پس از اینکه سنگ‌ آهن و فولاد در بازارهای بین‌المللی و داخلی با رکود مواجه شد کنسانتره‌ سازی‌ها هم با مازاد تولید روبه‌رو شدند زیرا با کاهش قیمت‌ها، تولیدکنندگان دیگر تمایلی برای فروش از خود نشان نمی‌دادند.

اما به اعتقاد کارشناسان این حوزه در بازار کنسانتره‌ سازی زمانی تعادل ایجاد می‌شود که واحدهای گندله‌ سازی هم به بهره‌ برداری برسند و این ۲ واحد در کنار یکدیگر بازار را متعادل کنند. البته تمام اینها منوط به این است که در کشور سنگ‌ آهن با عیار بالا استخراج شود و طرح‌های اکتشافی و زمین‌ شناسی گسترش پیدا کند و سپس در واحدهای کنسانتره‌ سازی و گندله‌ سازی مورد استفاده قرار گیرد تا از خام‌ فروشی هم جلوگیری به‌ عمل آید.

واحدهای کنسانتره‌سازی مازاد تولید دارند

 
آنچه درحال‌ حاضر کشور به آن نیاز دارد این است که طرح‌های اکتشافی در حوزه‌های مختلف ب ه‌ویژه در معادن سنگ‌ آهن افزایش پیدا کند تا بدین وسیله امکان مطالعه دقیق روی ذخایر قطعی کشور افزایش یابد.سید محمد فاطمیان، مدیرکل دفتر صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت می‌گوید: درحال‌ حاضر در کشور سنگ‌ آهن با عیار بالا و ذخایر قطعی شناخته شده کمی وجود دارد که در این‌ باره باید طرح‌های اکتشافی و زمین‌شناسی تکمیل شود.

وی می‌افزاید: همچنین باید با اکتشافات گسترده و مطالعات دقیق ذخایر قطعی سنگ‌ آهن شناسایی شود زیرا قیمت تمام شده محصولات و مواد معدنی هر روز در حال تغییر است بنابراین باید تا جایی که امکان دارد قیمت تمام شده محصولات را کاهش داد. وی درباره نقش انرژی در قیمت تمام شده محصولات معدنی خاطرنشان می‌کند: در بحث انرژی باید این را بپذیریم که انرژی روزی باید از حالت یارانه‌ای خارج شود و واحدهای اقتصادی بتوانند شرایط خود را براساس شاخص‌های رقابتی دنیا تغییر دهند.

قیمت کنسانتره تضمینی شود

 
درحال‌ حاضر در کنسانتره‌ سازی‌ها مازاد تولید وجود دارد اما با به بهره‌ برداری رسیدن واحدهای گندله‌ سازی در این زمینه تعادل بیشتری به وجود می‌آید و شرایط مساعدتر می‌شود.
مهرداد اکبریان، عضو هیات‌ مدیره انجمن تولید کنندگان و صادر کنندگان سنگ‌ آهن ایران درباره وضعیت عرضه و تقاضای سنگ‌ آهن می‌گوید: جامعه سنگ‌ آهن در ۵ سال گذشته به واسطه تشویق‌هایی که هم از سمت بازار خارجی و بین‌المللی و بازار داخلی داشت و از سوی دیگر شرایط برای توسعه معادن مهیا بود از رشد خوبی برخوردار شد و سرمایه‌ گذاری‌های کلانی هم در این زمینه انجام شد.

وی می‌افزاید: تولید سنگ‌ آهن کشور در سال‌های اخیر از ۲۷ میلیون تن به ۵۶ میلیون تن رسید ولی بعد از این اتفاق یک باره قیمت‌های جهانی سقوط کرد به همین دلیل دیگر امکان فروش محصولات با قیمت‌های قبلی وجود نداشت درحالی که قیمت تمام شده محصولات در معادن زیاد بود و بسیاری از معادن در معرض تعطیلی و رکود قرار گرفته بودند.اکبریان درباره تولید کنسانتره خاطرنشان می‌کند: درحال‌ حاضر در کنسانتره مازاد تولید وجود دارد چراکه با افت قیمت سنگ‌ آهن امکان صادرات وجود ندارد از طرفی وقتی کنسانتره تولید می‌شود و به مصرف‌ کنندگان داخلی و به افرادی که تولید کننده شمش هستند فروخته می‌شود آنها هم به خاطر مشکلات موجود با قیمت کمتری محصول را خریداری می‌کنند به همین دلیل تولید کنسانتره در چنین شرایطی به صرفه نبود و واحدهایی کنسانتره‌ سازی نمی‌دانستند با تولیدات خود چکار کنند.

وی تصریح می‌کند: چند سال پیش در طرحی دولت کنسانتره را با قیمت تضمینی ۲۰۰ هزار تومان در تن خریداری می‌کرد اما این طرح لغو و قیمت کنسانتره دوباره آزاد شد وحدود ۷۰ هزار تومان قیمت این محصول کاهش پیدا کرد. پایین آمدن قیمت موجب شد واحدهای کنسانتره‌ سازی دچار رکود و ضرر شوند. اکبریان می‌افزاید: این قانون اگر دوباره عملیاتی شود و دولت کنسانتره را به قیمت تضمینی خریداری کند، همچنین عوارض صادرات کنسانتره هم به صفر برسد شرایط تغییر کرده و بهتر خواهد شد زیرا این محصول در ایران مشتری ندارد و برای صادرات به سایر کشورها هم نباید عوارضی برای آن در نظر گرفته شود. درحال‌ حاضر قیمت کنسانتره در هر تن در بندر عباس ۵۰ دلار خریداری می‌شود.

