تحریم‌های اقتصادی سبب شد که نابسامانی‌هایی در وضعیت نرخ ارز به وجوداید و عملا در این شرایط سیستم شناور مدیریتی در موضوع نرخ ارز مبنا قرار نگرفت و رانت‌هایی در بخش‌های مختلف اقتصادی به دلیل چند نرخی بودن ارز به وجود آمد.

در نتیجه نوعی بی‌اطمینانی در بخش‌های مختلف اقتصادی شکل گرفت که امکان سرمایه‌ گذاری، واردات، صادرات و فعالیت اقتصادی را با مشکل روبه‌رو و وضعیتی غیرقابل پیش‌ بینی در اقتصاد کشور ایجاد کرد. زمانی که ارز ۲، ۳ یا چند نرخی باشد مشکلات و مسائل بیشتری برای کشور ایجاد می‌کند که از جمله آنها می‌توان به بر هم زدن آرامش جامعه ناشی از رانت و فساد و همچنین بر هم زدن تعادل بین حوزه تولید و مصرف اشاره کرد.

از این رو با روی کار آمدن دولت یازدهم، مسئولان دولتی اعلام کردند کنترل بازار ارز از اولویت‌های مهم اقتصادی این دولت است و از سیاست تک‌نرخی شدن ارز سخن گفتند و ولی‌الله سیف، رییس کل بانک مرکزی اعلام کرد برنامه دولت این است که پس از رفع تحریم‌ها، ارز را تک‌نرخی کنیم. بر این اساس برخی کارشناسان از مزایای تک‌ نرخی شدن ارز می‌گویند و معتقدند یکسان‌ سازی نرخ ارز موضوعی است که از اهمیت زیادی برخوردار است و می‌تواند بخش‌های مختلف اقتصادی از جمله بخش تولید را تحت‌ت اثیر قرار دهد.

ایجاد رانت با چند نرخی بودن ارز

 
احمد پورفلاح، مشاور وزیر صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه زمزمه‌های ارز تک‌ نرخی از سوی دولت به گوش می‌رسید، گفت: نوسانات شدید ارزی در سال‌های گذشته موجب شد تا دولت یازدهم بعد از روی کار آمدن، مدیریت بازار ارز را یکی از اهداف مهم اقتصادی خود اعلام کند و ولی‌الله سیف، رییس کل بانک مرکزی نیز بارها اعلام کرد که برنامه دولت این است که پس از رفع تحریم‌ها، ارز را تک‌نرخی کند. مشاور وزیر صنعت، معدن و تجارت بیان کرد: اینگونه استنباط می‌شود که یکی از دلایل اصلی بروز رانت و فساد در اقتصاد، چندنرخی بودن ارز است. بر این اساس یکسان‌ سازی نرخ ارز می‌تواند از بروز فساد و رانت در بازار ارز جلوگیری کرده و رانت مستتر در واردات را به حداقل برساند.

شرایط مهیا نیست

 
اگرچه پورفلاح معتقد است حتی با رفع تحریم‌ها شرایط برای تک‌نرخی شدن ارز چندان مهیا نیست، چراکه هنوز در خیلی موارد با سوء مدیریت در بخش‌های مختلف روبه‌رو هستیم رییس اتاق ایران و ایتالیا با تاکید بر اینکه تک‌نرخی شدن ارز به‌ طور حتم می‌تواند بر تمام بخش‌های اقتصادی کشور تاثیرگذار باشد، تصریح کرد: یکی از بخش‌هایی که از تک‌ نرخی شدن ارز سود خواهد برد، بخش تولید و صنعت است.

تاثیر مثبت بر بخش تولید

 
مشاور وزیر صنعت، معدن و تجارت در ادامه افزود: با یکسان‌ سازی نرخ ارز، تولید کنندگان پیش‌ بینی بهتری از بازار به‌ دست خواهند آورد و از این رو ریسک سرمایه‌ گذاری در چنین شرایطی کاهش خواهد یافت. پورفلاح با بیان اینکه اگر سرمایه‌ گذاران فرصت تطبیق خود با ارز تک‌ نرخی را داشته باشند دیگر شاهد رشد قیمت‌ها نخواهیم بود، اظهار کرد: از این‌رو تولید کنندگان از طریق رشد بهره‌وری می‌توانند نرخ کالاهای خود را مدیریت کنند.

