اجلاس «گاز» فرصت ساز اجرای «برجام» / چرا گاز نتوانسته جای نفت را بگیرد؟

اجلاس «گاز» فرصت ساز اجرای «برجام» / چرا گاز نتوانسته جای نفت را بگیرد؟

اقتصاد > انرژی - اکثر تحلیلگران بین‌المللی انرژی معتقدند که صنعت،نفت و گاز ایران طی 5 سال آینده با حضور شرکت‌های بزرگ دنیا متحول خواهد شد.

مجید سلیمی‌بروجنی

از ابتدای هفته جاری تهران میزبان سران کشورهای صادرکننده گاز است؛ مجمعی که با پیشنهاد ایران شکل گرفت و دبیرکل آن نیز تاکنون ایران بوده است. با وجود این‌که صاحبان بزرگ‌ترین ذخایر گازی جهان یعنی ایران، روسیه و قطر عضو این مجمع هستند، ولی با کمی بررسی متوجه خواهیم شد که این سازمان تاکنون نتوانسته نقش تاثیرگذاری در معادلات بازار انرژی دنیا داشته باشد.

12 عضو اصلی این مجمع نزدیک به 62 درصد ذخایر گازی دنیا را در اختیار دارند و حدود 40 درصد صادرات گاز را مدیریت کرده‌اند. استفاده مکرر از واژه «اوپک گازی» می‌تواند نشان‌دهنده شرح وظایف مجمع کشورهای صادرکننده گاز در ذهن مردم و کارشناسان باشد، اما شاید به جرات بتوانیم بگوییم که بازار نفت و گاز فرسنگ‌ها با یکدیگر فاصله دارند.

نفت صاحب یک بازار جهانی است و گاز حداکثر صاحب یک بازار منطقه‌ای است. در بازار نفت هر گونه تغییر در عرضه و تقاضا در هر گوشه از جهان می‌تواند واکنش‌های موثری بر بازار بین‌المللی بگذارد. فروش و صادرات گاز بیشتر از طریق احداث خطوط لوله صورت می‌گیرد که مستلزم جذب سرمایه‌گذاری‌های کلان و بلندمدت میان کشورهای مبدا و مقصد است و این خود مهم‌ترین دلیل برای تعیین قیمت بین دو کشور است. شاید به همین دلیل باشد که 3 کشور ایران، روسیه و قطر که با یکدیگر گاز مورد نیاز حدود 20 کشور اروپا و خاورمیانه را تامین می‌کنند، تاکنون نتوانسته‌اند به یک تصمیم مشترک و جامع در مورد قیمت گاز صادراتی‌شان برسند.

این سازمان در سال‌های نخستین حیاتش است و ایران به‌عنوان پیشگام تاسیس آن می‌تواند با اتخاذ یک دیپلماسی هوشمندانه، نقش پررنگی در معادلات منطقه‌ای و جهانی گاز داشته باشد. در اجلاس امسال روسای 7 دولت به همراه وزرای نفت و انرژی‌شان به تهران آمدند. باید بپذیریم که حضور این مهمانان یک موفقیت چشم‌گیر برای دیپلماسی انرژی کشورمان بوده است.

چند ماهی بیشتر از توافق هسته‌ای ایران و غرب نمی‌گذرد و ما آرام آرام شاهد نتایج مثبت اجرای «برجام» هستیم. برگزاری موفقیت‌آمیز این نشست، خود گویای دیپلماسی جدید دولت در حوزه انرژی و مطرح کردن ایران به عنوان یک بازیگر تاثیرگذار در معادلات انرژی منطقه‌ای و جهانی است.

امروز حاکمان شیخ و شیخ‌نشینان خلیج‌فارس و به خصوص قطر باید بپذیرند که تهران با توسعه میادین گازی به کمک شرکت‌های غربی، در آینده‌ای نه چندان دور به یک بازیگر قدرتمند تبدیل خواهد شد که بسیاری از کشورهای اروپایی ترجیح خواهند داد گازشان را از ایران خریداری کنند.

ایران با داشتن 18 درصد کل ذخایر گازی دنیا، صاحب بزرگ‌ترین منابع گازی دنیا است. بسیاری از منابع گازی ایران همچنان دست نخورده باقی مانده و این روزها منتظر ورود غول‌های نفتی گازی دنیا برای عقد قرارداد و توسعه هستند. دولتمردان ایران به دنبال تعامل با دنیا هستند و مطمئنا با فراهم شدن بستر سیاسی و اقتصادی، ایران به یکی از حاکمان بزرگ بازار گاز دنیا بدل خواهد شد.

