جاده سازی با سرباره های فولادی
تولید سرباره های فولاد همواره یکی از دغدغه های اصلی تولیدکنندگان این صنعت معدنی است چراکه مسائل زیست‌محیطی دفع و دپوی این مواد مشکلات زیادی را برای تولیدکنندگان به وجود می‌آورد.
با توجه به اینکه ۲۰ درصد از مواد اولیه فولاد به شکل سرباره تولید می‌شود تا سال ۱۴۰۴ و تحقق تولید ۵۵ میلیون تن فولاد،۱۰ میلیون تن سرباره در کشور تولید خواهد شد بنابراین این نگرانی در بین مدیران واحدهای فولادسازی و البته زیست‌محیطی‌ها وجود دارد که در صورتی که این میزان سرباره در کشور مصرفی نداشته باشد به عنوان ضایعات کارخانه‌های فولاد محسوب شده و چالش اساسی به ویژه از نظر زیست‌محیطی در کشور به وجود می‌آورد اما استفاده از سرباره‌ها در تولید سیمان و جاده‌سازی، می‌تواند افق جدیدی را برای حل این مشکل زیست‌محیطی پیش روی مدیران بگشاید.
محافظت از خاک با سرباره‌های فولاد
استفاده از سرباره در تولید سیمان قدمت زیادی ندارد اما با آزمایش‌های گوناگون مشخص شده سیمان سرباره‌ای مقاومت بالاتری نسبت به سیمان معمولی دارد به همین دلیل ترویج استفاده از آن در ساخت‌وساز اقدام خوبی در زمینه مقاوم‌سازی ساخت‌وسازهای کشور محسوب می‌شود.
بسیاری از کارشناسان فولاد معتقدند تحقیق روی کاربرد سرباره در صنعت سیمان‌سازی ارزش سرمایه‌گذاری دارد و با اجرای طرح‌های تولید سیمان از سرباره فولادی به مزیت‌های هزینه‌ای دست می‌یابیم.
رضا زائر حیدری، کارشناس فولاد درباره استفاده از سرباره‌های فولاد به‌عنوان ماده جایگزین بیان می‌کند: سرباره‌های فولاد مواد مفیدی هستند که کاربردهای فراوانی دارند و تولیدکنندگان می‌توانند به جای دپو کردن آنها از این مواد استفاده کنند.وی می‌افزاید: سرباره‌ها و استفاده از آن در راهسازی و جاده‌سازی می‌تواند جایگزین مناسبی برای سیمان باشد و حتی در ساختمان‌سازی، آجرسازی و سنگ‌فرش خیابان مورد استفاده قرار گیرد.
وی خاطرنشان می‌کند: البته هنوز استفاده از سرباره‌ها و ضایعات فولاد در ایران جایگاه خود را پیدا نکرده، با توجه به اینکه میزان ضایعات فولاد در ایران افزایش یافته باید فکری جدی برای استفاده از فناوری‌های روز دنیا برای بهره‌برداری دوباره از این سرباره‌ها انجام شود.
حیدری اظهار می کند: در کشورهایی که ضایعات فولاد فراوانی دارند استفاده‌های گوناگونی از این مواد می‌شود به عنوان مثال در کشور ژاپن از سرباره‌ها برای ساخت جزایر مصنوعی یا گسترش سواحل یا در پروژه‌های عظیم استفاده می‌شود. ولی در ایران هنوز برنامه مشخصی برای استفاده از سرباره‌ها وجود ندارد درحالی که می‌توان با برنامه‌ها و طرح‌های مدون سمت و سوی جدیدی به آنها داد.وی درباره اینکه آیا در این‌باره طرح و برنامه مشخصی وجود دارد، بیان می‌کند: در ظاهر طرحی برای استفاده از ضایعات تولید فولاد وجود دارد که براساس آن شرکت‌ها موظف شده‌اند وقتی کار تولید فولاد را آغاز می‌کنند از همان ابتدا به فکر استفاده از سرباره‌ها باشند و کمتر آنها را در محلی دپو یا نگهداری کنند.
