تعیین نرخ محصولات زنجیره ارزش سنگ‌‌آهن فولاد همواره موضوعی چالش برانگیز بین تولید‌کنندگان ابتدا و انتهای این زنجیره بوده است.

به گزارش استیل پدیا، از آنجا که بحث قیمت تمام شده و سود مطرح است و اغلب این تولید‌کنندگان از شرکت‌های بورسی به‌ شمار می‌روند و باید در بودجه سالانه خود قیمت‌ها را لحاظ کنند، تعیین و مشخص شدن قیمت برای هر دو طرف فرآیند تولید حایز اهمیت به‌ شمار می‌رود.

معدن‌داران و تولید‌ کنندگان کنسانتره و آهن اسفنجی معتقدند که سیاست‌های دولت مخصوص انتهای زنجیره ارزش و فولاد‌سازان است و به همین دلیل سرمایه‌ گذاری عمده‌ای در این سال‌ها روی بخش ابتدایی زنجیره ارزش صورت نگرفته و همواره عوارض بر صادرات به‌عنوان اهرمی در راستای دفع سرمایه‌ گذاری در این بخش بکار گرفته شده است.

این در حالی است که فولاد‌سازان همواره با تعرفه بر واردات مورد حمایت قرار می‌گیرند و با آزاد‌سازی قیمت فولاد نرخ‌های فروش آنها بر‌اساس قیمت‌های جهانی صورت می‌گیرد اما اغلب اوقات قیمت محصولات زنجیره ارزش به‌صورت دستوری و با فشار فولاد‌سازان تعیین شده است. معدنکاران و تولید‌کنندگان کنسانتره و آهن اسفنجی و گندله معتقدند اگر هم قیمت‌ها بنا بر مصالحی باید به‌ صورت دستوری تعیین شود حداقل بر اساس ارزش افزوده‌ای که ایجاد می‌شود لحاظ شده و سود عادلانه در زنجیره توزیع شود.

در همین حال فولادسازان می‌گویند معدنکاران همواره با افزایش قیمت‌های جهانی فولاد برای افزایش قیمت محصولاتشان اصرار ورزیده و پا به پای افزایش قیمت فولاد، رشد نرخ داشته‌اند اما در زمانی که قیمت‌ها با کاهش مواجه می‌شوند حاضر به کاهش نرخ نیستند. از سوی دیگر فولادسازان میزان رقم سرمایه‌گذاری در صنعت فولاد را قابل مقایسه با معدن نمی‌دانند و می‌گویند حداقل ده برابر بیشتر سرمایه‌گذاری کرده در حالی‌که بازدهی آن نسبت به معادن بسیار کمتر است.

تقسیم هزینه حمل بین طرفین معامله

نایب رئیس انجمن تولید‌کنندگان و صادرکنندگان سنگ‌‌آهن ایران درباره تعیین قیمت زنجیره ارزش از سنگ‌‌آهن تا فولاد، گفت: به دلیل دخالت‌های دولت در زنجیره ارزش در بخش تولید از توازن کافی برخوردار نیست و از همین رو در حال حاضر در بازار داخل کمبود گندله داریم. بهرام شکوری اظهار کرد: برای برقراری توازن راه‌هایی وجود دارد که امیدواریم در جلسه‌ای مشترک مورد بحث و تبادل نظر قرار گیرد.

وی ادامه داد: یکی از موارد این است که خریداران محصولاتی نظیر کنسانتره و آهن اسفنجی نیز بپذیرند که قیمت این محصولات را نیز مانند گندله بر اساس قیمت‌های جهانی به علاوه هزینه حمل باید پرداخت کنند با این تفاوت که نیمی از هزینه حمل را پرداخت نکنند. با این اوصاف تولید‌کننده بخش ابتدای زنجیره ارزش، تمایل به فروش در بازار داخل پیدا کرده، از سویی خریدار نیز با نپرداختن نیمی از هزینه حمل خریدی با حاشیه سود بیشتر انجام داده تا اینکه محصول وارداتی خرید کند.

