زغال‌ سنگ به عنوان یکی از سوخت‌های فسیلی و پرکاربرد در صنایع مختلف همچون صنعت فولاد سازی و نیروگاه‌های برقی به شمار می‌آید.

به گزارش استیل پدیا، کشورهایی که ذخایر نفت و گاز ندارند با استفاده از زغال‌ سنگ نسبت به تولید انرژی برق مورد نیاز خود اقدام می‌کنند. در این میان صنعت فولاد سازی نیز از دیگر صنایع استفاده‌ کننده از زغال‌ سنگ است.

 
ایران نیز که در افق ۱۴۰۴، برنامه تولید ۵۵میلیون تن فولاد را تعریف کرده قصد دارد تا بخشی از فولاد را با استفاده از کوره‌های بلند که زغال‌ سنگ سوز هستند، تولید کند. برای رسیدن به این هدف باید برنامه‌ای برای افزایش تولید زغال‌ سنگ داشته باشیم.

قدیمی بودن تجهیزات و فناوری‌هایی که در معادن زغال‌ سنگ وجود دارد سبب شده تا علاوه بر بالا بودن قیمت تمام شده، محصول نهایی نیز با کیفیت پایین تولید شود. یکی از راهکارهای رسیدن به این امر استفاده از دانش و فناوری کشورهایی است که در حوزه زغال‌ سنگ پیشرو بوده و در جهان مطرح هستند. در این بین کشور آلمان که در گذشته‌های نه چندان دور در معادن زغال‌ سنگ ایران فعالیت داشت، تمایل خود را برای سرمایه‌ گذاری در بخش زغال‌ سنگ ایران اعلام کرده است و به عقیده کارشناسان در صورت اجرایی شدن آن، باعث رشد و ترقی در بخش زغال‌ سنگ کشور و در نهایت تولید محصول با کیفیت خواهد شد.

اولویت با کشورهای با سابقه است

 
میرصالح میرمحمدی، عضو هیات علمی دانشکده معدن دانشگاه تهران درباره سرمایه‌ گذاری و ورود آلمانی‌ها به معادن زغال‌ سنگ کشور و آثار آن بر این حوزه بیان کرد: ۲ موضوع مهم برای ورود سرمایه‌ گذار به معادن زغال‌ سنگ ایران مطرح است. نخست اینکه در گذشته کشورهای پیشرو آلمان و روسیه روی معادن زغال‌ سنگ ایران کار کرده‌اند. اما منطقه فعالیت آنها در برخی موارد به شکل همپوشانی و برخی نیز جدا از یکدیگر بوده است. به عنوان مثال حوزه فعالیت روس‌ها در شمال کشور و همچنین جنوب کشور یعنی برخی مناطق استان کرمان بوده است.

 
میرمحمدی بر این باور است که مجموعه متخصصانی که سابقه فعالیت در معادن ایران را دارند ورودشان به کشور یک مزیت محسوب می‌شود. چراکه آنها به پیشینه معادن دسترسی داشته و با داشتن اطلاعات کامل از ویژگی‌های زمین‌ شناسی، معدنی وکانسارهای موجود در محدوده‌ها نسبت به ورود و سرمایه‌گذاری در معدن اقدام می‌کنند که نکته مثبتی است. حتی ورود روس‌ها را نیز می‌توان به فال نیک گرفته و از آن استقبال کرد نسبت به کشوری که شناختی از معادن زغال سنگ ایران نداشته و بخواهد به ایران ورود کند.

 
وی تصریح کرد: در بخش زغال‌ سنگ ایران یکی از نیازهای مهم و اساسی به‌ روز کردن معادن است و علاوه بر آن باید اکتشاف ذخایر زغال‌ سنگ با تکنیک‌های روز کامل شده و با اضافه شدن ارزیاب‌های جدید زمینه را برای رشد بخش زغال‌ سنگی کشور فراهم کرد.

این استاد دانشگاه اظهار کرد: در حوزه استخراج نیز باید مسائل مهم در زمینه بهداشت، ایمنی یا مسائل مربوط به تهویه معادن را مورد توجه قرار داد. در واقع برای تامین این موارد به کشورهای پیشرو در این عرصه که ابزارهای به‌ روز و جدید را در اختیار دارند نیاز است و آلمان یکی از کشورهایی است که در این زمینه برتر بوده و معادن زغال‌ سنگ آنها جزو کشورهای پیشرو به شمار می‌آید. حوادث ناگواری که در معادن زغال‌ سنگ ایران اتفاق افتاده را می‌توان با کمک از متخصصان آلمانی برطرف کرد.

