زمزمه هاي سرمايه گذاري ايتاليايي ها در صنعت فولاد ايران بعد از گذشت ماه ها و با اجراي برجام، روز گذشته جنبه واقعيت به خود گرفت.

به گزارش استیل پدیا، نخستين مقصد رئيس جمهوري و هيات 120 نفره همراه او به گوش مي رسد، امضاي قراردادي 2 ميليارد يورويي در حوزه صنايع فولادي يکي از چندين قراردادي است که طي اين سفر منعقد شده است. آن طور که برخي منابع ايتاليايي خبر مي دهند رئيس جمهوري در سفر خود به ايتاليا در مجموع قراردادهايي به ارزش 17 ميليارد يورو با اين کشور به امضا رسانده است که به گفته رئيس اتاق بازرگاني ايران 2ميليارد يورو از اين حجم قرارداد به صنايع فولادي مربوط مي شود.

اگرچه جزئيات بيشتري از قرارداد 2 ميليارد يورويي ايران و ايتاليا در حوزه صنايع فولادي منتشر نشده است اما خبرهايي که پيش از لغو تحريم ها از نحوه همکاري ايران و يک شرکت ايتاليايي وجود داشت، از اجراي پروژه هاي گندله سازي و آهن اسفنجي توسط ايتاليايي ها در ايران حکايت داشت. انعقاد قراردادي به ارزش 2 ميليارد يورو در صنعت فولاد با توجه به تعداد بالاي پروژه هاي نيمه کاره در کشور در حالي از نگاه کارشناسان مي تواند گامي مثبت در جذب سرمايه هاي خارجي به شمار رود که با توجه به اخبار منتشر شده مبني بر ورود ايتاليايي ها براي اجراي يک طرح 6.5 ميليون تني گندله سازي و يک طرح 3 ميليون تني آهن اسفنجي، سوالاتي در اين زمينه مطرح مي شود.

کارشناسان عقيده دارند 2 ميليارد يورو رقمي بسيار قابل توجه در صنعت فولاد است اين در حالي است که اجراي طرح هاي گندله سازي و آهن اسفنجي که به آنها اشاره شد در نهايت با يک سوم مبلغ ياد شده قابليت اجرا دارد. با اين تفاسير با توجه به حجم قرارداد منعقد شده با ايتاليايي ها در حوزه صنعت فولاد اين سوال مطرح است که آيا قرارداد 2 ميليارد يورويي صرفا براي اجراي دو طرح ياد شده است يا با تکيه بر اين مبلغ مي توان به اجراي پروژه هايي بيشتر در صنعت فولاد پرداخت؟

سوال ياد شده در حالي مطرح است که هنوز جزئياتي از قرارداد منعقد شده در زمينه صنعت فولاد ميان ايران و ايتاليا منتشر نشده است بنابراين در گفت وگو با کارشناسان، آنها به ارائه تحليل ها و حدس و گمان هايي از قرارداد ياد شده با تکيه بر اخباري که پيش از اين منتشر شده و همچنين مختصات کلي صنعت فولاد پرداختند.

يک عضو هيات نمايندگان اتاق بازرگاني، صنايع، معادن و کشاورزي تهران با اشاره به رقم 2 ميليارد يورويي قرارداد ايران و ايتاليا در زمينه صنعت فولاد مي گويد: اعداد و ارقامي که حالاشنيده مي شود در مقايسه با ظرفيت هايي که پيش از اين قرار بود توسط ايتاليايي ها اجرا شود اصلا اقتصادي به نظر نمي رسد.

بهادر احراميان در توضيح بيشتر مي گويد: در حال حاضر هزينه اجراي يک طرح گندله سازي چيزي بين 25 تا 40 دلار در هر تن است، بنابراين اگر حداکثر قيمت اجرا که همان 40 دلار است را در نظر بگيريم اجراي يک طرح 6.5 ميليون تني گندله سازي چيزي حدود 260 ميليون دلار تمام خواهد شد و با همين فرمول يک طرح توليد آهن اسفنجي 3 ميليون تني نيز با توجه به هزينه اجراي 100 يورويي براي هر تن، در نهايت چيزي حدود 300 تا 350 ميليون يورو تمام خواهد شد، بنابراين براساس هيچ استانداردي اجراي 2 طرح ياد شده به رقمي در سطح 2 ميليارد يورو نياز نخواهد داشت، مگر اينکه طرح هاي ديگري در کنار دو طرح گندله سازي و آهن اسفنجي وجود داشته باشد.

