بررسی عملکرد بودجه عمرانی در ١٣ سال گذشته نشان می‌دهد در هیچ یک از سال‌ها اعتبارات این بخش حتی در سال‌هایی که قیمت نفت به بیش از ١١٠ دلار رسید ١٠٠ درصد پرداخت نشده است

به گزارش صدای اقتصاد کاهش بی سابقه قیمت جهانی نفت تا 33 دلار، تهدید بزرگی برای کشورهای است که اقتصادی متکی به نفت دارند. این کشورها به دلیل اینکه بودجه ای کاملا وابسته به درآمدهای نفتی دارند، با افت قیمت طلای سیاه، صدمات و آسیب های خواهند خورد. ایران نیز در طول 30 ساله گذشته جز کشورهای در حال توسعه ای است که بودجه خود را با فروش بشکه های نفت تامین کرده است. اکنون این سوال مطرح می شود که با کاهش معنادار بهای نفت جهانی کدام یک از بخش های اقتصاد کشور متحمل خسارات و عقبگرد خواهند شد. پروژه های نیمه تمام از جمله بخش های است که بدون شک یکی از قربانیان اصلی کاهش بهای نفت خواهد بود.

بررسی عملکرد بودجه عمرانی در ١٣ سال گذشته نشان می‌دهد در هیچ یک از سال‌ها اعتبارات این بخش حتی در سال‌هایی که قیمت نفت به بیش از ١١٠ دلار رسید ١٠٠ درصد پرداخت نشده است. به همین دلیل در سال های گذشته یعنی از سال ١٣٨١ تا ١٣٩٣ تنها ٦٧ درصد از اعتبارات محقق شده است و از آنجا که همواره در این سال‌ها اعتبارات پیش‌بینی‌شده نسبت به اعتبار مورد نیاز پروژه‌ها نیز عقب‌تر بوده از این رو از مجموع ٥٢٦ طرحی که در هر سال باید به اتمام می‌رسید تنها ١٢٦ طرح خاتمه یافته که به مفهوم نیمه‌تمام ماندن ٧٤ درصد از پروژه‌های کلنگ‌زنی شده است.

از سوی دیگر نیمه‌تمام ماندن پروژه‌ها سبب شده هزینه‌ای معادل ٩٠ هزار میلیارد تومان مازاد بر پیش‌بینی قوانین بودجه بر اقتصاد تحمیل شود. به عبارت ساده‌تر در ١٣ سال گذشته در مجموع ٤١ درصد از اعتبارات عمرانی برای هزینه تاخیر در اتمام طرح‌ها بوده نه عملیات جدید.

براساس آمارهای منتشر شده، دولت یازدهم در شرایطی روی کار آمد که نزدیک به 3 هزار پروژه نیمه تمام ملی و استانی در کشور وجود داشت که نیازمند بودجه برای تکمیل بودند. اما طی دو سال گذشته برخی از این پروژه ها تعیین تکلیف و یا تکمیل شده اند.با این حال هنوز انبوهی از پروژه های نیمه تمام وجود دارد که تکمیل آنها نه در توان بخش خصوصی است و نه منابع بودجه ای دولت  کفاف تکمیل آنها را می دهد.

مرکز پژوهش های مجلس نیز در تازه ترین گزارشی که درمورد پروژه های نیمه تمام منتشر کرد به بررسی طرح های تملک دارایی های سرمایه ای ای پرداخته است. در این گزارش آمده که در حال حاضر 2906 طرح نیمه تمام عمرانی در کشور وجود دارد که دولت برای تکمیل آنها به 2000 تریلیون، معادل 2000 هزار میلیارد ریال بودجه نیاز دارد. این در حالی است که با توجه به اینکه این میزان بودجه در حال حاضر در اختیار دولت نیست و اجرای طرح های عمرانی معمولا بیش از یک سال زمان نیاز دارد برای پایان یافتن این طرح ها در یک دوره 8 تا 10 ساله با در نظر گرفتن رشد هزینه ها و ضریب تعدیل، این عدد به 4000 تریلیون ریال می رسد. بنابراین دولت باید 4000 هزار میلیارد تومان اعتبار در اختیار داشته باشد تا بتواند این 2906 پروژه را به اتمام برساند.

اما بیشترین آسیب در میان پروژه های نیم تمام عمرانی در کدام یک از بخش ها رخ خواهد داد؟ با توجه به اینکه بسیاری از پروژه های نیمه رها شده در بخش پروژه های نفتی هستند و این پروژه ها نیز به سرمایه گذاری های هنگفت نیاز دارند، براساس تحلیل های کارشناسان پیش بینی می شود که شکننده ترین بخش پروژه های نیمه تمام همین نفتی ها باشند. از سوی دیگر تحلیلگران این بازار بر این باورند که با ورود سرمایه گذاران خارجی به این بخش ها می توان بخشی از هزینه های هنگفت این پروژه ها را از روی دوش دولت برداشت. رونمایی از قراردادهای جدید نفتی در آذر ماه بخشی از این نگرانی ها درمورد حضور سرمایه گذاران خارجی را بهبود بخشده است.