از غرب اروپا گرفته تا خاورمیانه و پاکستان و هند و چین، همه و همه چشم‌انتظار ورود گاز ایران به کشورهایشان هستند. تردیدی نیست که برگزاری نشست سران مجمع کشورهای صادرکننده گاز یک موفقیت دیپلماتیک برای ایران بوده و می‌تواند آغازگر یک راه جدید برای کشورمان باشد.

مصرف‌کنندگان گاز طبیعی در اروپا و نیز کشورهای حاشیه خلیج‌فارس می‌توانند جزو برندگان لغو محدودیت‌های ناشی از تحریم‌های صنعت نفت و گاز ایران باشند. اروپا با وابستگی شدید به گاز وارداتی از روسیه به خصوص پس از بحران اوکراین با ابهامات بسیاری در تامین نیازهای آتی خود به گاز طبیعی مواجه شده است. هر چند آذربایجان و ترکمنستان تلاش می‌کنند خود را به عنوان عرضه‌کنندگانی قابل اتکا برای اروپا معرفی کنند، اما ذخایر گازی باکو در بلندمدت جایگزین قابل اتکایی برای اروپا نیست و در خصوص ترکمنستان نیز تحقق‌پذیرترین خط لوله صادراتی به مقصد اروپا از مسیر ایران است.

بر این اساس، کمیسیون انرژی و تغییرات اقلیمی اتحادیه اروپا در نشست اخیر خود از ایران به عنوان منبعی جدید برای تامین نیازهای فزاینده اروپا به گاز طبیعی یاد کرده است. این کمیسیون تصریح کرده است ایران امکان تامین سالانه حدود 35 میلیارد مترمکعب گاز طبیعی به مقاصد اروپایی را دارد. این میزان گاز طبیعی از طریق خط لوله یا گاز طبیعی مایع امکان صدور به بازارهای اروپایی را خواهد داشت. از سوی دیگر، اکثر کشورهای حاشیه جنوبی خلیج‌فارس با وجود برخورداری از ذخایر قابل توجه نفت در کوتاه‌مدت و میان‌مدت با کمبود گاز طبیعی برای تامین نیازهای رو به رشد خود برخوردارند.

امارات متحده عربی، کویت و عمان از عمده‌ترین مشتریان گاز طبیعی وارداتی از ایران هستند و تاکنون مذاکرات متعددی با مقامات کشورهای مزبور برای تجارت گاز صورت گرفته که تازه‌ترین آن، امضای توافق‌نامه بین ایران و عمان برای مطالعه خط لوله دریایی صادرات گاز به این کشور بوده است.

در صورت تحقق این طرح، عمان می‌تواند صادرات LNG خود از طریق گاز طبیعی وارداتی از ایران را به حدود دو برابر ارقام فعلی برساند. ورود ایران به بازار گاز اروپا، شانس صادرکنندگان آفریقایی برای توسعه سهم از بازار اروپا را به شدت تحت‌تاثیر قرار می‌دهد.

ورود ایران به جرگه عرضه‌کنندگان LNG به اروپا می‌تواند به عنوان گامی در راستای سیاست متنوع‌سازی منابع تامین انرژی اتحادیه، مورد استقبال کشورهای عضو قرار گرفته و از این طریق ظرفیت چندانی برای توسعه سهم قاره سیاه از تامین LNG قاره سبز باقی نگذارد.

ایران نشان داده که عزم خود را جزم کرده که با یک دیپلماسی قوی، سهم واقعی خود را از بازار به دست آورد. طی چند ماه گذشته شاهد حضور هیات‌های مختلف در تهران و مذاکره برای ورود به پروژه‌های بزرگ نفت و گاز بوده‌ایم. مردان نفتی ایران با بازنگری در قراردادهای قدیمی به دنیال جذاب‌تر کردن حضور در پروژه‌های ایران برای غول‌های نفتی دنیا هستند.

اکثر تحلیلگران بین‌المللی انرژی معتقدند که صنعت و گاز ایران طی 5 سال آینده با حضور شرکت‌های بزرگ دنیا متحول خواهد شد و در آینده‌ای نه چندان دور، رقیبان گازی ایران همچون قطر و روسیه به احترام ایران کلاه از سر بر خواهند داشت.

بازگشت به شاخه اخبار صنعت و اقتصاد بازگشت به صفحه نخست

نظرات کاربران

دسته بندی های "بازتاب رسانه ها" استیل پدیا