چین به دنبال سلطه بر معادن مغولستان؟
گروه معادن - تصویرهای منتشر شده ازخودسوزی یک فعال معدنی در مغولستان در یک کنفرانس خبری که به قرارداد فروش یک معدن زغال‌سنگ این کشور به چین اعتراض داشت شوک زیادی به جامعه معدنی جهان وارد کرد.
به گزارش ماین نیوز، گفته می‌شود که رییس اتحادیه یادشده ترتیب یک کنفرانس خبری را داده تا بتواند همه توجه‌ها را به سمت معدنکاران مغولی جلب کند که احتمالا در پی قرارداد دولت مغولستان با چین شغل خود را از دست خواهند داد و معدنچیان چینی جایگزین آنها خواهند شد.به گزارش پایگاه تخصصی «ماینینگ»، قرارداد معدنی امضا شده بین مغولستان و چین مربوط به شرکت معدنکاری دولتی «اردنز تاوان تولگوی» می‌شود که مجوز بهره‌برداری از یک ذخیره بزرگ زغال‌سنگ در نزدیکی مرز با چین را در اختیار دارد.
وی پیش از سوزاندن غیرمنتظره خود به خبرنگاران گفت: «دولت دیگر از شرکت ما حمایت نمی‌کند و خانواده‌های کارگران را مجبور کرده تا از گرسنگی بمیرند. این است دلیل آنکه من خودم را برای مردم مغولستان و کودکان‌مان می‌سوزانم. »
در ادامه وی مایعی را روی خود ریخت و سپس خود را آتش زد که باعث شد روی زمین بیفتد. این اتفاق باعث شوک و هراس حاضران در کنفرانس شد و در ادامه ۳ مرد نیز تلاش کردند تا با ژاکت‌های خود آتش وی را خاموش کنند. در نهایت کپسول آتش‌سوزی به این قائله پایان داد.
فرد نامبرده، بلافاصله به یک مرکز درمانی منتقل شد ولی گفته می‌شود که وضعیت جسمانی او وخیم است. گزارش‌ها حاکی است که وی دچار سوختگی ۴۰درصدی شده است.
حکایت چیست؟
دولت مغولستان قصد دارد سهام خود را در ۱۰ شرکت دولتی این کشور ازجمله بخشی از معدن «تاوان تولگوی» را با هدف جذب بیشتر سرمایه‌گذاران خارجی بفروشد. وضعیت حال حاضر اقتصاد این کشور، چندان مطلوب نیست و دولت امیدوار است که بتواند با این راهکار، باعث رونق اقتصادی کشور خود شود.
ماه قبل، شرکت «اردنس تی‌تی»، ۲۰۳ کارگر خود را به معدن «تی‌تی‌جی‌وی» انتقال داد که یک شرکت چینی است. این قرارداد باعث شد که کار مغول‌ها از بین برود؛ حتی برخی از مردم این کشور ادعا می‌کنند دلیل نوشته شدن این قرارداد به انگلیسی آن بوده که معدنکاران درباره محتوای آن دچار ابهام و تردید شوند.
در هر صورت، سیاست‌های معدنی جدید مغولستان را نمی‌توان تصمیماتی یکباره دانست. این کشور بیش از یک‌سال است که در حال افزایش روابط تجاری و دیپلماتیک خود با چین است. مجله «دیپلمات» ژاپن که به پوشش اخبار و اتفاقات کشورهای آسیایی و اقیانوسیه می‌پردازد، برای اثبات ادعای خود درباره افزایش روابط چین و مغولستان، به سخنان تساخیاگین البگدورج، رییس‌جمهور مغولستان استناد می‌کند که در سفر ۳ روزه اخیر خود به چین، روابط ۲ کشور را در «بهترین وضعیت تاریخی» خود نامیده بود. سال گذشته هم «جین پینگ شی»، رییس‌جمهور چین، مغولستان را از یک «شریک استراتژیک» به یک «شریک استراتژیک کامل» ارتقا داده بود.
دلیل مخالفت مردم چیست؟
وابستگی شدید مغولستان به چین جای تردید ندارد. براساس داده‌های پایگاه اقتصادی-آماری «تریدینگ اکونومیکس» در سال ۲۰۱۵م، چین مقصد ۸۹ درصد از محصولات صادراتی مغولستان و ۲۶درصد از واردات آن است؛ با توجه به آنکه اقتصاد مغولستان بر پایه بخش معدن بنا شده، این آمار به معنای آن است که چین بزرگترین شریک معدنی مغولستان هم به شمار می‌آید.
این وابستگی شدید به بخش معدن و همچنین بازار چین، باعث شده که مغولستان بیش از هر کشور دیگر از رکود معدنی کنونی جهان آسیب ببیند. به دلیل همین ضربه‌های اقتصادی و شوک‌های معدنی است که دولت مغولستان تصمیم به واگذاری بسیاری از شرکت‌های دولتی خود کرده است. علاوه بر این راهکار، استخدام‌های سختگیرانه، کاهش حقوق و اخراج کارکنان از دیگر اقدامات دولت مغولستان در سال گذشته بوده است؛ اقداماتی که به هیچ‌وجه به مذاق مردم آن خوش نیامده و اعتراض‌های عمومی در پی داشته است.
