فراخوان برای بیداری عموم بوده‌است. سال گذشته حدود 220هزار نفر در جستجوی پناهگاه با قایق به اروپا آمده‌اند؛ این یک رکورد است. امسال این رقم به مراتب بیشتر شده‌است. بیش از 900هزار نفر در سواحل یونان و ایتالیا حضور دارند. چرا؟

نخستین دلیل به جنگ داخلی سوریه باز می‌گردد. بر اساس آمار به دست آمده از سازمان ملل متحد و همچنین داده‌های دولت‌های یونان و ایتالیا، اکثریت افراد مهاجر از سوریه آمده‌اند. البته شک و شبهه‌هایی در مورد دقت این داده‌ها وجود دارد اما بر همه واضح و آشکار است که اکثریت افراد مهاجری که به اروپا سفر می‌کنند را مردم سوریه تشکیل می‌دهند. واقعیت این است که آن‌ها از رسیدن به آرامش در کشور خو ناامید شده‌اند. به نظر می‌رسد جنگ سوریه هیچ‌گاه به پایان نخواهد رسید. مردم چهار سال جنگ و خونریزی را تحمل کرده‌اند. پنج سال به نظر بیش از حد تحمل است.

اما دلیل دیگر این است که آن‌ها امیدی به کشورهای همسایه خود در خاورمیانه ندارند. در حال حاضر برای مردم سوریه تقریباً غیرممکن است که اجازه قانونی برای ورود به کشورهای عربی پیدا کنند. تا کنون حدود 4میلیون نفر موفق شده‌اند به ترکیه، لبنان و اردن بروند اما این روزها اروپا گزینه جذابی شده‌است چرا که کشورهایی که در آن زندگی می‌کنند دیگر امنیت‌های قانونی برای آن‌ها تأمین نمی‌کنند. اکثریت آن‌ها حق کار ندارند؛ هیچ‌یک به طور رسمی به عنوان پناهنده شناخته نمی‌شوند و فرزندان آن‌ها حق تحصیل و رفتن به مدرسه را ندارند. در حال حاضر حدود 400هزار کودک سوری در ترکیه زندگی می‌کنند که بر اساس داده‌های رسمی ترکیه در نظام تحصیلی این کشور درس نمی‌خوانند. خاورمیانه به جایی غیرقابل زندگی برای آن‌ها تبدیل شده‌است.

بریتانیا سعی دارد چادرهایی را برای حمایت از پناهندگان تأمین کند اما این تأثیری ندارد. تنها یک‌پنجم از پناهندگان در چادر زندگی می‌کنند. اکثر آن‌ها کار و تحصیلات ندارند. صدها هزار نفر از آن‌ها به پشتوانه کنسوانسیون 1951 پناهندگان به اروپا مهاجرت می‌کنند تا به حقوق خود دست پیدا کنند. بسیاری از آن‌ها طی این چهار سال جنگ تصور می‌کردند که وضعیت موقتی است اما اکنون به این نتیجه رسیده‌اند که موقتی نیست برای همین قصد سفر کرده‌اند.

بسیاری از مردم سوریه از طریق لیبی به ایتالیا می‌روند؛ برخی نیز از ترکیه به یونان پناه می‌برند. اما همه این‌ها دشوار است. اکثراً از طریق دریا صورت می‌گیرد و سختی‌های بسیاری دارد. اروپا تصور می‌کرد مردم زندگی خود را از طریق دریا به خطر نخواهند انداخت اما مردم سوریه این کار را کردند. اکنون طوفانی از مهاجران و پناهندگان به پا شده‌است. خاورمیانه جایی برای آن‌ها ندارد، اروپا نیز نمی‌تواند راه بر آن‌ها ببندد.

منبع: گاردین