وی درباره آلودگی‌های زیست‌ محیطی کنسانتره‌ سازی بیان می‌کند: در صنعت همیشه حاشیه آلودگی زیست‌ محیطی وجود داشته ولی راهکارهایی در این‌باره باید در نظر گرفته شود ازجمله اینکه می‌توان کارخانه کنسانتره‌ سازی را در جایی ایجاد کرد که کمترین ضرر را به محیط‌ زیست برساند همچنین می‌توان از یک‌ سری فیلترها در این زمینه استفاده کرد. اکبریان تصریح می‌کند: نمی‌توان گفت کارخانه کنسانتره‌ سازی به محیط‌ زیست ضرر وارد می‌کند بلکه باید با راه‌ حل‌های اصولی و منطقی میزان آلاینده آن را تا حد زیادی کاهش داد.

 
وی خاطرنشان می‌کند: همیشه میان معدن و محیط‌زیست بحث‌های زیادی وجود دارد اما باید به این نکته توجه کرد که معدنداری در دنیا یک نوع بیشتر نیست یعنی معادن هم جنبه سودآوری دارند و هم تخریب ایجاد می‌کنند ولی در تمام دنیا معادنی که بیش از سودآوری ضرر می‌رسانند به آغاز کار نمی‌کنند ولی آنهایی که نفع بیشتری برای کشورها دارند به چه عملیاتی شوند.

اکبریان در ادامه می‌گوید: کارهای مهندسی تا حد زیادی می‌تواند این خسارت‌ها را به حداقل برساند و در این زمینه باید کارشناسان محیط‌ زیست درک صحیحی از معدن به عنوان بخش بالادست صنایع داشته باشند که یکی از پایه‌های اصلی اقتصاد کشور است. وی تصریح می‌کند: درحال‌ حاضر در گندله‌ سازی مشکلی وجود ندارد اما موج نامناسبی برای ۳ سال آینده پیش‌ بینی می‌شود زیرا واحدهای گندله‌ سازی دیگری در حال احداث هستند که اگر این‌ واحدها به یک باره به بهره‌ برداری برسند در آن صورت با اشباع گندله را خواهیم داشت.

تعادل بین واحدهای گندله‌ سازی و کنسانتره‌ سازی

 
باید از روش‌های نوینی برای کنسانتره‌ سازی استفاده شود تا بدین وسیله میزان استفاده از آب کاهش یابد. سید حسین پرهیزگار، مدیرعامل سنگ آهن« تدبیر پارس» درباره شرایط کنونی کنسانتره سنگ‌ آهن می‌گوید: قیمت کنسانتره در بازارهایی داخلی و صادراتی بسیار پایین است به‌ ویژه اینکه ایران درحال‌ حاضر با مشکل کم‌ آبی روبه‌رو بوده و این محصول نیازمند آب فراوان است. پرهیزگار درباره استفاده از فناوری‌های نوین برای کاهش مصرف آب در کنسانتره‌ سازی بیان می‌کند: در دنیا فناوری‌هایی در این زمینه طراحی شده و در ایران هم برای کاهش مصرف آب در کنسانتره‌ سازی روش‌هایی مورد استفاده قرار گرفته اما این روش‌ها هنوز در مرحله آزمون و خطا قرار دارند و معلوم نیست چقدر می‌تواند تاثیرگذار باشند.

وی می‌افزاید: عمده‌ ترین مشکلی که درحال‌حاضر واحدهای کنسانتره‌ سازی با آن روبه‌رو است به بهره‌برداری نرسیدن واحدهای گندله‌ سازی است به همین دلیل درحال‌ حاضر در کشور مازاد تولید کنسانتره وجود دارد.وی عنوان می‌کند: در سال‌های اخیر به‌طور کلی بازار آهن سقوط کرده و از رشد چندانی برخوردار نشده است و با اینکه کنسانتره در بازارهایی جهانی مشتری دارد ولی برای تولید کنندگان مقرون به صرفه نیست که محصولات خود را با این قیمت به فروش برسانند.وی خاطرنشان می‌کند: اگر واحدهای گندله‌ سازی به بهره‌ برداری برسند در بازار تعادل ایجاد می‌شود و واحدهای گندله‌ سازی با واحدهای کنسانتره‌ سازی می‌توانند با یکدیگر هماهنگ باشند تا دیگر مازاد تولید وجود نداشته باشد.

پرهیزگار درباره بحران سنگ‌ آهن اظهار می‌کند: از سال ۲۰۰۸م تاکنون سنگ‌ آهن با بحران روبه‌رو شده اما کاری که در سایر کشورهای انجام می‌شود این است که وقتی معادن با رکود روبه‌رو می‌شوند مورد حمایت دولت قرار می‌گیرند در ایران هم باید معادن سنگ‌ آهن بیش از گذشته حمایت شوند.وی عنوان می‌کند: آهن یک ماده استراتژیک است و شرایطی که درحال‌ حاضر با آن روبه‌رو هستیم گذرا بوده و بهتر است دولت دریافت مالیات و حقوق دولتی را در این شرایط منتفی کند و پس از اینکه شرایط بهتر شد و معادن به سود آوری رسیدند دوباره از آنها مالیات و حقوق دولتی دریافت شود.

استیل پدیا | مرجع خبر و تحلیل صنعت فولاد ایران و جهان