در حالی از سوی وزیر صنعت، معدن و تجارت نخستین اولویت بخش معدن اکتشافات تکمیلی هدف گذاری شده که بیشتر اکتشافات معدنی ایران عمقی نداشته و سطحی بوده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد در ایران بهره‌ برداری برخی معادن را بخش خصوصی کم توان به دست گرفته که این بخش نتوانسته در زمینه اکتشافات عمقی وارد حوزه عملیاتی شود و معادنی که بخش دولتی به بهره‌برداری می‌رسد برای اکتشافات عمقی از پیمانکاران قوی تا به حال بی‌ بهره بوده است.

از سویی اکتشافات عمقی علاوه بر ژئوفیزیک هوایی نیازمند ابزارهایی کاراست که بتواند با عملیات قوی حفاری‌‌ های لازم را برای معادن انجام دهد. در حال حاضر بسیاری از معادن کشورهای خارجی حفاری‌هایی با سرعت انجام می‌گیرد که روزانه 300 متر راندمان دستگاه‌های مورد استفاده‌ آنهاست که این رقم در ایران به 24 متر می‌رسد.

اخیرا وزیر صنعت، معدن وتجارت بر تکامل یافتگی اکتشافات معدنی تاکید داشته که مبنی بر آن سرمایه‌گذاری معدنی و افزایش تولید و تمرکز بر پهنه‌های اکتشافی را اولین اولویت دولت در این بخش اقتصادی دانسته است. اما این در شرایطی مقرر شده که در حال حاضر در بیشتر معادن ایران تنها اکتشافات سطحی امکانپذیر شده و پیمانکاران به دلیل نبود منابع مالی مکفی و تجهیزات بروز ذخایر معدنی را تا حداکثر عمق 100 متر استخراج کرده‌اند.

اما بنا بر اظهارات جدید محمدرضا نعمت‌زاده و درخواست او از سرمایه‌گذاران بخش خصوصی، اگر عواملی مانند برداشته شدن موانع برای فعالیت‌های معدنی و اصلاح قوانین صورت گیرد می‌توان طرح‌های توسعه‌ای معادن را با سرعت تندتری احیا و آماده به کار کرد. بسیاری از فعالان حوزه معدن عدم اکتشافات عمقی را عاملی موثر در توسعه معادن می‌دانند. در این زمینه کارشناسان معتقدند دلیل عمده اینکه عمق حفاری معادن در کشور سطحی است این است که در سال‌های اخیر فعالیت پیمانکاران بخش خصوصی در زمینه‌ اکتشاف با ضعف اطلاعاتی روبه‌رو بوده و به همین دلیل است که اخیرا فراخوان پهنه‌های اکتشافی در وزارت صنعت مورد تاکید واقع شده است. اگرچه این روند باعث می‌شود با این رویکرد حضور بخش خصوصی در انجام فرایندهای اکتشافی تشدید شود.

آمارهای وزارت صنعت، معدن و تجارت نشان می‌‌دهد سال گذشته برخلاف رکودی که در بخش معدن وجود داشته حدود 10 درصد رشد ارزش افزوده در این بخش تحقق یافته که با سیاست‌های جلوگیری از خام‌فروشی و احیای واحدهای فرآوری معادن در سال‌های آینده این رشد چندبرابر خواهد شد.

اما در حالی که بهره‌برداران معادن سنگ‌آهن در انتظار کاهش بهره مالکانه و تخفیف در حقوق دولتی هستند، اخیرا از احتمال معافیت معدنی‌ها از مالیات بر درآمد خبر داده شده که به گفته وزیر صنعت، معدن و تجارت اگرچه امسال بهره مالکانه معادن علی‌رغم اجازه‌ای که وزارت صنعت داشت، افزایش نیافته حتی حقوق دولتی برای معادن سنگ‌آهن کاهش یافته که در روزهای آینده اعلام خواهد شد.

با این حال سازمان توسعه و نوسازی معادن در شرق کشور متمرکز و ماحصل اقدامات اکتشافی این سازمان به کشف ذخایر جدید سنگ‌آهن ختم شده است. اما به دنبال آن در برنامه‌ریزی‌ها قرار بر این است که در سال 94 عملیات اکتشاف معادن در غرب کشور یعنی استان‌های کردستان، زنجان و آذربایجان شرقی انجام شود. در سال‌های گذشته تنها یک هفتم از مساحت کشور تحت طرح‌های اکتشافی قرار گرفته اما توسعه عملیات اکتشافی ایمیدرو در شرق و غرب کشور نشان از آن دارد که سال آینده اکتشافات گسترده‌تر خواهد شد.

بنا بر این گزارش، اگر در بسیاری از مناطق مستعد معدنی متمرکز شد می‌توان میزان ذخایر معدنی شناخته شده در کشور را که طبق آمارهای منتشر شده حدود 60 میلیارد تن برآورد شده است، بیش از این کرد. همچنین توسعه بازار و داشتن استراتژی مناسب معدنی در زمینه اکتشافات را هدفگذاری کرد. با وجود این، باید دید دولت به وعده‌های حمایتی خود در بخش معدن و اقدامات اکتشافی چگونه عمل خواهد کرد؟

فریبا رسولی

استیل پدیا خبر و گزارش صنعت معدن، سنگ آهن فوق را از اقتصاد نیوز بازتاب نموده است.