توسعه فناوری در صنعت فولاد یکی از عوامل تاثیرگذار در این صنعت استراتژیک به‌شمار می‌رود، چراکه بازارهای فعلی به بازارهای رقابتی تبدیل شده‌اند.

به گزارش استیل پدیا، از این‌رو هر تولیدکننده فولادی که به‌دنبال بازار هدف بیشتری است، برای به‌صرفه‌تر کردن تولید خود باید به سمت رقابتی شدن فولاد گام بردارد، چراکه با رقابتی شدن تولید به‌طور یقین سهم بیشتری از بازار را به‌دست خواهد آورد. از این‌رو می‌طلبد تا براساس فناوری روز دنیا از تجهیزاتی استفاده شود که در قیمت تمام‌شده بیشترین تاثیر را داشته باشد.

جایگاه فناوری فولاد ایران

 
استفاده از فناوری‌های مناسب به‌طور قطع در بهره‌وری موثر است، از این‌رو در حال حاضر واحدهای فولادی کشور باید بیش از پیش به سمت فناوری‌های روز دنیا حرکت کنند. در این‌باره بهادر احرامیان عضو هیات‌مدیره انجمن فولاد ایران عنوان کرد: به‌طور کلی نقش ارتقای فناوری در صنعت فولاد در شرایطی که فولاد رقابتی است یک ضرورت به‌شمار می‌رود.

 
از این‌رو باید در چنین شرایطی که مصرف‌کنندگان فولادی به‌دنبال رابطه منطقی بین کیفیت و قیمت هستند، عوامل بهره‌وری را مورد بررسی قرار داد. یکی از این عوامل ارتقا و بهره‌وری از فناوری در صنعت فولاد است. احرامیان در ادامه خاطرنشان کرد: البته وضعیت فولاد در کشور ما در وضعیت مطلوبی قرار دارد و فولادسازان ایران از نظر فناوری استفاده‌شده در سطح بالاتر از میانگین جهانی قرار دارند.

احرامیان در ادامه توضیح داد: اما موضوعی که در خور توجه است، تاکید بر این مسئله است که چه عواملی فولادسازی در کشور را بهینه‌تر خواهد کرد، چراکه بیشتر فناوری‌های جدیدی که در زمینه فولاد در دنیا معرفی می‌شود، بیشتر بر کاهش مصرف انرژی و نیروی انسانی تاکید دارد. وی در ادامه تاکید دارد: این دو عامل، عواملی هستند که جزو مزیت‌های فولادسازی در کشور ما به‌شمار می‌رود که به ارزانی در کشور وجود دارند، از این‌رو اگر بخواهیم بالاترین فناوری‌ها که در سطح جهانی در جهت کاهش میزان انرژی و نیروی انسانی به‌کار گرفته می‌شود را در نظر بگیریم چندن برای کشور ما نمی‌تواند با توجیه اقتصادی بالا همراه باشد.

این عضو هیات‌مدیره انجمن فولاد ایران در ادامه توضیح داد: هدف فناوری‌های فولاد در دنیا به حداقل رساندن مصرف انرژی و نیروی انسانی بوده است. البته در این مقطع زمانی، فناوری صنعت فولاد در کشور ما با مشکل خاصی روبه‌رو نیست. احرامیان در ادامه خاطرنشان کرد: مشکل ما در زمینه فولاد این است که سرمایه‌گذاری‌های بیش از حد و بدون مطالعات و بررسی کافی در زمینه فولاد داشته‌ایم و برخی از این طرح‌ها با توجیه اقتصادی همراه نیستند.

رسیدن به چشم‌انداز

 
محمدرضا ایزدیان، کارشناس صنعت فولاد نیز درباره ارتقای فناوری فولاد با توجه به چشم‌انداز فولاد برای رسیدن به ظرفیتی که ترسیم شده است، گفت: برای رسیدن به چشم‌انداز فولاد ارتقای فناوری فولاد یک ضرورت به‌شمار می‌رود. ایزدیان در ادامه با اشاره به زیرساخت‌های موجود در زمینه فولاد عنوان کرد: در حال حاضر زیرساخت موجود برای تولید سالانه ۲۴میلیون تن فولاد در کشور مهیا است. ۱۰ تا ۱۲ واحد تولید در سطح کشور سالانه حدود ۲۴میلیون تن فولاد تولید می‌کنند که با وجود این واحدها که عمر برخی از آنها به حدود ۲۰سال نیز می‌رسد، ما توانسته‌ایم، نزدیک ۲۵میلیون تن تولید داشته باشیم.

این کارشناس حوزه فولاد با اشاره به مهم‌ترین زیرساخت‌ها برای این صنعت عنوان کرد: یکی از مهم‌ترین رویدادهایی که در بخش فولاد در حال رخ دادن است، استفاده از فناوری جدید در این صنعت است که ما باید بتوانیم به این فناوری‌های جدید دست پیدا کنیم؛ فناوری‌هایی که با انرژی کمتر امکان تولید بیشتر را فراهم خواهد کرد. باوجود انرژی فراوان در کشور اما نخستین راهکاری که فولادی‌ها در شرایط بحرانی باید به آن توجه کنند کاهش مصرف انرژی است و این موضوع نیز در راستای ارتقای فناوری واحدهای فولادسازی در کشور است.

