واحدهای گندله‌ سازی به عنوان حلقه سوم زنجیره فولاد پس از استخراج سنگ‌ آهن و تبدیل آن به کنسانتره محسوب می‌شود بنابراین تقویت گندله‌ سازی‌ها، تولید در صنعت فولاد را متعادل می‌کند.

اگرچه در سال‌های اخیر در این بخش پیشرفت چندانی حاصل نشده و همچنان کاستی‌هایی وجود دارد که موجب شده واردات این محصول از کشورهای هند و چین به ایران افزایش یابد. اما آنچه فولاد سازها و فعالان این حوزه را نگران کرده واردات گندله بی‌کیفیت خارجی است که تا حد زیادی به صنعت فولاد صدمه وارد کرده به همین دلیل از سال گذشته اقداماتی برای احداث واحدهای گندله‌ سازی انجام شد که تا ۲ سال آینده به بهره‌ برداری می‌رسد و تا آن زمان باید واردات گندله در کشور ادامه پیدا کند تا بدین وسیله کسری این محصول جبران شود اما پس از به بهره‌ برداری رسیدن این واحدها دیگر نیازی به واردات این محصولات وجود ندارد زیرا در کشور امکان تولید محصولات با کیفیت بالاتر امکانپذیر است.

بهره‌ برداری از واحدهای گندله‌سازی زمانبر است

 
احمد دنیانور، مدیرعامل فولاد جنوب می‌گوید: با توجه به شرایط کشور پیش‌بینی می‌شد در سال‌های آینده واحدهای فولاد سازی با کمبود گندله مواجه شده و از سوی دیگر گندله‌ سازی‌ها با کمبود سنگ‌ آهن روبه رو شوند. وی می‌افزاید: بر این اساس از سال گذشته برنامه‌ ریزی‌ها تغییر کرد و به سمت سرمایه‌ گذاری در این ۲ حوزه سوق داده شد تا واحدهای گندله‌ سازی و کنسانتره‌ سازی به بهره‌برداری برسند اما به انجام رسیدن این پروژه‌ها زمانبر است زیرا حوزه سرمایه‌ گذاری در صنعت زمانبر بوده به همین دلیل ما مجبوریم منتظر بهره‌ برداری از این پروژه‌ها باشیم.

وی تاکید می‌کند: در این سال‌ها به دلیل اینکه این کمبود را بتوانیم در فولاد سازی جبران کنیم مجبور شدیم که میزان کسری را با عنوان گندله وارداتی از خارج کشور تامین کنیم بنابراین باتوجه به تحریم‌های اقتصادی علیه ایران در این حوزه کشور هند و چین را به عنوان کشورهای مبدا انتخاب کرده و گندله را از این کشورها وارد کردیم.دنیا نور تصریح می‌کند: اما متاسفانه هر ۲ کشور در گندله ارسالی تقلب کردند به طوری‌ که گندله با عیار خاصی به خریدار معرفی می‌شد ولی بعد از ورود مشخص می‌شد گندله با عیار دیگری به کشور آمده که این موضوع ضرر و زیان زیادی را به واحدهای فولاد سازی وارد می‌کرد بنابراین همین مسئله باعث توقف واردات این محصول شد.

وی خاطرنشان می‌کند: وقتی واردات گندله متوقف شد طرف هندی به منظور ارتقای سطح روابط خود درصدد تصحیح رفتارش برآمد و هیاتی به ایران فرستاد تا با انجام مذاکراتی، واحدهای فولاد سازی را ترغیب به خرید از هند کنند و نسبت به بالا بردن کیفیت گندله‌ها و رعایت استانداردها اهتمام ورزند.وی می‌افزاید: به این ترتیب دوباره تفاهم نامه‌ای بین دوطرف ایرانی و هندی امضا شد تا بدین وسیله کنترل و نظارت از طرف ایرانی بیشتر باشد به طوری‌ که در زمان بارگیری و حمل‌ونقل نظارت‌های دقیقی انجام شود تا از هرگونه کوتاهی جلوگیری به‌عمل آید.

به گفته وی؛ قرار است تا زمانی که واحدهای گندله‌ سازی ایران به بهره‌ برداری برسند واردات از هند و چین ادامه داشته باشد تا بدین وسیله کسری گندله برطرف شود.مدیرعامل فولاد هرمزگان بیان می‌کند: بعد از به بهره‌ برداری رسیدن واحدهای گندله از سال گذشته روی هر ۲ قسمت زنجیره فولاد یعنی گندله و کنسانتره کارهایی انجام شد تا مشکل برطرف شود. وی ادامه می‌دهد: در سال ۹۳ ظرفیت تولید گندله ۲۲ میلیون تن و کنسانتره ۲۹ میلیون تن در سال بوده در حالی که ظرفیت مورد نیاز کشور به این محصولات در هر ۲محصول ۳۱ میلیون تن در سال است که در گندله ۹ میلیون تن کسری و در کنسانتره ۲ میلیون تن کسری وجود دارد که باید با واردات برطرف شود.