پورفلاح در ادامه گفت: چند نرخی بودن ارز سبب بالارفتن هزینه‌های خط تولید، تجهیزات و در نهایت افزایش قیمت محصولات خواهد شد که سبب می‌شود تولید کنندگان قدرت رقابت خود را در بازارهای جهانی از دست بدهند. مشاور وزیر صنعت، معدن و تجارت افزود: یکسان‌ سازی نرخ ارز سبب می‌شود که تولید داخلی در مقایسه با تولیدات دیگر کشورها رقابت‌پ ذیر باشد و تولید کنندگان شرایط بهتری را برای حضور در بازارهای جهانی داشته باشند.

 
رییس اتاق ایران و ایتالیا با بیان اینکه چند نرخی بودن ارز امکان سرمایه‌ گذاری، واردات، صادرات و فعالیت اقتصادی را با مشکل روبه‌رو و وضعیتی غیرقابل پیش‌ بینی در اقتصاد کشور ایجاد کرد، خاطرنشان کرد: اگر هرچه زودتر بتوان نرخ ارز را یکسان کرد و به ثبات رساند، سبب ایجاد شرایط پایداری در اقتصاد خواهد شد و در نتیجه می‌توان آینده شرایط اقتصادی را به راحتی پیش‌ بینی کرد.

نرخ ارز تعدیل شود

 
محمد مروج‌ حسینی، رییس انجمن نساجی ایران نیز درباره ضرورت یکسان‌ سازی نرخ ارز گفت: نخستین تاثیر مثبت یکسان‌ سازی، جلوگیری از بروز فساد و رانت در بازار ارز چند نرخی است. وی با تاکید بر اینکه در شرایط تورمی باید نرخ ارز تعدیل شود، تصریح کرد: این در حالی بود که در سال‌های گذشته مدت‌ها نرخ ارز ثابت نگه داشته شد، اما در مقاطعی ناگزیر بودیم که نرخ ارز را افزایش دهیم. همین امر سبب بروز مشکلات عدیده‌ای شد.

رییس انجمن نساجی ایران با بیان اینکه تغییرات نرخ ارز یک امر منطقی در اقتصاد است، توضیح داد: براساس این منطق اقتصادی مابه‌التفاوت نرخ تورم ۲کشور مثل ایران و امریکا به نرخ ارز اضافه می‌شود. بنابراین هر زمان یکسان‌ سازی نرخ ارز در دستور کار قرار گیرد به شدت مانع قاچاق در کشور خواهد شد. اما ثابت نگه داشتن نرخ ارز به نفع قاچاقچیان خواهد بود.

وی ضمن تاکید بر اینکه یکسان‌ سازی نرخ ارز تاثیر جدی بر تولید دارد، بیان کرد: زمانی که ما مواد اولیه مورد نیاز بخش تولید یا کشاورزی را از خارج وارد می‌کنیم، افزایش قیمت محصولات را در پی خواهد داشت و دلیل آن وجود تورم است. اما چنانچه تورم کنترل شود، بالا رفتن قیمت ارز نیز کنترل خواهد شد.

رقابت‌ پذیری محصولات با یکسان‌ سازی نرخ ارز

 
مروج‌ حسینی همچنین با اشاره به اینکه یکسان‌ سازی نرخ ارز منجر به رقابت‌ پذیری محصولات تولید داخل خواهد شد، گفت: اگر یکسان‌ سازی نرخ ارز رخ دهد، قیمت کالای تولید داخل با کالایی که به شکل قاچاق وارد می‌شود به‌ راحتی قابل رقابت است، بنابراین تاثیر جدی بر صنعت و اقتصاد خواهد گذاشت.

- فرشته فریادرس -

استیل پدیا | مرجع خبر و تحلیل صنعت فولاد ایران و جهان