بین نقطه اوج قیمت سنگ آهن در فوریه 2011 تا کف قیمت در آوریل 2015، قیمت این ماده معدنی حدود 75 درصد از ارزش خود را از دست داده است و سرعت افت ارزش آن بیش از سایر فلزات صنعتی بوده است

به گزارش استیل پدیا، به طور مثال، قیمت مس، در یک سال گذشته تنها به میزان 52 درصد پایین آمده است (تصویر 1)، در حالیکه افت قیمت آلومینیوم از نقطه اوج خود تا حد 40 الی 45 درصد بوده است. بنا بر داده های جمع آوری شده از سوی اطلس معدن، قیمت فولاد، که صنعت پایین دست سنگ آهن محسوب می شود، نسبت به بیشینه خود اکنون 52 درصد تنزل داشته است (تصویر 2).

 
افزون بر آن، قیمت سنگ آهن وابستگی کمی به سایر فلزات و محصولات فلزی همچون مس یا ورق نورد گرم دارد.

وابستگی سنگ آهن به مس

 
علیرغم آنکه مس و آهن، هردو به عنوان فلزات صنعتی شناخته می شوند، حجم تقاضا و عرضه آنها کاملا متفاوت است.نخست، منطقه جغرافیایی آهن و مس با یکدیگر تفاوت زیادی دارد. چین، با تولید 47 درصد از مجموع جهانی، عمده ترین تولید کننده سنگ آهن است و پس از آن استرالیا با 21 درصد و برزیل با سهم 10 درصدی قرار دارند. در حالیکه استخراج مس، عمدتا در شیلی متمرکز شده است که تولید کننده 31 درصد از مجموع جهانی سال 2014 بود.

پس از شیلی، چین با سهم 9 درصدی، پرو و ایالات متحده با سهم هریک 7 درصد، قرار گرفته اند. از آنجا که سنگ آهن و مس، فراوانی یکسان ندارند و محدوده جغرافیایی معادن آنها نیز شباهت زیادی ندارد، نوسانات عرضه نیز نمی تواند یکسان باشد.

 
اما سنگ آهن و مس، در بخش تقاضا بیشتر به هم شباهت دارند، زیرا هردو فلز در ساختمان سازی بسیار پرمصرفند و در محصولات صنعتی نیز کاربرد همزمان زیادی دارند. این موضوع سبب می شود هردو به یک اندازه نسبت به تغییرات اقتصاد جهان، حساس شوند. با این حال، مس و آهن ندرتا قابل استفاده به جای یکدیگرند و پایه جغرافیایی آنها در بحث تقاضا، گوناگون است.

با وجود آنکه چین، تولید عمده سنگ آهن جهان را بر عهده دارد (در سال 2014، 47 %)، مصرف کننده بیش از 70 درصد مجموع تولید جهانی این ماده معدنی است. از مقایسه این رقم با میزان مصرف مس در چین، در می یابیم که به طور مثال در سال 2013، چین حدود 43 درصد از کل مس تولیدی جهان را به مصرف خود رسانده است، که سهم بسیار زیادی است، اما هنوز فاصله زیادی با میل به سنگ آهن در این کشور (70 درصد) دارد.

 
عدم شباهت سنگ آهن و فولاد نیز، به کمک عرضه متفاوت آنها توجیه می شود.مصرف بالای سنگ آهن در چین، بیشتر به دلیل آن است که این کشور، در تولید فولاد خود (با سهم 49 درصدی در تولید فولاد جهان در سال 2014) قراضه بسیار کمی مصرف می کند. درست برعکس ایالات متحده امریکا که 60 درصد از فولاد خود را از قراضه آهن تولید می کند.

در کشورهای توسعه یافته ای همچون ایالات متحده، همواره حجم ثابت و قابل اتکایی از قراضه آهن، به واسطه ماشین آلات قراضه، ساختمان های تخریب شده و ... در حال تولید است. چنین حجم عظیمی از قراضه آهن، کمتر در کشورهای در حال توسعه در دسترس قرار دارد. به همین دلیل کشوری همچون چین، برای تولید فولاد خود، به شدت به تامین مواد خام، همچون سنگ آهن، نیکل و کرومیت وابسته است. این حقیقت که قیمت زغال به اندازه سنگ آهن افت نداشته است (تصویر 3) تاحدی توجیه می کند که چرا قیمت فولاد به اندازه سنگ آهن پایین نیامده است.

اگر چین عطسه کند، سنگ آهن سرما می خورد

 
بنظر می رسد که کاهش های اخیر در قیمت فلزات، از افت رشد اقتصادی چین (بزرگترین مصرف کننده فلزات) تاثیر بسیار زیادی گرفته باشند. دلایل متعددی برای افت اقتصاد چین وجود دارد:

 
1- واحد پول چین، رنمینبی (RMB)، وابستگی زیادی به قیمت دلار دارد و برخلاف تقریبا تمام واحدهای دیگر پول در جهان، ارزش خود را حفظ کرده است؛ این موضوع سبب می شود صادرات چین، کمتر به قیمت های رقابتی نزدیک شود.
2- سهم بخش خصوصی از بدهی های کشور نسبت به بخش دولتی، بسیار بیشتر است.
3-رهبر چین، شی جینپینگ (Xi Jinping)، درصدد مبارزه سختگیرانه با فساد مالی برآمده است و این امر، روند اخذ مجوزهای لازم برای پروژه های ساخت و ساز را با کندی مواجه کرده است.

 
این 3 عامل، همچنین می تواند نیاز کمتر چین به سنگ آهن را نیز توجیه کند؛ صنعتی که از سوی حجم زیاد ذخایر سنگ آهن هم، تحت فشار مضاعف است.

 
بانک ملت چین (People’s Bank of China)، سیاست های پولی خود را آسان تر کرده است؛ نرخ بهره و همچنین درصد پس انداز مورد نیاز کاهش یافته است تا به آغاز فعالیت های اقتصادی کمک شود. چنین اقداماتی می بایست برخی آثار ناشی از این 3 عامل ذکر شده را جبران کند. تا هر اندازه که بانک ها بتوانند از طریق آسان سازی سیاست های مالی، اقدام به تحریک سرمایه گذاری و تقاضا کنند، به سنگ آهن و همچنین واحد پول کشورهای تولید کننده آن (دلار استرالیا و رئال برزیل) کمک بیشتری کرده اند. بنابراین می توان انتظار آن را داشت که سنگ آهن در آینده پاسخ مثبتی نسبت به سیاست های حمایتی بانک های چین از خود نشان دهد.

استیل پدیا | مرجع خبر و تحلیل صنعت فولاد ایران و جهان