کاهش قیمت محصولات فولادی از سوی دولتی‌ها در حالی بازار زنجیره تولید فولاد را به چالش کشانده که در حال حاضر فولادسازان به دلیل افزایش قیمت آهن قراضه، متقاضی آهن اسفنجی شدند.

در حالی بهای آهن قراضه نسبت به قیمت تمام شده فولاد افزایش یافته که هم اکنون موجی از تقاضا به سمت آهن اسفنجی در حال حرکت است. در یک دهه اخیر برخی شرکت‌ها برای کاهش هزینه‌های خود به تولید شمش روی آوردند و برای تامین نیاز خود به ارزان‌ترین سرمایه‌گذاری که استفاده از آهن قراضه بود، تشویق شدند. کارخانه‌های دیگری هم که در زمینه آهن اسفنجی فعال بودند و نزدیک به 15 درصد تولیدشان از آهن قراضه استفاده می‌شد، سمت آهن قراضه رفتند و از آن زمان کمبود قراضه در ایران شکل گرفت و عرضه کم و تقاضای زیاد آن باعث واردات این نوع فلز شد.

در حالی که نیاز فعلی کشور به قراضه سالانه حدود چهار میلیون تن برآورد شده اما کارشناسان حوزه فولاد معتقدند سالانه کمبود 1.5 میلیون تن آهن قراضه وجود دارد. اما بسیاری از مسوولان دولتی هنوز آهن قراضه را کالایی بی‌ارزش می‌دانند و از اینکه می‌توان از بازیافت آهن‌های قراضه و تزریق آن در صنعت فولادسازی سودهای کلانی را به بازارهای فروش آن روانه کرد، غفلت به خرج می دهند. در این شرایط برخی از کارشناسان هم در راستای تقویت و افزایش حجم تولید داخلی آهن قراضه ورود بورس کالا را به این حوزه موثر می‌دانند.

دلیل این موضوع هم این است که آمارهای موجود بیانگر این است که قیمت آهن قراضه در سال‌های اخیر رشد چشمگیری را تجربه کرده، این در حالی است که محصولات دیگر زنجیره تولید فولاد چنین افزایش قیمتی را به خود ندیده‌اند. از این رو اهمیت این محصول برای صنعت فولاد و تاثیر نوسانات قیمت آن بر بهای تمام شده محصولات فولادی مهم به‌شمار می‌رود. اما رکود بازار فولاد و نبود رونق در معاملات سبب شده از ابتدای سال جاری ارزان‌فروشی فولادسازان دولتی آغاز شود و بهای برخی مصنوعات فولادی کاهش پیدا کند. هفته گذشته شرکت ذوب‌آهن اصفهان قیمت هر کیلوگرم بیلت تولیدی خود را 50 تومان کاهش داده که این امر پیامد افت قیمت پنج درصدی این محصول را به دنبال دارد.

از این رو وزارت صنعت با ابلاغ بخشنامه‌ای در راستای برقراری توازن در زنجیره تولید فولاد سعی دارد نسبت‌های قیمتی را در چرخه تولید متعادل کند. گرانی قراضه و افزایش تقاضا برای آهن اسفنجی سبب شده بخشنامه وزارت صنعت تا سه درصد قیمت‌ آهن اسفنجی را کاهش دهد در حالی که دخالت دستوری دولت در قیمت‌گذاری تولیدکنندگان آهن اسفنجی را گلایه‌مند کرده است. بر اساس تجارب جهانی قیمت آهن اسفنجی باید در راستای ارزش واقعی آن برای فولادسازان افزایش داشته باشد. به همین دلیل معمولا آهن اسفنجی کمی بالاتر از قراضه ولی پایین‌تر از چدن در بازار های فولاد فروخته می‌شود.

اما کارشناسان بر این باور هستند که در میان‌مدت آهن اسفنجی نمی‌تواند جای چدن را نمی‌گیرد ولی تقاضای آهن اسفنجی بر میزان تقاضای قراضه اثرگذار است زیرا اخیرا فولادسازان استفاده از آهن اسفنجی را به قراضه ترجیح می‌دهند. بررسی‌ها نشان می‌دهد در مقطع فعلی که برای آهن اسفنجی تقاضا بیشتر از عرضه است، تولیدکنندگان واحدهای آهن اسفنجی تمایل دارند این محصول را با قیمت بالاتری بفروشند.

با این حال می‌توان نتیجه گرفت که این واحدهای فولادسازی نیستند که در مقابل ارزان‌فروشی قصد ارزان‌خری هم دارند بلکه سودجویی واحدهای آهن اسفنجی در بازار جریان دارد که با بالا گرفتن تقاضا برای تولیدشان انتظار کاهش قیمت را ندارند. البته قیمت‌گذاری دستوری هم نمی‌تواند برای تنظیم عرضه و تقاضا موثر واقع شود زیرا قیمت واقعی یک محصول را مکانیزم بازار که همان عرضه وتقاضا است مشخص می‌کند. حال باید دید در جریان کاهش قیمت‌ها از سوی کارخانه‌های دولتی و گرانی آهن قراضه، واحدهای آهن اسفنجی چطور عرضه و تقاضای فولادسازان را پاسخگو هستند؟

استیل پدیا | مرجع خبر و تحلیل صنعت فولاد ایران و جهان