ایزدیان اظهار کرده کارخانه‌های تولیدکننده فولاد باید تا چند درصد مصرف انرژی خود را کاهش دهند زیرا همین میزان اندک می‌تواند در کاهش هزینه‌های داخلی تاثیرگذار باشد. به گفته این کارشناس صنعت فولاد کشور بهبود رویه‌های تولید نیز از دیگر مواردی است که می‌تواند در کاهش هزینه‌های تولید تاثیرگذار باشد و درواقع کاهش میزان انرژی مصرفی، مدیریت پسماندها و بهبود رویه تولید از راهکارهایی است که در کوتاه‌مدت جواب می‌دهد.

وی در ادامه با تاکید بر سرمایه‌گذاری در حوزه فولاد عنوان کرد: ارتقای فناوری در صنعت فولاد در حقیقت سرمایه‌گذاری بلندمدت در این زمینه به‌شمار می‌رود. از سوی دیگر در سند چشم‌انداز ما باید بیش از پیش به سرمایه‌گذاری خارجی در بخش صنعت فولاد فکر می‌کردیم که این مهم در سال‌های گذشته رخ نداده است، البته بخشی از این موضوع به‌خاطر تحریم‌ها امکان‌پذیر نشده است. تحریم‌ها سبب شده بود برخی از فناوری‌های ما در صنعت فولاد بروز نشود.

فناوری لوکس‌گرایی نیست

 
درباره ضرورت فناوری در صنعت فولاد همچنین سیدرسول خلیفه‌سلطانی، دبیر انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران معتقد است، خیلی‌ها تصور می‌کنند فناوری لوکس است، اما فناوری لوکس‌گرایی نیست. بدون دلیل هم نباید سراغ فناوری برویم. خلیفه‌سلطانی اظهار کرد: در دنیا می‌بینیم که بسیاری از شرکت‌ها از جمله بهلر با ماشین‌آلات صد سال پیش فولاد تولید می‌کنند ولی ماشین‌آلات را بروز نگه داشته‌اند و در اصل در حال تزریق دانش هستند. زمانی که می‌گوییم فناوری، نباید فقط بر ماشین‌آلات تمرکز کنیم، فناوری و دانش دو امر مشترک و ترکیبی هستند.

به همین خاطر هم هست که در واحدهای صنعتی پیشرفته به امر آموزش توجه کافی می‌شود. نیروی انسانی، آموزش‌های مربوط به شغل خود را می‌بیند و این تزریق دانش می‌تواند پایه و بستری برای فناوری باشد. در واقع واحدهای صنعتی پیشرفته، نیازهای فناوری خود را بدون اتکا به سرمایه بروز می‌کنند. به اعتقاد وی، چه در بخش فولاد و چه در سایر بخش‌های اقتصادی کشور ماشین‌آلات بسیار مهم است؛ به‌ویژه اینکه بخواهد با دانش فنی توام باشد. هرچند ماشین‌آلات هزینه بالایی دارد و باید مطالعات و برنامه‌ریزی دقیقی در این حوزه داشته باشیم.

دبیر انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران همچنین اظهار کرد: من فکر می‌کنم زیاد نباید در فولادسازی و نورد دنبال فناوری جدید باشیم و باید بازدهی ماشین‌آلات موجود را با حداقل تغییرات افزایش دهیم، ولی آهن‌سازی در معرض تغییر فناوری است و زمانی که می‌خواهیم ارتقای سطح فناوری و دانش داشته باشیم باید در آهن‌سازی متمرکز شویم. خلیفه سلطان ادامه داد: از کنسانتره تا آهن اسفنجی، حوزه‌ای است که دانش‌ورزی سنگینی در دنیا روی آن انجام می‌شود. همچنین باید فناوری‌های جدیدی که وارد صنعت می‌شوند را رصد کنیم و قدرت جذب آنها را داشته باشیم و در انتخاب فناوری باید متوجه باشیم که به‌دلیل وجود انرژی گاز در ایران، رویکرد آینده فولاد در مصرف گاز است و مزیت زیست‌محیطی دارد.

سخن آخر...

 
صنعت فولاد به‌عنوان صنعتی بنیادین، نقش اساسی در اقتصاد ملی و رفاه جوامع دارد. توسعه این صنعت عاملی اثربخش در توسعه سایر بخش‌های اقتصادی، صنعتی، علمی و اجتماعی کشور است که البته حلقه‌های مغفول در آن می‌تواند این صنعت را از رقابتی شدن خارج کند. یکی از این حلقه‌های مفقوده ارتقای فناوری در این صنعت است. از این‌رو هرچند باوجود مزیت‌های فولادی در کشور چون انرژی فراوان و نیروی انسانی که در سطح دنیا، ارتقای فناوری فولاد به منظور کاهش و بهینه‌سازی این دو عامل انجام می‌شود، باید باز به‌دنبال ارتقای فناوری در زمینه فولادسازی در کشور بود.

البته ارتقای فناوری تنها به معنی ارتقای فناوری تجهیزات و ماشین‌آلات در واحدهای تولیدی نیست، بلکه رصد کردن موضوع‌هایی در زمینه فولاد است که می‌تواند در نهایت سبب ارتقای کارآیی واحد تولیدی شود.

سارا اصغری

استیل پدیا | مرجع خبر و تحلیل صنعت فولاد ایران و جهان