با توافق هسته‌ای صورت گرفته بین ایران و گروه 1+5، اقتصاد کشور وارد فضایی جدید شده که فرصت‌ها و تهدیدهای بسیاری را با خود به همراه دارد. یکی از نگرانی‌های فعالان اقتصادی در حوزه بازار و اصناف تعیین نقشه راه جهت استفاده بهینه از فرصت‌های به‌وجود آمده در این فضا است.

به اعتقاد آنها، کشور با چارچوب اقتصادی موجود از هیچ فرصتی در دوران پسا تحریم بهره نخواهد برد، مگر آنکه به فکر بازآرایی ساختار اقتصادی کشور باشیم. علی فاضلی، رئیس اتاق اصناف ایران در نشست بازار و اصناف در پساتحریم نسبت به عدم توجه اصناف به شرایط موجود پس از توافق هسته‌ای ایران و گروه 1+5، انتقاد کرد و گفت: جلوگیری از خسارت چند ده میلیارد دلاری نتیجه رفع تحریم‌ها است که در این صورت برای فروش و خرید کالا پول یامفت به دلال‌ها داده نشده و این عارضه از کشور دور می‌شود.

وی افزود: در ساختار اجتماعی کشور نیز تحولی رخ خواهد داد و با بازگشت امید به کشور، فرار مغزها و خروج سرمایه از کشور روندی معکوس خواهد یافت. وی افزود: شرایط فعلی یک فرصت و شرایط خاص است که بایداز آن به درستی استفاده شود.

فاضلی گفت: ما در کوچک‌سازی دولت، قدم‌های مناسبی برنداشته‌ایم، دولت الکترونیک را جایگزین نکرده و حذف نیروهای زاید که باید در دستور کار قرار می‌گرفت به درستی انجام نشده است.

وی ادامه داد: دو برنامه سنگین که در شرایط پساتحریم باید به آن بیشتر توجه شود، پاکسازی ساختار اداری و اقتصادی آلوده کشور است. رئیس اتاق اصناف افزود: عمده‌ترین دلیل این آلودگی عدم اجازه ورود مردم به این عرصه است که به دلایل مختلفی از آن جلوگیری به عمل می‌آید.

وی گفت: اگر در بحث تولید مانند گذشته دل به صنایع بزرگ ببندیم، دچار اشتباه خواهیم شد. صنایع بزرگ در سی و چند سال گذشته نشان داده‌اند که از کارآیی لازم برخوردار نبوده‌اند، به طوریکه حتی توان اداره خود را نیز نداشته و دولت با تزریق بودجه عمومی آنها را سر پا نگه داشته است. اما آنچه باعث رونق اقتصادی کشور شده است تولیدات بنگاه‌های کوچک و بخش خصوصی است. فاضلی در ادامه ورود نیروهای مردمی در اقتصاد کشور همچنین تعامل بین دانشگاه و اصناف را از مهم‌ترین برنامه‌هایی دانست که باید در دستور کار قرار گیرد.

در این راستا، فرشاد مومنی، استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی نیز با ابراز ناامیدی نسبت به بهره‌بردن اقتصاد کشور از فرصت‌های جدید ایجاد شده در پی توافق هسته‌ای، گفت: تا به امروز نشان داده‌ایم که قابلیت‌های لازم برای بهره‌ گیری از فرصت‌ها را نداریم. وی تاکید کرد که در اقتصاد رانتی کشور، قدرت تاثیر گذاری غیرعلمی از علم بیشتر است؛ یعنی افراد در استفاده از علم موفقیت کمتری در مقابل افراد دارای رانت و فساد دارند. به گفته مومنی، در ایران موتور خلق ارزش افزوده و تولید بر پایه فناوری نبوده و بر پایه تجارت پول است.

وی با اشاره به اینکه بقای هر کشور به بنیه تولیدی‌اش وابسته است، گفت: اقتصاد کشور به گونه‌ای است که تولید کننده تنبیه و غیرتولید کننده تشویق می‌شود. وی راه نجات اقتصاد کشور را در این فضای به‌ وجود آمده، تولید محوری دانست و گفت: در این شرایط دولت باید در ارتباط با سیاست‌های مالیاتی‌اش تجدیدنظر کرده و فشار را از تولید کننده بردارد. در حال حاضر تنها عامه مردم از جمله حقوق بگیران و تولید کنندگان در معرض تیغ مالیاتی قرار دارند. این اقتصاد دان استفاده از فرصت به‌ وجود آمده در دوران پساتحریم را تنها در شرایط تغییر چارچوب اقتصادی موجود دانست و گفت: به یک بازآرایی سیستمی در ساختارهای نهادی کشور نیاز داریم.

وی در انتها گام اول برای آماده شدن به بازگشت به علم و توسعه محوری را طراحی یک برنامه مبارزه با فساد در بلندمدت و بازآرایی ساختار نهادی در جهت تقویت تولید و مهار زیاده‌خواهی‌های غیرمولد در میان مدت دانست.

علیرضا ناطقی، رئیس قرارگاه حماسه اقتصادی وزارت کشور نیز در ادامه این برنامه بر جلوگیری از شتاب‌ زدگی تاکید کرد و گفت: تاکنون اتفاق خاصی رخ نداده و هنوز هیچ کدام از سرازیر شدن سرمایه‌ها که از آن حرف زده می‌شود، صورت نگرفته و تنها مقدمات آن فراهم شده است. وی با اشاره به این موضوع از تشکیل خانه تجارت ایران و آمریکا، برای جذب سرمایه‌های ایرانیان در این کشور و سرمایه‌ گذاری‌های مشترک نیزخبر داد.

استیل پدیا | مرجع خبر و تحلیل صنعت فولاد ایران و جهان