رئیس کمیسیون معدن اتاق بازرگانی بیان کرد: تقسیم هزینه حمل بین خریدار و فروشنده می‌تواند برای هر دو طرف معامله سود‌آور باشد و توازن و تعادل را به زنجیره ارزش بازگرداند. وی اظهار کرد: متاسفانه تولید‌کنندگان ابتدای زنجیره ارزش همواره با عوارض بر صادرات مورد تهدید واقع شده‌اند. این در حالی است که تولید‌کنندگان انتهای این زنجیره با تعرفه بر واردات مورد حمایت قرار می‌گیرند که امیدواریم سیاست‌های اعمالی در این بخش اصلاح شده و بر اساس ارزش افزوده‌ای که ایجاد می‌شود، لحاظ شود.

وی درخصوص اینکه فولاد‌سازان و معدنکاران چه زمانی برای تعیین قیمت محصولات زنجیره ارزش به تفاهم می‌رسند، گفت: طبق توافقی که در همایش سنگ‌‌آهن مطرح شد قرار شد به محض توافق فولاد‌سازان و معدنکاران درخصوص زنجیره ارزش، قیمت‌های دستوری لغو شود و به‌زودی این جلسه برای هماهنگی برگزار خواهد شد.

همراهی معدن‌داران در زمان افت نرخ

در همین حال احمد صادقی مدیرعامل ذوب آهن اصفهان نیز درخصوص تعیین قیمت محصولات زنجیره ارزش گفت: تعیین قیمت زنجیره ارزش که شامل کنسانتره، آهن اسفنجی و گندله است همواره یکی از دغدغه‌های تولید‌کنندگان فولاد بوده چراکه تولید‌کنندگان ابتدای این زنجیره در زمان افزایش قیمت محصولات فولادی نرخ محصول خود را بالا می‌برند اما در زمان کاهش قیمت حاضر به پایین آوردن نرخ‌ها نیستند. وی اظهار کرد: در حال حاضر نیز قیمت سنگ‌‌آهنی که فولاد‌سازان خریداری می‌کنند نسبت به قیمت‌های جهانی بالاتر است و معدن‌داران حاضر به پایین آوردن قیمت نیستند.

وی تاکید کرد: متاسفانه به دلیل انحصاری که در معادن وجود دارد در این بخش بازار رقابتی وجود ندارد و در حالی‌که معاملات فولاد بر اساس قیمت‌های جهانی صورت می‌گیرد و نسبت به یک سال گذشته نزدیک به نصف شده قیمت سنگ‌‌آهن در ایران کاهش پیدا نکرده است. مدیر عامل ذوب‌آهن اصفهان همچنین عنوان کرد: در صورتی‌که قیمت‌های زنجیره ارزش اصلاح نشود فولاد‌سازان به خرید از محصولات وارداتی روی می‌آورند یا از بخش خصوصی خرید می‌کنند که قیمت‌های مناسب‌تری دارند.

فولاد‌سازان در معرض زیان و ورشکستگی

در همین حال رسول خلیفه سلطان درخصوص قیمت محصولات زنجیره ارزش، گفت: متاسفانه در زمان افت قیمت‌ها همواره بخش انتهای زنجیره آسیب می‌بیند کما اینکه در حال حاضر نیز تولید‌کنندگان بخش انتهای این زنجیره زیان‌دیده و در آستانه تعطیلی و ورشکستگی هستند. دبیر انجمن تولید‌کنندگان فولاد ایران با بیان اینکه میزان سرمایه‌گذاری اولیه در صنعت فولاد 10 برابر بیشتر از بخش معدن است، گفت: زیان فولاد‌سازان در حالی صورت می‌گیرد که نسبت به معدنی‌ها سرمایه‌گذاری بیشتری انجام داده‌اند و تقریبا میزان سرمایه‌گذاری بیش از 10 برابر بوده اما همواره در معرض زیان بیشتری قرار دارند.

وی تصریح کرد: معدن‌داران باید به این نکته توجه کنند که اگر قیمت‌ها را کاهش ندهند و منجر به کاهش هزینه تمام شده فولاد نشوند، فولاد‌سازان هم خریدار خوبی برای محصولات آنها نمی‌شوند و در نهایت این زیان به خود آنها بازمی‌گردد.

- آزاده حسینی -

استیل پدیا | مرجع خبر و تحلیل صنعت فولاد ایران و جهان