بالاخره توافق حاصل شد. ماه‌ها صحبت از مذاکرات هسته‌ای ایران نقل هر مجلسی بود. در این مدت کارشناسان داخلی و خارجی هم به تحلیل وضعیت می‌پرداختند. تیم مذاکره‌کننده ایران نیز به سختی تلاش کردند تا با رفع تحریم‌ها موجب رونق کسب‌وکارها و بخش‌های مختلف اقتصادی کشور شوند. این انتظار طولانی بالاخره به بار نشست و اکنون زمان آن است که به پس از تحریم‌ها بیندیشیم.

همانطور که بارها در طول ۹ ماه گذشته از زبان مسئولان معدنی کشور، از جمله رییس هیات عامل ایمیدرو شنیده‌ایم، در یک سال گذشته سرمایه‌گذاران بسیاری از کشورهای اروپایی و غیراروپایی آماده ورود به کشور و بهره بردن از ظرفیت‌های بالای بخش معدن و صنایع معدنی هستند. در این مدت به گفته مهدی کرباسیان، شرکت‌های اروپایی، استرالیایی و کانادایی بسیاری برای ورود به بازار معدنی ایران با ایمیدرو مذاکراتی انجام داده بودند. با این حال به دلیل نامشخص بودن نتایج مذاکرات ایران و کشورهای ۱+۵ بر سر برنامه‌های هسته‌ای کشور، درباره تصمیم قطعی خود نامطمئن بودند. اما با تغییر شرایط می‌توان انتظار داشت که راه ورود سرمایه‌های خارجی و تسهیلات بین‌المللی به کشور هموار شود.

 
چنین اتفاقی می‌تواند تاثیرات مثبت بسیاری بر بخش معدن کشور داشته باشد؛ به‌ویژه آنکه تاکنون فعالان معدنی کشور از کمبود تسهیلات مالی و سرمایه‌گذاری رنج می‌بردند. این وضعیت، توسعه و تولید محصولات معدنی را با محدودیت مواجه کرده علاوه بر آن، تحریم‌ها بر دسترسی به بازار تجهیزات و ماشین‌آلات هم تاثیر گذاشته بود.
شرکت‌هایی که با کمبود سرمایه مواجه بودند، برای خرید ماشین‌ها و تجهیزات معدنی مجبور بودند علاوه بر طی کردن فرآیندهای خرید بسیار طولانی‌تر و دشوارتر برای تامین نیازهای خود، هزینه‌های سنگین‌تری را هم پرداخت کنند.

 
 این وضعیت در حالی وجود داشت که بیشتر ماشین‌ها و تجهیزات خریداری شده هم فاقد کیفیت جهانی بودند و نمی‌توانستند نیازهای داخلی را به خوبی تامین کنند. با این حال، توافق هسته‌ای این امید را در دل‌ها زنده کرد که شاید آسمان بخش معدنی کشور دوباره آفتابی شود.

 
رفع تحریم‌ها، فرصت طلایی

 
نایب‌رییس کمیسیون سرمایه‌گذاری اتاق بازرگانی ایران عنوان کرد: رسیدن به توافق هسته‌ای و به تبع آن رفع تحریم‌ها می‌تواند اثرات بسیاری بر اقتصاد کشور داشته باشد. این وضعیت هم بر جذب سرمایه‌های خارجی اثر می‌گذارد و هم بازارهای جهان را به روی تولیدکنندگان کشور باز می‌کند. از طرفی به وجود آمدن این شرایط موجب می‌شود که در بین فعالان اقتصادی کشور انگیزه حاصل شده و بازارهایی که در حال رکود است، به رونق دست پیدا کنند.

سهراب شرفی تاکید کرد که رفع تحریم‌ها بیشترین نفع را به بخش معدن کشور خواهد رساند. به گفته وی با توجه به آنکه کشور دچار خشکسالی است، امکان سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی وجود ندارد و علاوه بر لطمه زدن به منابع طبیعی کشور، بهای تمام شده محصولات امکان رقابت‌پذیری را از بین می‌برد. در حوزه نفت هم علاوه بر آنکه صنعت کشور تا حد زیادی به بلوغ رسیده، قیمت‌های جهانی و هزینه‌های استخراج فرصت مناسبی را برای سرمایه‌گذاری و افزایش قابل توجه تولید فراهم نمی‌کنند اما در حوزه معدن، شرایط کاملا متفاوت است.