دنیانور می‌گوید: طرح‌های در دست اجرا که بیش از ۵۰ درصد در آنها کار انجام شده و پیشرفت داشته در کنسانتره ۱۴ میلیون تن است و در گندله ۱۰ میلیون تن که تا ۲ سال دیگر این ظرفیت‌ها تکمیل می‌شود و در سند چشم‌ انداز در کنسانتره به ۶۶ میلیون تن و در گندله به ۷۱ میلیون تن در سال خواهیم رسید. وی تاکید می‌کند: نبود مدیریت متمرکز در معادن سنگ‌ آهن از جمله مشکلاتی است که در تامین مواد اولیه این محصولات تاثیرگذار است زیرا مدیریت دقیق و متمرکزی بر اینها وجود ندارد و لازم است وزارت صنعت، معدن و تجارت با یک برنامه مدون و دقیق درباره تخصیص سهمیه به واحدهای کنسانتره و گندله تجدید نظر کرده و مدیریت دقیقی را اعمال کند.

وی درباره استفاده از فناوری‌های جدید در صنعت فولاد می‌گوید: استفاده از فناوری‌های جدید در زمینه تولید کنسانتره و گندله از مصرف آب کمتر و همچنین آلایندگی کمتری برخوردار است تنها راه نجات برای کاهش مصرف آب استفاده از فناوری‌های جدید است. دنیانور تاکید می‌کند: متاسفانه هنوز در کشور ما از فناوری‌های نوین استفاده نمی‌شود تنها واحدهای پیش‌رو درحال تهیه این فناوری‌ها هستند که باید در این زمینه سایر فولاد سازی‌ها هم اقداماتی انجام دهند.

تعادل در واحدهای گندله

 
شاهرخ درویش علی‌ زاده، مدیر فناوری بخش مواد اولیه فولاد خوزستان می‌گوید: با توجه به کمبود واحدهای گندله‌ سازی، سیاست دولت بر این مبناست که برای تامین منابع داخلی واحدهای جدیدی به بهره‌ برداری برسند تا بدین وسیله محصول مورد نیاز در داخل کشور تامین شود.وی می‌افزاید: جلوگیری از واردات محصولات و تامین مواد در داخل کشور بهترین راه‌ حل برای نجات صنایع ایران است زیرا با جلوگیری از واردات هم تولید کنندگان داخلی انگیزه بیشتری پیدا می‌کنند و هم محصولات با کیفیت داخلی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

وی تصریح می‌کند: درحال‌حاضر چند واحد تولید گندله مانند گندله‌ سازی سنگان و خراسان که با بهره‌ برداری از آنها در طول ۲ سال آینده بسیاری از مشکلات این حوزه برطرف خواهد شد و به‌ طور قطع دیگر نیازی به واردات این محصول نخواهد بود. علی‌زاده تاکید می‌کند: درحال‌ حاضر خود گندله‌ سازی‌ها فقط با مشکل تامین سنگ‌ آهن مواجه هستند که این مسئله نیازمند بالانس است یعنی باید بین استخراج سنگ‌ آهن و واحدهای گندله‌ سازی هماهنگی ایجاد شده و در این زمینه اطلاعات دقیقی کسب شود مبنی بر این تا چه حد در کشور گندله موردنیاز است و چه میزان باید سنگ‌آهن استخراج شود.

وی درباره کار واحدهای گندله‌ سازی بیان می‌کند: در فولاد سازی‌ها، معاونت بهره‌ برداری شامل واحدهای گوناگونی مانند واحد گندله‌ سازی و واحد انباشت و برداشت است زمانی که سنگ‌ آهن خارج از مجموع به‌ وسیله ریل یا کامیون در قسمت انباشت یا برداشت تخلیه می‌شود پس از مخلوط‌ سازی به بخش گندله ارسال می‌شود. وی می‌افزاید: در این قسمت سنگ‌های آهن که میکس‌ شده به گندله خام و سپس به گندله پخته تبدیل می‌شوند و در کوره‌های گندله‌ سازی خوراک واحدهای احیایی مستقیم می‌شود و پس از انجام عملیات احیا به واحدهای فولاد سازی می‌رود. در آنجا هم ذوب، پالایش و ریخته‌ گری شده و تبدیل به محصولات نیمه تمام می‌شوند.

- بهناز صفری -

استیل پدیا | مرجع خبر و تحلیل صنعت فولاد ایران و جهان