وی تاکید می‌کند: با توجه به مقاومت بالای سرباره های فولادی می‌توان از آنها در جاده سازی و تولید سیمان استفاده کرد. همچنین استفاده از این مواد به ظاهر زائد می‌تواند در محافظت از خاک نیز تاثیرگذار باشد. زائر حیدری اظهار می‌کند: سرباره‌ها در آجرسازی هم کارکرد دارند زیرا به جای اینکه خاک را برداشته و برای آجرسازی استفاده کنند می‌توان این ضایعات را مورد استفاده قرار داد.
فرآوری‌های سرد و گرم برای سیمان و جاده‌سازی
محمود ارباب‌زاده، معاون بهره‌برداری فولاد مبارکه درباره کاربردهای جدید سرباره‌ها می‌گوید: فولادمبارکه به عنوان یکی از تولیدکنندگان بزرگ فولاد کشور همواره با مسئله استفاده از سرباره مواجه بوده به‌طوری که فرآوری سرباره‌ها برای این کارخانه بسیار اهمیت دارد.وی می‌افزاید: سرباره‌های فولاد به دو روش فرآوری گرم و سرد مورد استفاده قرار می‌گیرد فرآوری گرم در صنایع سیمان و سرد برای جاده‌سازی و راهسازی کاربرد دارد.وی تصریح می‌کند: سرباره‌ای که به آهستگی سرد شده باشد، بلوری شده و برای تولید سیمان مناسب نیست.
ولی اگر سرباره را به وسیله جریان آب با فشار زیاد سرد کنند به سرباره دانه‌ای تبدیل می‌شوند و حالت شیشه‌ای پیدا کرده و از نطر شیمیایی در ترکیب با اجزای سیمان به صورت فعال در می‌آیند. وی خاطرنشان می‌کند: همچنین از سرباره برای آجرسازی نیز می‌توان استفاده کرد و در واقع مواد زاید را جایگزین مواد با ارزش کرده و می‌توان با استفاده از فناوری‌های مختلف کارآیی‌های فراوانی را شاهد بود.
ارباب زاده عنوان می‌کند: البته فرآوری گرم نیازمند دانش فنی و فناوری است و باید در زمان محدودی انجام شود اما فرآوری سرد راحت‌تر انجام می‌شود و فقط نیاز دارد سرباره به مرور خنک شود.وی تصریح می‌کند: سرباره کوره‌های فولادی در کنار کارخانه فولاد به‌وسیله دستگاه‌های خردکن و دانه‌بندی مورد استفاده دوباره قرار می‌گیرد و هر چه استفاده از این مواد بیشتر شود به محیط‌زیست آسیب کمتری وارد می‌شود و هم می‌توان سرمایه‌گذاری مناسبی روی آنها انجام داد.
ارباب‌زاده عنوان می‌کند: از پسماندهای صنعتی می‌توان در صنایع راه و ساختمان استفاده کرد این پسماندها پس از بازیافت مورد استفاده دوباره قرار می‌گیرند یا اینکه به عنوان برخی محصولات جانبی به فروش می‌رسند. وی می‌افزاید: در کشوری مانند ایران که توانایی بالایی برای تولید فولاد دارد باید فناوری‌های مربوط به آن نیز بر اساس پیشرفت‌های جهانی و البته افزایش تولید پیش برود زیرا زمانی که از دانش روز دنیا برخوردار باشیم اجازه نمی‌دهیم این میزان وسیع سرباره بدون مصرف دپو شود بلکه می‌توانیم از آنها در پروژه‌های راهسازی، ریل‌سازی، ساختمان‌سازی و زیرسازی‌های جاده‌ها استفاده کنیم.
استیل پدیا خبر و گزارش صنعت فولاد و فولادسازی فوق را از روزنامه گسترش صمت بازتاب نموده است.