 
وی افزود: ایران یکی از غنی‌ترین کشورهای جهان از نظر منابع معدنی است. این وضعیت در حالی است که بسیاری از ذخایر معدنی کشور هنوز کشف نشده‌اند. همچنین به دلیل قدیمی بودن فناوری‌ها، تجهیزات و ماشین‌های مورد استفاده در بخش معدن کشور، امکان بهره‌برداری از برخی معادن وجود ندارد. از طرفی حتی معادن کشف شده هم به صورت بهینه مورد بهره‌برداری قرار نمی‌گیرند. در حال حاضر بسیاری از تولید کنندکان محصولات معدنی تولیدی کشور هم به این دلیل مجبور به خام‌فروشی هستند.

 
این کارشناس سرمایه‌گذاری ادامه داد: در صورتی که بتوان از فرصت ایجاد شده استفاده کرده و سرمایه‌های خارجی را جذب کرد، می‌توان انتظار نتایج اقتصادی مثبتی را برای بخش معدن کشور داشت. به این طریق، ایران می‌تواند از ظرفیت‌های بزرگ معدنی خود استفاده کرده و علاوه بر اشتغالزایی، درآمدهای ارزی بسیاری هم کسب کند. در این صورت شاید بتوان در آینده نزدیک ایران را به‌عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان محصولات معدنی جهان معرفی کرد. احتمال موفق شدن کشور در این زمینه به دلیل فراهم بودن شرایط خارجی افزایش پیدا می‌کند. در حال حاضر بسیاری از سرمایه‌گذاران خارجی مشتاق ورود به بازار معدنی ایران هستند از طرفی کشورهای غربی و در حال توسعه آسیایی هم بازار بسیار خوبی برای محصولات معدنی کشور فراهم می‌کنند.

 
به این دلیل لازم است که اقداماتی برای بهره‌گیری از این فرصت‌ها انجام شود. تاکنون و در سال‌هایی که تحریم‌های تحمیلی به کشور افزایش پیدا کردند، قدیمی بودن فناوری‌ها و تجهیزات معدنی به اندازه کافی به کشور ضربه زده است. اثرات بسیار منفی این وضعیت بر منابع ملی کشور قابل توجه بوده و نیاز است که اکنون این روند متوقف شود. در شرایط تحریم اقتصاد کشور به‌طور کلی و اوضاع بازارهای معدنی به طور خاص بیمارگونه بوده و اکنون زمان شکوفایی است.

 
۲ نقشی که دولت باید ایفا کند

 
به گفته سهراب شرفی برای آنکه از فرصت موجود بیشترین استفاده ممکن را ببریم، نیازمند برنامه‌ریزی جامع و حساب شده هستیم. از نظر تقاضای سرمایه‌گذاران خارجی وضعیت بسیار مساعدی بر کشور حکمفرما است و اکنون باید نیازهای آنها برای ورود به کشور و شروع فعالیت‌های‌شان تامین شود. به این منظور نیاز به قوانین و مقررات جدید به منظور تسهیل ورود سرمایه‌های خارجی است. همچنین باید موانع موجود بر سر راه آنها هم برداشته شوند.

 
یکی از مهم‌ترین راهکارها در این زمینه، کاهش بوروکراسی اداری و محدودیت‌های قانونی برای شروع فعالیت سرمایه‌گذاران خارجی است.
دولت نقش تنظیم بازار و هدایت جریان سرمایه‌گذاری را هم بر عهده دارد و با استفاده از اهرم‌های متنوع خود، می‌تواند موفقیت و رونق بخش معدن کشور را تضمین کند.
همچنین می‌تواند با استفاده از مشوق‌ها یا مقررات تدوینی جریان سرمایه‌گذاری‌ها را به سمت محصولات با اولویت کشور هدایت کند.

 
مشوق‌های مالیاتی از دیگر ابزارهایی است که می‌تواند روند ورود سرمایه‌گذاران را به کشور تسریع کند و به‌طور همزمان مسیرهای پیشروی آن را مشخص کند. شاید به این نحو بتوان شاهد پویایی و بهبود فضای کسب‌وکار در حوزه معدن و صنایع معدنی کشور بود و به موجب آن روند ورود سرمایه‌گذاران خارجی و منابع مالی را حتی بیش از پیش تقویت کرد.

استیل پدیا | مرجع خبر و تحلیل صنعت فولاد ایران و جهان