با این حال، علاوه بر شرایط نامساعد اقتصادی مغولستان، شهروندان آن دغدغه‌های بزرگتری دارند. در سالی که مغولستان آماده می‌شود تا بیست‌وپنجمین سالگرد استقلال خود را جشن بگیرد، مردم نگران هستند که استقلال این کشور زیر سوال برود. هر چند مقامات چینی بارها عنوان کرده‌اند که به استقلال و قلمرو این کشور احترام می‌گذارند، برخی از کارشناسان سیاسی و اقتصادی معتقدند که اقدامات اژدهای زرد باعث شده که استقلال اقتصادی و معدنی مغولستان زیر سوال برود. هر چند این شکل از دست دادن استقلال، به صورت نظامی یا سیاسی نیست، پیامدهای زیادی برای شهروندان و مردم مغولستان خواهد داشت.
تصمیم دشوار دولت مغولستان
مغولستان به‌عنوان عربستان معدن شهرت یافته است. این کشور در ۱۵-۱۰ سال اخیر به لطف سرمایه‌گذاری‌های خارجی قابل توجه توانسته رشدی نجومی در بخش معدن خود داشته باشد؛ این رشد و توسعه هم در اقتصاد این کشور مشاهده شده و هم در تولیدات معدنی آن. این سخنان را رییس کمیسیون معدن خانه اقتصاد ایران مطرح کرد. سعید صمدی ادامه داد: دولت مغولستان در این زمینه باید تصمیم‌گیری کند که می‌خواهد توسعه معدنی خود را با استفاده از سرمایه‌گذاران داخلی پیش ببرد یا سرمایه‌گذاران و شرکای معدنی خارجی. در هر صورت، دولت این کشور تصمیم گرفته که با شرکت‌های بزرگ بین‌المللی همکاری کند.
صمدی با اشاره به روند توسعه معدنی مغولستان تصریح کرد: در آینده، مغولستان می‌تواند جایگاه بسیار بالایی در بین کشورهای معدنی جهان داشته باشد. بخش خصوصی این کشور، نقش زیادی در معادن آن ندارند و اگر هم حضوری داشته باشند، به‌صورت فعالیت در معادن غیرمجاز است. در معادن بزرگ، این شرکت‌های خصوصی و داخلی نقش قابل‌توجهی ندارند.
رییس کمیسیون معدن خانه اقتصاد درباره خودسوزی رییس اتحادیه تجاری مغولستان اظهار کرد: بحرانی که از یک سال قبل در بخش معدن جهان به وجود آمده و پیش‌بینی می‌شود که تا ۲ سال دیگر ادامه یابد، بحران‌های مختلفی در کشورهای معدنی به وجود می‌آورد و خودسوزی رییس انجمن تجاری مغولستان را هم می‌توان ناشی از همین بحران‌ها دانست.
وی با اشاره به اعتراضات مردم مغولستان در مقابل سیاست‌های معدنی دولت این کشور گفت: با آنکه بسیاری از مردم مغولستان نسبت به افزایش قدرت چین در این کشور و زیر سوال بردن استقلال اقتصادی و معدنی این کشور، اعتراض دارند باید به این نکته اشاره کرد که چین، تنها کشور حاضر در این منطقه نیست. شرکت‌های استرالیایی مانند ریوتینتو هم نقش فعالی در بخش معدنی مغولستان دارند.
صمدی افزود: در هر صورت، به دلایلی مغولستان مجبور به همکاری معدنی با چین است؛ حتی اگر این موضوع به مذاق شهروندان این کشور خوش نیاید. به‌عنوان مثال، مغولستان ۴ تا ۴/۵میلیون نفر جمعیت دارد که ۲میلیون نفر از آنها دامدار هستند. با توجه به این تنها ۲/۵میلیون نفر از آنها می‌توانند در بخش معدن اثرگذار باشند. ولی کشور شرایط دشواری برای معدنکاری دارد و بیشتر معادن هم مشکل زیربنایی و کمبود نیروی‌انسانی ماهر دارند؛ شرایطی که برعکس ایران است. ضمن اینکه مغولستان به دریای آزاد هم دسترسی ندارد و به طبع هر محصولی که تولید بکند، نزدیکترین راه برای صادرات آن، چین است. به همین دلیل مجبور است که با چین کنار بیاید.
رییس کمیسیون معدن خانه اقتصاد در پایان گفت: با این حال ممکن است یکسری اختلاف‌ها و کشمکش‌های تاریخی هم بین ۲ کشور وجود داشته باشد؛ مانند بحث استعمار و زیر سوال بردن استقلال مغولستان. با این حال و در جمع‌بندی می‌توان گفت که مغولستان برای توسعه بخش معدن خود مجبور است که به سمت دریاهای آزاد و همکاری معدنی با چین حرکت کند. بیشترین راه و بهترین مشتری محصولات معدنی مغولستان، چین است. چون جاده و زیرساخت‌های حمل‌ونقل مناسب هم ندارد. با این وضعیت می‌توان گفت مسائل استقلال‌طلبی بیشتر به دلیل مسائل وطن‌پرستی است و نه مصالح آن کشور.