پس از توافق میان ایران و گروه ۱+۵، زمزمه‌های حضور سرمایه‌گذاران خارجی در بخش‌های اقتصادی از جمله معدن به گوش می‌رسد. این در حالی است که بیشتر گروه‌های سرمایه‌گذاری برای شناخت و بررسی وضعیت موجود به ایران سفر می‌کنند.

در این میان بخش معدن با در اختیار داشتن ظرفیت‌های فراوان می‌تواند یکی از اهداف اصلی سرمایه‌گذاران خارجی باشد. اما برای جذب سرمایه‌ گذار خارجی در بخش معدن ابتدا باید اقداماتی انجام شود که یکی از آنها ایجاد زیرساخت در بخش معدن است. فریال مستوفی، فعال بخش معدن و عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران درباره این موضوع می گوید:

دیدگاه کلی شما درباره ورود گروه‌های مختلف سرمایه‌ گذاری به ایران چیست؟

 
پس از امضای قرارداد هسته‌ای بین ایران و ۱+۵، درهای ایران به روی شرکت‌های خارجی بسیاری باز شده است، البته این شرکت‌ها درحال‌ حاضر تنها برای شناخت به ایران سفر می‌کنند. در واقع حداکثر اقدام آنها برای فروش است و این موضوع اصلی‌ترین مسئله گروه‌های مختلفی است که از کشورهای مختلف به ایران می‌آیند. اعتقاد اصلی من بر این است که این گروه‌ها درحال‌ حاضر برای شناخت و بررسی به ایران می‌آیند. البته این اقدام نیز کاملا درست و بجا است زیرا نخستین گام برای سرمایه‌ گذاری، شناخت از بازار است.

این گروه‌ها پس از بررسی و شناخت، تصمیم می‌گیرند که آیا ایران برای سرمایه‌ گذاری خوب است یا خیر. اما در این میان به دلیل اینکه ایران ظرفیت بالایی در زمینه‌های مختلف همچون نفت، گاز و معادن در اختیار دارد در نتیجه می‌تواند محل خوبی برای سرمایه‌ گذاران خارجی باشد. با وجود این ظرفیت‌ها در کشور منافع سرمایه‌ گذار حفظ خواهد شد و از سویی دیگر اقتصاد کشور نیز رشد خواهد داشت.

 
چه عواملی در جذب سرمایه‌ گذار در بخش معدن موثر خواهد بود؟

 
معادن یکی از ظرفیت‌های خوب ایران محسوب می‌شود به طوری که در بخش معدن ما رتبه یک را در منطقه «منا» کسب کرده‌ایم. خوشبختانه ذخایر بسیار خوبی در مس، سنگ‌ آهن، سرب و روی و... در اختیار داریم. اما برای اولویت در تصمیم‌ گیری، براساس مطالعه‌ای که اتاق بازرگانی ایران انجام داده است، باید به سودآوری به عنوان نخستین نکته برای جذب سرمایه‌ گذار، توجه کرد. در دسترس‌ بودن مواد معدنی و همچنین میزان عیار آن از عوامل دیگری است که می‌تواند سرمایه‌ گذاران خارجی را برای حضور در بخش معدن ایران تشویق کند.

در واقع هرچه عیار ماده معدنی بالاتر باشد سرمایه‌ گذار تمایل بیشتری برای فعالیت در بخش معدن پیدا خواهد کرد. یکی از موضوعات مهمی که می‌تواند در جذب سرمایه‌ گذار در بخش معدن ایفای نقش کند، بحث نظام مالیاتی و عوارض‌ها است. در این میان موضوع دیگری نیز وجود دارد و آن این است که سرمایه‌ گذار برای مدت زمان مشخص و طولانی وارد فعالیت می‌شود، در واقع سرمایه‌ گذار برای مدت کوتاه سرمایه‌ گذاری نخواهد کرد. این بدان معنا است که زمان استفاده از معدنی که در اختیار سرمایه‌ گذار قرار می‌گیرد باید از نظر زمانی توجیه اقتصادی داشته باشد.

در کنار موارد یاد شده، وضعیت بازار داخلی و همچنین میزان تقاضا نیز می‌تواند در جذب سرمایه‌ گذار موثر باشد. به هر میزان بازار داخلی پر رونق‌تر باشد کار سرمایه‌گذار آسان‌تر خواهد شد. اما موضوع دیگری که می‌تواند در جذب سرمایه‌ گذار خارجی ایفای نقش کند، این است که آیا سرمایه‌ گذاران داخلی آمادگی سرمایه‌ گذاری و مشارکت با شرکت‌ها و سرمایه‌ گذاران خارجی را دارند یا خیر. داشتن یک شریک داخلی برای سرمایه‌ گذار خارجی بسیار خوب است.

 
چه مواردی می‌تواند سرمایه‌ گذاری خارجی در بخش معدن ایران را با ثبات کند؟

 
یکی از عوامل مهم ثبات قوانین و مقررات در سیاست‌های دولت است، زیرا یک سرمایه‌ گذار براساس طرح توجیهی اقدام به سرمایه‌ گذاری می‌کند. این طرح از قوانین امروز نشات می‌گیرد در نتیجه اگر این قوانین تغییر کند طرح از توجیه اقتصادی خارج می‌شود. ثبات در قوانین و مقررات جزو موضوعات بسیار مهم در جذب سرمایه‌گذار خارجی است. همچنین انتقال پول که می‌تواند در حضور سرمایه‌ گذار خارجی معدنی موثر باشد. سرمایه‌ گذار باید بتواند پول خود را به راحتی انتقال دهد.

متاسفانه ما در زمان تحریم‌ها امکان نقل و انتقال پول را نداشتیم این موضوع در کاهش سرمایه‌ گذاری‌های خارجی بسیار اثرگذار بود. موضوع دیگر به قوانین معادن باز می‌شود. حقوق دولتی و میزان آن در جذب سرمایه‌ گذار در بخش معدن بسیار مهم است. گاهی میزان حقوق دولتی، پروژه یا طرح ارائه شده از سوی سرمایه‌ گذار را از توجیه خارج می‌کند. وضعیت سیاسی یک کشور و موقعیت بین‌المللی آن نیز جزو نکات اثرگذار در جذب سرمایه خارجی خواهد بود. سرمایه‌گذار به دنبال فعالیت در یک کشور آرام و دارای ثبات اقتصادی است.

 
ایجاد زیرساخت‌ها در بخش معدن تا چه اندازه برای جذب سرمایه خارجی مهم است؟

 
ایجاد زیرساخت در بخش معدن یکی از نکات بسیار مهمی است که باید به آن توجه ویژه داشته باشیم. چندی پیش یک هیات لهستانی که به ایران سفر کرده بودند، نظر می‌دادند که زیرساخت‌ها از جمله جاده و آب و برق و... را دولت برای یک معدن ایجاد می‌کند در حالی‌که امروز زیرساخت‌های معدن را سرمایه‌گذار ایجاد می‌کند. به نظرم دولت باید برای جذب بیشتر سرمایه‌های خارجی در پروژه‌های زیرساختی شرکت کند تا سرمایه‌ گذار با رغبت بیشتری وارد همکاری شود.

- کتایون ملکی-

استیل پدیا | مرجع خبر و تحلیل صنعت فولاد ایران و جهان