احراميان با اشاره به اين نکته که هرقدر پروژه بزرگتر باشد هزينه اجراي آن کمتر خواهد بود، مي گويد: ما بعد از يک دوره طولاني تحريم با شرايط رفع تحريم ها مواجه شده ايم، به عقيده من بهتر است در چنين شرايطي در ابتدا و در کوتاه مدت با آرامش بيشتري با قضيه رفع تحريم ها برخورد کنيم و در گام نخست از قراردادهاي سنگين دوري کنيم در عوض مي توانيم در کوتاه مدت پروژه هاي نوسازي يا خريد برخي مواد و محصولاتي که به واسطه تحريم ها از آنها محروم بوده ايم را در دستور کار قرار دهيم.

اين کارشناس عقيده دارد قدم هاي بزرگي مانند امضاي قرارداد 2 ميليارد يورويي در حوزه صنعت فولاد نياز به دقت و طمانينه بيشتري دارد.

اما در مقابل احراميان، يک کارشناس ديگر در حوزه صنعت فولاد با مثبت ارزيابي کردن امضاي قرارداد 2 ميليارد يورويي فولادي با ايتاليايي ها مي گويد: اين قرارداد در مجموع مي تواند مثبت باشد اما مساله مهم، نحوه اجراي اين قرارداد است.

محمدرضا دانشگر مي گويد: اگر اين مبلغ از طرف ايتاليايي ها در صنعت فولاد سرمايه گذاري شود بسيار خوب است اما بايد دقت کنيم که اين سرمايه گذاري با توجه به تخصص ايتاليايي ها در کدام بخش انجام خواهد شد.

دانشگر با اشاره به نياز صنعت فولاد به سرمايه گذاري در بخش هايي مانند توليد مواد اوليه مي گويد: ما حالا نيازي به سرمايه گذاري در بخش هايي مانند نورد يا ذوب نداريم در عوض طرح هاي نيمه کاره بسياري داريم که ايتاليايي ها مي توانند براي تکميل آنها سرمايه گذاري کنند.

او عقيده دارد ابتدا بايد مشخص شود نحوه اجراي اين قرارداد و تامين مالي آن به چه شکل است اما با توجه به تعداد زيادي پروژه نيمه کاره فولادي که در کشور وجود دارد، بهتر است ايتاليايي ها به طرح جديد ورود پيدا نکنند زيرا با رقم 2 ميليارد يورو مي توان چند طرح عمده در حوزه توليد فولاد با روش احياي مستقيم يا بسياري طرح هاي نيمه کاره ديگر در زنجيره فولاد را تکميل کرد. براين اساس از نگاه دانشگر بهترين حالت براي استفاده از سرمايه گذاري ايتاليايي ها تمرکز روي طرح هاي نيمه کاره است زيرا با توجه به تعدد طرح هاي نيمه کاره در کشور، شروع پروژه جديد توجيهي نخواهد داشت.

بخش خصوصي نحيف تر مي شود

اما در شرايطي که قرارداد 2 ميليارد يورويي ايران با ايتاليا در حوزه صنعت فولاد با ابعاد و حدس و گمان هاي زيادي از سوي کارشناسان همراه است، سوال ديگري که در اين زمينه مطرح مي شود اين است که آيا نقشي براي بخش خصوصي در اين ميان در نظر گرفته شده است؟

نايب رئيس اتاق بازرگاني ايران در ابتدا در رابطه با قرارداد فولادي ايران و ايتاليا مي گويد: مذاکرات فولادي ميان ايران و ايتاليا از مدت ها قبل در جريان است و ايميدرو براي توسعه و تکميل طرح هاي فولادي و همين طور نوسازي واحدهاي قبلي مذاکراتي به منظور همکاري دو کشور با ايتاليا داشته است. بنابراين به نظر مي رسد قرارداد 2 ميليارد يورويي که روز گذشته از آن رونمايي شد در راستاي گفت وگوهاي قبلي است؛ زيرا چنين قراردادي با اين حجم نمي تواند طي يک سفر يا مدت زماني کوتاه به نتيجه برسد و نهايي شود.

