جذب هوشمندانه سرمایه گذار در بخش معدن
سرمایه گذاری مناسب را می‌توان یکی از فاکتورهای اصلی توسعه صنایع و بخش‌های اقتصادی از جمله معدن دانست. این سرمایه‌گذاری می‌تواند به روش‌ها و شیوه‌های مختلفی انجام شود.
«بای بک» یکی از روش‌های سرمایه گذاری است که می‌توان از آن در بخش معدن و صنایع معدنی استفاده کرد. درحال حاضر با توجه به آغاز همکاری‌های بین المللی میان ایران و سایر کشورها از جمله اروپایی‌ها، استفاده از این روش چندان ضرورتی نخواهد داشت.
تکمیل زنجیره تولید
محمد حسین بصیری، عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس درباره استفاده از قرارداد «بای بک» در معدن و صنایع معدنی گفت: این روش در بسیاری از بخش‌های اقتصادی می‌تواند نتایج خوبی به دنبال داشته باشد، معدن و صنایع معدنی نیز جزو بخش‌هایی است که می‌توان این روش را در آن عملی کرد زیرا کشورهای توسعه یافته دارای تجهیزات و ماشین آلات خوبی در بخش معدن و صنایع معدنی هستند. معتقدم می‌توان از این روش در بخش اکتشاف استفاده کرد. وی ادامه داد: خوشبختانه شرکت نفت تجربه اجرای این روش را در اختیار دارد.
آنها برای اکتشافات نفتی، مناقصه‌ای را برگزار کردند که شرکت‌های خارجی به طور رایگان در آن شرکت کردند و هر شرکتی که برنده مناقصه می‌شد بدون دریافت پول طرح را اجرا می‌کرد. نکته جالب این است که شرکتی خارجی که این طرح را اجرا می‌کرد شانس بیشتری برای برنده شدن در مناقصه بین المللی استخراج در محدوده را داشت زیرا با توجه به اقداماتی که در منطقه انجام داده بود، می‌توانست قیمت بهتری را پیشنهاد بدهد.
بصیری افزود: این طرح را می‌توان در بخش معدن و صنایع معدنی نیز اجرایی کرد. در واقع می‌توان مناقصه یک ذخیره در محدوده مشخص را برگزار کرد مشروط بر اینکه سرمایه گذار ماشین آلات مورد نیاز را تامین کند اما در انتها سود فروش محصول را برای مدتی که در قرارداد مشخص می‌شود، شریک باشد.
فعالیت‌های معدنی به ویژه اکتشاف از ریسک بالایی برخوردار است، به همین دلیل حضور سرمایه گذاران خارجی به روش «بای بک» در طرح‌های اکتشافی کمتر از بخش‌های دیگر است.بصیری درباره این موضوع اظهار کرد: بدون شک ریسک تامین ماشین آلات در پروژه‌های بهره برداری کمتر از سرمایه گذاری در طرح‌های اکتشافی است زیرا میزان ذخیره مشخص بوده و تنها باید استخراج شود.
البته در این موضع سیاست مهمی به عنوان تکمیل زنجیره تولید مواد معدنی در کشور وجود دارد که باید در نظر گرفته شود. اهمیت این موضوع را می‌توان با یک مثال مشخص کرد؛ درحال حاضر قیمت هر تن سنگ آهن در حدود ۳۰ تا ۴۰دلار است درصورتی که تبدیل به فولاد شود ارزش افزوده آن بالا خواهد رفت و این در حالی است که ارزش افزوده تولید فولاد آلیاژی بیش از شمش فولادی است.به گفته عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس، صادرات شمش فولاد صادرات بسته‌های انرژی است، زیرا یک تن فولاد از چندین تن سنگ آهن و ترکیب حدود ۴۰۰مترمکعب گاز تشکیل می‌شود.
این درحالی ست که شمش فولاد خود ماده اولیه برای صنایع پایین دستی محسوب می‌شود. وقتی می‌گوییم خام فروشی باید متوقف شود یعنی باید شمش فولاد، مس، آلومینیوم نیز صادر نشود زیرا ماده اولیه صنایع پایین دستی به شمار می‌آیند. وی بیان کرد: این صنایع پایین‌دستی هستند که میزان ارزش افزوده را افزایش می‌دهند اما متاسفانه ما در این بخش کمی ضعیف هستیم. به همین دلیل یکی از سیاست‌های مهم هدایت سرمایه گذار خارجی به سمت ایجاد صنایع پایین دستی اقتصادی است در نتیجه اجرای طرح «بای بک» در صنایع معدنی نیز می‌تواند موثر باشد.
بصیری تاکید کرد: البته در زمینه همکاری‌ها نباید تب اروپایی شدن وجود داشته باشد. برخی صنایع اروپایی سالیان زیادی است به کشورهای جهان سومی انتقال یافته، در نتیجه ممکن است کشورهای اروپایی تجربه چندانی در اختیار نداشته باشند به همین دلیل سرمایه گذاران خارجی باید هوشمندانه انتخاب شود.
درحال حاضر اجرای طرح «بای‌بک» ضروری نیست
احمد دنیانور، مدیرعامل فولاد جنوب درباره اجرای طرح «بای بک» در صنایع معدنی ایران به ویژه فولاد اظهار کرد: این تجربه در «آلومینیوم المهدی» قابل مشاهده است. سرمایه گذار خارجی ماشین آلات را در قبال شمش آلومینیوم تامین کرد. صنایع فولادی نیز قابلیت اجرای چنین طرحی را در اختیار دارند. به گفته وی، سیستم سرمایه گذاری به شکل «بای بک» شیوه‌ای رایج در جهان است در نتیجه می‌توان از این روش برای توسعه صنعت فولاد در کشور استفاده کرد.
مدیرعامل فولاد جنوب تصریح کرد: «بای بک» روشی است که در شرایط سخت از آن استفاده می‌شود. ما در دهه ۷۰ پس از ۸سال جنگ تحمیلی از این روش استفاده بسیاری در بخش نفت و پتروشیمی کردیم اما امروز با توجه به توافق انجام شده میان ایران و ۱+۵ و همچنین توانایی‌های به دست آمده در سرمایه گذاری، استفاده از این روش چندان ضروری نیست.
- کتایون ملکی -
استیل پدیا | مرجع خبر و تحلیل صنعت فولاد ایران و جهان