استفاده از سیستم تهویه و ابزارسنج‌های پیشرفته می‌تواند میزان حوادث معدنی ایران را کاهش داده و بر ایمنی معادن بیفزاید. میرمحمدی معتقد است که با ورود سرمایه‌ گذاران آلمانی به ایران، معادن کشور را که چندین سال است درجا زدند می‌توان رو به پیشرفت برد. در ۱۰ تا ۲۰ سال گذشته اتفاق خاصی در معدنکاری زغال‌ سنگ رخ نداده و تنها در بخش فرآوری یک کارخانه کک‌ سازی احداث شده و در بخش زغالشویی نیز تا حدودی می‌توان گفت هنوز از فناوری‌های قدیمی استفاده می‌شود.

 
او بیان کرد: کیفیت زغال‌ سنگ به ۲ شکل تعریف می‌شود. یکی کیفیت زغال‌ سنگی است که از معدن استخراج می‌شود و دیگری کیفیت زغال‌ سنگ فرآوری شده است. زغال‌ سنگ‌های ایرانی کیفیت لازم برای استفاده در کارخانه‌های فولادی را دارند اما این موضوع که زغال‌ سنگ فرآوری یا شسته شده کیفیت و ویژگی‌های مطلوب برای کوره‌های فولادی را دارد یا خیر، نیز به نوع روش فرآوری آن بستگی دارد.

به عنوان مثال در کشورهایی همچون چین و ترکیه کیفیت زغال‌ سنگ‌های ورودی به کارخانه‌های زغالشویی به مراتب پایین‌ تر از زغال‌ سنگ‌ های ایرانی است. بنابراین کیفیت زغال‌ سنگ ایران مطلوب است اما زغال شویی‌ها به عنوان تامین‌ کننده خوراک فولاد کشور، می‌توانند کیفیت فرآوری را بالا برده و از تکنیک‌های به روز استفاده کنند. او معتقد است زغال‌ سنگ ایرانی پارامترهای مورد نیاز در حد قابل قبولی دارد و در صورتی که عملیات فرآوری آن به درستی و با استفاده از روش‌های نوین انجام شود محصولی با کیفیت تولید خواهد کرد.

پیشنهاد آلمانی‌ها برای ورود به معادن زغال‌ سنگ

 
پیش از این محمد مجتهد زاده، دبیر کمیته زغال‌ سنگ خانه معدن از پیشنهاد سرمایه‌ گذاران آلمانی برای ورود به شست‌وشوی زغال‌ سنگ در یکی از کارخانه‌های بخش خصوصی خبر داده و گفت: گروه آلمانی برای شست‌وشوی زغال معادن ایران اعلام آمادگی کرده اما در حال حاضر این موضوع در حد پیشنهاد بوده و جدی نشده است.

او به این موضوع اشاره کرده بود که درحال‌ حاضر ۵۰ درصد تولید زغال‌ سنگ کک شو در ایران به‌ وسیله ۲۵ تا ۳۰ معدن بخش خصوصی تامین می‌شود و ۸هزار و۵۰۰ نفر نیز در این معادن ازجمله کرمان، طبس و البرز مشغول به‌ کار هستند.

 
او بر این باور است که حتی معادن بزرگ زغال‌ سنگ نیز که در اختیار دولت قرار دارند با این حال با مشکلات خاص خود در زمینه سرمایه‌ گذاری مواجه هستند. بالا بودن قیمت تمام شده محصول یکی از مواردی است که می‌توان به آن اشاره کرد. بنابراین می‌توان گفت که فعالیت بخش خصوصی نیز به دلیل مشکلات و چالش‌های تولید صرفه اقتصادی نداشته و باید به فکر راهکار بود.

 
مجتهدزاده اظهار کرد: یکی از مهم‌ترین نیازها و ضرورت‌های بخش زغال‌ سنگ کشور برای افزایش تولید، تامین امکانات زیربنایی برای معادن زغال‌ سنگ ناحیه طبس است. چرا که در مناطقی همچون کرمان و البرز اینگونه مشکلات وجود نداشته و از دوران‌های قدیم زیرساخت‌ها و امکانات زیربنایی فراهم شده باشد. اما این موضوع برای معادن بخش خصوصی نوعی مانع برای تولید به شمار می‌آید که باعث شده فعالیت‌های آنها توجیه اقتصادی نداشته باشد.

نرگس قیصری -

استیل پدیا | مرجع خبر و تحلیل صنعت فولاد ایران و جهان