پدرام سلطاني با اشاره به بزرگي رقم قرارداد فولادي ايران و ايتاليا مي گويد: اين قرارداد احتمالا يک قرارداد فاز به فاز و چند ساله است و فکر نمي کنم قرار باشد به يکباره و طي مدت زماني کوتاه اجرا شود.

سلطاني عقيده دارد در نهايت ورود سرمايه به کشور اتفاق مثبتي است؛ اما تاکيدي که در اين زمينه وجود دارد اين است که اين سرمايه گذاري ها نبايد منجر به بزرگ تر شدن دولت يا بخش هاي غيردولتي شود.

او مي گويد: سرمايه گذاري خارجي بايد به صورت سه وجهي و با در نظر گرفتن سرمايه گذار خارجي، سازمان توسعه اي داخلي و بخش خصوصي در پروژه ها وارد شود و بخش خصوصي بايد بخشي از اين قراردادها باشد؛ ضمن اينکه به نظر مي رسد شرکت هاي خارجي به همکاري با بخش خصوصي علاقه مند باشند.

با توجه به گفته هاي سلطاني به نظر مي رسد ايميدرو به عنوان يکي از طرف هاي اصلي اين قرارداد بار زيادي در رعايت مساوات و عدالت ميان بخش دولتي و بخش خصوصي بر دوش خواهد داشت.

تفاهم نامه هايي از چين تا ايتاليا

آنطور که ايميدرو گزارش مي دهد رئيس سازمان توسعه و نوسازي معادن و صنايع معدني در مجموع از تفاهم نامه هايي به ارزش ۵ ميليارد يورو براي سرمايه گذاري در صنايع معدني ايران از سوي ايتاليا خبر داده است.

مهدي کرباسيان با بيان اين مطلب افزود: همچنين شرکت فولاد مبارکه و شرکت ايريتک تفاهم نامه هاي جداگانه اي براي سرمايه گذاري در بخش هاي ديگر از جمله ساخت نيروگاه آماده کرده اند که در سفر رئيس جمهور و هيات همراه به ايتاليا با مشخص شدن محل تامين مالي اين طرح ها و حدود همکاري ها نهايي خواهند شد.

کرباسيان گفت: در تفاهم نامه هايي که با شرکت پرشين متاليک ايتاليايي به صورت 60 درصد سهم ايتاليا و 40 درصد سهم ايميدرو آماده شده است سرمايه گذاري هاي مشترکي در حوزه فولاد و زنجيره فولاد در جنوب کشور از چابهار تا بندرعباس يا جاسک انجام خواهد شد.

رئيس هيات عامل ايميدرو با بيان اينکه مرحله دوم طرح سالکو (آلومينيوم جنوب) را با چيني ها و ايتاليايي ها در منطقه چابهار در دستور کار داريم، افزود: تفاهم نامه اي هم درخصوص صنايع پايين دستي آلومينيوم با شرکت «فيو» فرانسه در چارچوب همکاري هاي اقتصادي دوکشور آماده کرده ايم.

وي همچنين به سفر رئيس جمهور چين به ايران اشاره کرد و گفت: در اين سفر ملاقات هايي با چند شرکت معتبر چيني داشتيم که در حوزه زغال سنگ با شرکت «سي ان سي» براي استفاده از ظرفيت آنها مخصوصا از نظر تامين مالي و همکاري هاي اقتصادي در طبس و زيراب مازندران داشتيم؛ ضمن اينکه ملاقاتي با شرکت «چايناهاربور» چين براي بخش بالادستي برگزار شد.

کرباسيان با بيان اينکه بندر پارسيان و منطقه اقتصادي لامرد براي آينده صنايع پتروشيمي، فولاد و آلومينيوم طراحي شده است، افزود: مقدمات همکاري با شرکت هاي ديگر چيني در حوزه آلومينيوم و روي انجام شده و تا يک ماه آينده عملياتي مي شود. حال با توجه به در دست نبودن جزئيات قرارداد دو ميليارد يورويي در حوزه فولاد و همچنين علاقه چيني ها به هزينه کردن پول هاي کشورمان در پروژه ها به جاي سرمايه گذاري مستقيم، بايد ديد فصل جديد صنعت فولاد کشور در پساتحريم چگونه رقم خواهد خورد؟ 

استیل پدیا | مرجع خبر و تحلیل صنعت فولاد ایران و جهان